Ξεκίνησε το 2004 με την ονομασία Scripta στη Θεσσαλονίκη. Τη διεξαγωγή της ανέλαβε το κραταιό τότε Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ). Οι έλληνες εκδότες την αντιμετώπισαν με σκεπτικισμό από την αρχή. Η συμμετοχή στην πρώτη διοργάνωση ήταν περιορισμένη. Την επόμενη χρονιά συμμετείχαν περισσότεροι από 100 έλληνες εκδότες και προσέλκυσε περισσότερους από 25.000 επισκέπτες. Είχε κοστίσει 764.000 ευρώ. Σημαντικά φύλλα του διεθνούς Τύπου κάλυψαν τη διοργάνωση. Η Φλοράνς Νουαβίλ την παρουσίασε στον γαλλικό Le Monde σε δημοσίευμα με τίτλο «Θεσσαλονίκη, η μικρή Φρανκφούρτη των Βαλκανίων». Το 2006 οι έλληνες εκθέτες έφθασαν τους 300 και οι ξένοι τους 100. Η ΔΕΒΘ εντάχθηκε «στο κλαμπ των 25 μεγαλύτερων εκθέσεων βιβλίου στον κόσμο» (Λονδίνο, Παρίσι, Φρανκφούρτη, Πεκίνο, Μόσχα κ.ά.). Την επόμενη χρονιά εντάσσεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Μακεδονία – Θράκη 2007-2013 του ΕΣΠΑ και εξασφαλίζει τη χρηματοδότηση και τη βιωσιμότητά της για ορισμένα χρόνια. Ο προϋπολογισμός της έχει μειωθεί στα 500.000 ευρώ. Η ελληνική μεμψιμοιρία συνεχίζεται. Γιατί στη Θεσσαλονίκη, γιατί διεθνής, γιατί μας χρειάζεται; Οι εκδότες και οι βιβλιοπώλες της Βόρειας Ελλάδας την αντιμετωπίζουν ως έκθεση ανταγωνιστική στα παζάρια της παραλίας. Οι αθηναίοι εκδότες παραπονούνται για πωλήσεις που δεν αποζημιώνουν για τη δαπάνη της συμμετοχής στην έκθεση. Το 2012 έξι μεγάλοι έλληνες εκδότες (Αγκυρα, Ενάλιος, Καστανιώτης, Κέδρος, Μίνωας, Ψυχογιός), με το επιχείρημα της οικονομικής στενότητας λόγω κρίσης, δημοσιοποιούν με ανοιχτή επιστολή την απόφασή τους να μη συμμετάσχουν στη ΔΕΒΘ θέτοντας ζητήματα που αμφισβητούν τον ίδιο τον θεσμό.
Την 9η ΔΕΒΘ του 2012 θα επισκεφθούν τελικά 70.000 Θεσσαλονικείς. Τον Ιανουάριο του 2013 καταργείται από τον τότε αναπληρωτή υπουργό Πολιτισμού Κώστα Τζαβάρα το ΕΚΕΒΙ. Η διοργάνωση της ΔΕΒΘ περνά στα χέρια του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού (ΕΙΠ) που απορροφά τις δράσεις του φορέα του βιβλίου. Από το 2015 η ΔΕΒΘ, με χρηματοδότηση που φθάνει κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή σε 250.000 ευρώ από το υπουργείο Πολιτισμού, προετοιμάζεται σε ασφυκτικούς ρυθμούς, γεγονός που αντανακλάται στην ποιότητά της. Η Ισπανία, υποψήφια τιμώμενη χώρα, δεν μπόρεσε να συμμετάσχει πέρυσι σε μια διοργάνωση βιαστική. Οι σκανδιναβικές χώρες ζητούν προειδοποίηση ενός έτους για να ετοιμάσουν το πρόγραμμά τους. Η Ρωσία, λόγω του Ετους Ελληνορωσικής Φιλίας 2016, ήταν εφέτος σε ετοιμότητα. Τα κονδύλια για την υλοποίηση της ΔΕΒΘ εγκρίθηκαν μόλις 40 ημέρες πριν από την υλοποίησή της από τη νέα ηγεσία που διορίστηκε στο ΕΙΠ τον περασμένο Μάρτιο με πρόεδρο τον Κωνσταντίνο Τσουκαλά. Από κεκτημένη ταχύτητα και λόγω ενός μεγάλου αποθέματος τεχνογνωσίας των πρώην υπαλλήλων του ΕΚΕΒΙ που απασχολούνται στη διοργάνωση της ΔΕΒΘ η έκθεση θα πραγματοποιηθεί και εφέτος. Θα επιβιώσει η ΔΕΒΘ ή η εφετινή 13η διοργάνωση θα είναι η τελευταία;
Η απαξίωση της Πολιτείας από τη μια συναντά την όψιμη υποστήριξη των εκδοτών από την άλλη στον τελευταίο ίσως θεσμό του βιβλίου που μας έχει απομείνει. Είναι αυτονόητο, από καιρό, ότι η ΔΕΒΘ δεν μπορεί να συνεχίσει αν δεν επαναπροδιοριστούν οι στόχοι της και δεν δοθούν απαντήσεις σε εκτιμήσεις που έχουν λάβει διαστάσεις μύθου στη διάρκεια της ιστορίας της.
1. Η έκθεση δεν είναι διεθνής

Είναι η συμμετοχή των εκθετών εκδοτών ή προσώπων-δημιουργών από άλλες χώρες που δικαιολογεί τον όρο «διεθνής»; Σε κάθε περίπτωση, ξένοι εκδότες συμμετέχουν στη ΔΕΒΘ. Εφέτος έχουν δηλώσει παρουσία εκδότες από τη Ρωσία, πολλοί από την Κίνα, από την Τουρκία, από χώρες των Βαλκανίων. Δεν κάνουν αυτοί την έκθεση διεθνή; Ή μήπως είναι ο αριθμός των ξένων εκδοτών σε σχέση με τους έλληνες συμμετέχοντες που δικαιολογεί τον όρο; Μήπως «διεθνής» νοείται η ΔΕΒΘ όταν συμμετέχουν σε αυτήν εκδότες από τις μεγάλες αγορές της Δύσης, Αμερικανοί, Βρετανοί, Γάλλοι, Ιταλοί, Ισπανοί; Είναι ένας μικρομεγαλισμός να έχουμε τέτοιες απαιτήσεις. Μια κεντρική θέση στην εκδοτική αγορά των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου είναι ένας ρεαλιστικός στόχος που μπορεί να επιτύχει η ΔΕΒΘ προσελκύοντας έτσι και δυτικούς εκδότες που ενδιαφέρονται για την εκδοτική παραγωγή ετούτης της περιοχής στο σύνολό της.
2. Η έκθεση είναι των εκδοτών

Το έλεγε συχνά η τέως διευθύντρια του ΕΚΕΒΙ Κατρίν Βελισσάρη: Η έκθεση είναι των εκδοτών. Οι εκδότες όμως, πολυδιασπασμένοι σε σωματεία διαφορετικών συμφερόντων (ΣΕΒΑ, ΣΕΚΒ, ΕΝΕΛΒΙ, ΣΕΚΒΕ, ΟΜΕΒΕ κ.ά.), δεν μπόρεσαν ποτέ να αναλάβουν τη διοργάνωσή τους, που απαιτεί ομοψυχία και προσήλωση προς στόχους και συμφέροντα κοινά: την ανάπτυξη και την εξωστρέφεια του ελληνικού βιβλίου. Ο κόσμος του βιβλίου περιμένει ακόμη από κρατικές δομές να στηρίξουν θεσμούς που σε άλλα κράτη βρίσκονται στα χέρια των επιχειρηματιών του χώρου.
3. Η έκθεση πρέπει να μεταφερθεί στην Αθήνα

Δώρο του Ευάγγελου Βενιζέλου στη γενέτειρά του Θεσσαλονίκη διατυπώνεται συχνά πως είναι η ΔΕΒΘ. Με το 90% των ελλήνων εκδοτών να έχουν έδρα τους την Αθήνα, δεν υπάρχει λόγος η έκθεση να πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη, υποστηρίζουν πολλοί εξ αυτών. Αλλοι, όπως η Κατερίνα Καρύδη του Ικαρου και η Εύα Καραϊτίδη της Εστίας, δύο ιστορικών εκδοτικών οίκων, υποστηρίζουν ότι η συμμετοχή όλων και η εμπλοκή τους στα δρώμενα και στις συζητήσεις είναι μεγαλύτερη στη Θεσσαλονίκη, ενώ στην Αθήνα, όπου η καθημερινότητα αναγκάζει τους εκδότες να βρίσκονται στα γραφεία τους, η συμμετοχή τους στην έκθεση θα ήταν μόλις μερικών ωρών. Η έκθεση διαχέεται στην πόλη, στα γειτονικά εστιατόρια και καφέ, εντείνοντας τις συζητήσεις και τις ζυμώσεις μεταξύ συγγραφέων, εκδοτών, μεταφραστών, βιβλιοπωλών κ.ά.
4. Η έκθεση δεν έχει λόγο ύπαρξης, οι έλληνες εκδότες δεν κλείνουν συμβόλαια με ξένους συναδέλφους τους

Με το Internet πλέον ούτε στις εκθέσεις της Φρανκφούρτης, της Λειψίας, του Λονδίνου ή της Μπολόνια κλείνουν συμβόλαια οι εκδότες. Οι συναλλαγές γίνονται ηλεκτρονικά και εξ αποστάσεως. Στις εκθέσεις όμως οι άνθρωποι γνωρίζονται, το όνομα της υπογραφής στο e-mail αποκτά ανθρώπινη υπόσταση, δημιουργούνται σχέσεις εμπιστοσύνης, ενισχύονται οι δεσμοί συνεργασίας, δίνεται μια εικόνα του επαγγελματισμού και της συνέπειας των εμπλεκομένων μέσα στο φυσικό περιβάλλον της εργασίας τους και του κόσμου του βιβλίου. Οι ξένοι ατζέντηδες, εκδότες, μεταφραστές αποκτούν μια εικόνα του εκδοτικού τοπίου στην Ελλάδα, τόσο απτή που κόβεται με το μαχαίρι θα λέγαμε, αλλά και μια εικόνα του ελληνικού αναγνωστικού κοινού και των ενδιαφερόντων του. Αντιλαμβάνονται τη ζωτικότητα και τα προβλήματα και τις ειδικές ανάγκες της αγοράς του βιβλίου στην Ελλάδα.
5. Η έκθεση είναι δαπανηρή για τους συμμετέχοντες εκδότες
Πράγματι, για τον μεγάλο εκδότη που θα ξεκινήσει από την Αθήνα για τη Θεσσαλονίκη η έκθεση είναι μια σημαντική δαπάνη. Δαπάνη που γίνεται μεγάλη και αβάσταχτη αν σκοπεύει να κάνει το ταξίδι προσκαλώντας πλήθος συγγραφέων του, φιλοξενώντας τους σε πολυτελή ξενοδοχεία, φροντίζοντας τα γεύματα και καλύπτοντας όλα τα έξοδα της διαμονής τους στη Θεσσαλονίκη. Εκδότες που δεν αναλαμβάνουν μεγάλες τέτοιες υποχρεώσεις βρίσκουν τη ΔΕΒΘ ανταποδοτική εμπειρία, με τις πωλήσεις τους να αποζημιώνουν τη δαπάνη της μετακίνησής τους και κυρίως ανταποδοτική σε είδος γιατί τους δίνεται η ευκαιρία να γνωρίσουν τους συνεργάτες τους βιβλιοπώλες και το αναγνωστικό κοινό της Βόρειας Ελλάδος, μια και Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα. Οπωσδήποτε ο κόσμος του βιβλίου δοκιμάζεται σκληρά από την κρίση τα τελευταία χρόνια, αλλά ίσως οι εκδότες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τη ΔΕΒΘ όχι ως ένα παζάρι βιβλίου κλειστού χώρου αλλά ως μια ετήσια διοργάνωση που προσφέρει την ευκαιρία στους επαγγελματίες του βιβλίου και στο αρμόδιο υπουργείο Πολιτισμού να οργανωθούν, να καταστρώσουν στρατηγική για την επιβίωση και τη διάδοση και την ανάπτυξη και την ποιοτική εξέλιξη του ελληνικού βιβλίου τόσο στην ελληνική όσο και στην ξένη αγορά.

Ρωσία, Προσφυγικό και Μετάφραση
Ετος ελληνορωσικής φιλίας το 2016 και δεν θα μπορούσε παρά να είναι η Ρωσία η τιμώμενη χώρα στη 13η ΔΕΒΘ. Σε ένα περίπτερο 500 τ.μ. θα ακούσουμε τον ρώσο ιστορικό Γκενάντι Μπορντιουγκόφ να μιλά για τη διατήρηση της μνήμης του παρελθόντος με αφορμή την εξάτομη έκδοση «Ο ρωσικός κόσμος στον 20ό αιώνα», θα συναντήσουμε ρώσους συγγραφείς και εκδότες, θα παρακολουθήσουμε παρουσιάσεις για τα μουσεία της Ρωσίας και για τις πολιτισμικές σχέσεις της με την Ελλάδα. Η διευθύντρια του εκδοτικού τμήματος του Κρατικού Μουσείου Ερμιτάζ Ελένα Ζβιάγκιντσεβα θα συμμετάσχει σε στρογγυλό τραπέζι με θέμα τα εκδοτικά προγράμματα των μουσείων της Ρωσίας και ο επιμελητής του αρχείου και της βιβλιοθήκης του ρωσικού μοναστηριού του Αγίου Παντελεήμονος στον Αθω, μοναχός Ερμόλαος, θα μιλήσει σε συζήτηση αφιερωμένη στη ρωσική παρουσία στον Αθω και στην αθωνική παρουσία στη Ρωσία. Οι συγγραφείς Γιούρι Λέπσκι, Αντόν Ζελνόφ, Νικολάι Καρτόζια, Ρομάν Λίμπεροφ, Ολέγκ Λεκμάνοφ, Βλαντιμίρ Μακαρίχιν και Λιουντμίλα Στερν θα λάβουν μέρος σε στρογγυλό τραπέζι για τη λογοτεχνία στον σύγχρονο ρωσικό πολιτισμό και οι Μαξίμ Οσιποφ και Αλίσα Γκανίεβα, που ανθολογούνται στον τόμο «Ανθολογία της σύγχρονης ρωσικής πεζογραφίας» των εκδόσεων Φίλντισι, θα παρουσιάσουν το σύγχρονο πρόσωπο της ρωσικής πεζογραφίας.
Κινηματογραφικές προβολές, εκθέσεις φωτογραφίας, ποιητικές βραδιές, μεταφραστικά προγράμματα και δράσεις για παιδιά, ένα πλήρες πρόγραμμα έχει ετοιμάσει η Ρωσία για τη 13η ΔΕΒΘ, όπου έχουν προσκληθεί συνολικά 23 ξένοι συγγραφείς. Ο τρομερός Σκωτσέζος του βρετανικού νουάρ Φίλιπ Κερ και ο Λορέν Μπινέ από τη Γαλλία είναι ίσως οι γνωστότεροι στην Ελλάδα λόγω των δημοφιλών μυθιστορημάτων τους που κυκλοφορούν στα ελληνικά από τον Κέδρο. Μας επισκέπτεται επίσης ο συγγραφέας, μεταφραστής, επιμελητής και εμπνευστής του Translation Slam Ντάνιελ Χαν, με μεταφράσεις στο ενεργητικό του από μυθιστορήματα του νομπελίστα Ζοζέ Σαραμάγκου ως την αυτοβιογραφία του βραζιλιάνου ποδοσφαιριστή Πελέ, ο οποίος θα μιλήσει για τη μεταφρασμένη λογοτεχνία και τη θέση της στην παγκόσμια αγορά του βιβλίου. Στη Θεσσαλονίκη θα βρεθούν ο βρετανός κομίστας Ρομπ Ντέιβις, συνεργάτης του Guardian και του Random House, και ο γάλλος κομίστας Μαρκ Μπουταβάν, η βραβευμένη ισραηλινή πεζογράφος Αβιράμα Γκόλαν, κριτικός της Haaretz, ο βραβευμένος με το Βραβείο Αντερσεν 2014 ιταλός συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας Λουίτζι Μπαλερίνι, ο βραβευμένος και πολυμεταφρασμένος, και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πάπυρος, Ράουι Χαζ από τον Καναδά και η βραβευμένη στην περυσινή Εκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης Μαντλίν Θιέν από την Κίνα.
Συγγραφείς, εικονογράφοι, στοχαστές και μεταφραστές έρχονται από 20 χώρες: Αίγυπτος, Αλβανία, Βέλγιο, Βοσνία – Ερζεγοβίνη, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ισραήλ, Κίνα, Κορέα, Κροατία, Κύπρος, Μπανγκλαντές, Ουκρανία, πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, Ρουμανία, Ρωσία, Σερβία, Σλοβακία και Τουρκία.
«Πρόσφυγες, τότε και σήμερα» είναι το θεματικό αφιέρωμα που συνδέει το βιβλίο και τον στοχασμό με την εποχή μας και επείγοντες προβληματισμούς της επικαιρότητας. Φωτογράφοι και φωτορεπόρτερ που έχουν συγκρατήσει με τον φακό τους στιγμές από το ταξίδι των προσφύγων θα τις παρουσιάσουν σε έκθεση που θα πλαισιωθεί από συζητήσεις και παρουσιάσεις ομόθεμων βιβλίων ενώ, σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, θα γίνουν προβολές ταινιών σχετικής θεματολογίας.
Σε ξεχωριστό περίπτερο, με όνομα «Βαβέλ», θα φιλοξενηθεί το Φεστιβάλ Μετάφρασης, με σεμινάρια μετάφρασης, παρουσιάσεις των προγραμμάτων στήριξης της Λογοτεχνικής Μετάφρασης και του The Language Project-Translation Slam, παρουσιάσεις δίγλωσσων εκδόσεων, συζητήσεις για τη μετάφραση και τα προβλήματά της, επαγγελματικές συναντήσεις εκδοτών και μεταφραστών.
Στη θέση της, όπως κάθε χρόνο, θα βρίσκεται η Παιδική και Εφηβική Γωνιά με πολλές δράσεις φιλαναγνωσίας και βιωματικής μάθησης. Συνεχίζεται το Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών και πολλά θα ειπωθούν για τις βιβλιοθήκες, με τη συμμετοχή και του διευθυντή της Εθνικής Βιβλιοθήκης Φίλιππου Τσιμπόγλου. Εικαστικά και θεατρικά δρώμενα, παράλληλες εκδηλώσεις στην πόλη, βιβλιοπαρουσιάσεις και συζητήσεις βρίσκουμε στο τετραήμερο πυκνό πρόγραμμα της έκθεσης.
Στην αίθουσα «Αριστοτέλης» και στην αίθουσα «Σαίξπηρ» θα τιμηθούν οι μεγάλες εφετινές επέτειοι της φιλοσοφίας και της λογοτεχνίας με συζητήσεις και παρουσιάσεις εκδόσεων και οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να λάβουν μέρος σε εργαστήρια γραφής και αφήγησης. Βασίλης Αμανατίδης, Μίμης Ανδρουλάκης, Σπύρος Γιανναράς, Ισίδωρος Ζουργός, Κώστας Καβανόζης, Θωμάς Κοροβίνης, Δημοσθένης Παπαμάρκος, Ηλίας Παπαμόσχος, Βαγγέλης Ραπτόπουλος, Γιώργος Σκαμπαρδώνης, Θανάσης Τριαρίδης, Χρήστος Χωμενίδης, μεταξύ πολλών άλλων ελλήνων συγγραφέων, θα παρουσιάσουν νέα βιβλία, δικά τους και άλλων, και θα συνομιλήσουν με τους αναγνώστες.

πότε & πού:

13η Διεθνής Εκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, 12 ως 15 Μαΐου. Διεθνές Εκθεσιακό Κέντρο της Θεσσαλονίκης, περίπτερα 13 και 15. Οργάνωση: Ελληνικό Ιδρυμα Πολιτισμού, ΔΕΘ – HELEXPO, έλληνες εκδότες, Δήμος Θεσσαλονίκης, υπό την εποπτεία και με την υποστήριξη του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Αναλυτικά το πρόγραμμα στον ιστότοπο: http://thessalonikibookfair.gr/

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ