Διαβάζοντας την ιστορία της ανθρωπότητας διαπιστώνεις ότι όλοι οι πολιτισμοί διαμορφώθηκαν με τη συμβολή και την επικράτηση εξωγενών στοιχείων. Αυτοί οι «βάρβαροι» είχαν, συνήθως, κατώτερες γνώσεις και λιγότερο απαιτητικές μορφές κοινωνικής οργάνωσης. Οι περισσότεροι πολιτισμοί υποδοχής, αφού αμύνονταν απεγνωσμένα για να διατηρηθούν τα πράγματα όπως είχαν, υπέκυπταν και μέσα από ποικίλες περιπέτειες προσπαθούσαν να αφομοιώσουν τους νεοφερμένους, με όπλο κυρίως την υπεροχή τους στην τεχνολογία του πολέμου και τις τρέχουσες παραγωγικές γνώσεις, αγροτικές ή αστικές.
Ο καπιταλισμός επιτάχυνε την ιστορική εξέλιξη. Ταυτόχρονα, παρά τον εποικισμό και την εκμετάλλευση ολόκληρων περιοχών της Ασίας, της Απω Ανατολής, της Αφρικής και της Νότιας Αμερικής, απαιτούσε όλο και νέες εργατικές δυνάμεις. Το αδηφάγο αυτό σύστημα δεν μπορούσε να ζήσει παρά μόνο μέσα από την αύξησή του. Δεν μπορούσε να συσσωρεύσει παρά μόνο με την επένδυση του πλούτου που είχε το ίδιο βοηθήσει να παραχθεί. Δεν μπορούσε να ανεχθεί για καιρό αποκλεισμούς από την ενιαία αγορά προϊόντων και εργασίας όσων ανήκαν σε διαφορετικό φύλο, θρησκεία ή καταγωγή.
Το νέο αυτό εξαιρετικά δυναμικό σύστημα αφομοίωνε, όχι μόνο δούλους ή άλλες μορφές κατώτερης σε ποιότητα εργασίας, αλλά και τους ίδιους τους κατοίκους του, που έχαναν βαθμιαία την εργασία τους, δεν ήξεραν ή δεν μπορούσαν να αντιδράσουν όπως θα έπρεπε και μετά από όλα αυτά έκαναν το άλμα να ζητήσουν την ενσωμάτωση. Αυτή η διαδικασία είχε μια τυπική και μια ουσιαστική πλευρά. Η τυπική πλευρά, ιδίως στις ΗΠΑ και στις άλλες χώρες υποδοχής μεταναστών, είχε εξελιχθεί σε μια μέτριας προσοχής εξέταση των προσόντων του υποψηφίου. Η ουσιαστική πλευρά ήταν πολύ πιο μακροχρόνια και βασανιστική. Ο εσωτερικός ή εξωτερικός μετανάστης πληρωνόταν πάντοτε φθηνότερα και έκανε πολύ μεγαλύτερο χρόνο για να καταλάβει θέση ευθύνης, όπως π.χ. εργοδηγός.
Μετά τον τελευταίο πόλεμο, βρεθήκαμε ξαφνικά μπροστά στη ραγδαία και αγοραία εφαρμογή ανακαλύψεων, που έκρυβαν με ζήλο τα επιτελεία αμύνης. Πολλές από αυτές τις εφευρέσεις είχαν σχέση με τις τηλεπικοινωνίες και την ηλεκτρονική διακυβέρνηση.
Εχουν γίνει χιλιάδες αναλύσεις της επίδρασης όσων προαναφέρονται πάνω στον τρόπο ζωής, στην οικονομική ανάπτυξη, στη δημιουργία τελικά μιας νέας ιστορικής περιόδου, που στηρίζεται στα λογισμικά, στην επικοινωνία και στο Διαδίκτυο. Αυτό που μας χρειάζεται να τονίσουμε εδώ είναι η διάσταση εκδημοκρατισμού όλης αυτής της τεχνολογικής εξέλιξης. Ο καθένας, κυριολεκτικά ο καθένας, μπορούσε να χρησιμοποιήσει τεράστιες ποσότητες γνώσεων, να διαφωνήσει ή να συμφωνήσει ως ίσος προς ίσον με κολοσσιαίες φυσιογνωμίες του ιστορικού γίγνεσθαι και ενδεχομένως να τις επηρεάσει με τις απόψεις του αν αυτές ήταν πρωτότυπες και εφαρμόσιμες.
Οπως η βιομηχανική επανάσταση χαρακτηρίζεται από την εισβολή στο ιστορικό γίγνεσθαι του βιομηχανικού προλεταριάτου, των ιδεών του, της πολιτικής του οργάνωσης και τελικά των καθεστώτων του, έτσι και η σημερινή εποχή της παγκοσμιοποίησης και η κοινωνία των πληροφοριών και της ταχύτητας καθιερώνει και στηρίζεται πάνω στην εισβολή των μικροαστών στη σφαίρα της πολιτικής ηγεμονίας· παίζοντας με το Twitter ο καθένας μπορεί να αποκτήσει αυτά τα δύο ή τρία λεπτά διασημότητας σε παγκόσμιο επίπεδο. Ποια είναι η ποιότητα αυτού του γαλαξία πληροφοριών που ανταλλάσσονται είναι ένα άλλο ζήτημα. Σημασία έχει ότι στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, με όχημα το Διαδίκτυο εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι απέκτησαν φωνή.
Αυτή την εβδομάδα, όσοι ακόμα διατηρούμε την ψυχραιμία μας, εκφράζουμε την απορία που μας δημιουργεί η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην υψίστη θέση της παγκόσμιας ιεραρχίας, σε εκείνη του πλανητάρχη. Στις δημοκρατίες κανείς δεν έχει δικαίωμα να απεμπολήσει την ευθύνη του. Είμαστε όλοι συνένοχοι. Οι πολιτικοί αντιπρόσωποι, είτε προορίζονται για τη στελέχωση της εκτελεστικής εξουσίας είτε πρέπει να καθίσουν στα έδρανα της νομοθετικής, είναι εικόνα και ομοίωση της εκάστοτε ενεργού πλειοψηφίας. Οι ιεραρχίες αναπλάθονται. Αυτοί που είναι κάτω υποδεικνύονται από τους ανεύθυνους λαϊκιστές, που επικρατούν μέσα στη γενικευμένη ηλεκτρονική φλυαρία, ως υπεύθυνοι για κάθε κακό. Ο Γκέμπελς θα ήταν ευτυχής αν μπορούσε στην εποχή του να έχει ένα ή περισσότερα μπλογκ, ανώνυμα, που αποκλείουν τον διάλογο, δημιουργούν ανευθυνότητα για τον συκοφάντη και απλοποιούν τις ιδέες, αποκλείουν τις λέξεις ή τις κουτσουρεύουν για να χωρέσουν στον ορυμαγδό των μηνυμάτων που επιτρέπουν οι σημερινές συνθήκες να ανταλλαγούν.
Η μετανάστευση είναι ένα από τα στοιχεία που συγκροτούν την αβεβαιότητα του αύριο. Κανείς δεν ξέρει ποιο θα είναι το αποτέλεσμα της κινητικότητας μεγάλων μικροαστικών μαζών με αρκετές γνώσεις, που θα διεκδικήσουν στο μέλλον καλύτερες συνθήκες ζωής. Το λογικό θα ήταν για πέντε χρόνια τις τύχες του κόσμου και της Αμερικής πάνω από όλα να τις έχει στα χέρια του ο τραγικωμικός λαϊκιστής, που νίκησε στην αρχή της εβδομάδας την πρώτη γυναίκα που θα μπορούσε να γίνει πρόεδρος των ΗΠΑ. Αν δεν εξαφανιστεί όπως εκείνος ο Νίξον, αν τον θυμάστε ακόμα.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ