Επενδυτικές αλχημείες

Περίεργο πράμα αυτός ο πολλαπλασιαστής στα μυαλά των ευρωπαίων τεχνοκρατών. Και έτσι και γιουβέτσι! Οταν περικόπτουν δαπάνες, τον «ξεχνούν», τον υποεκτιμούν και βυθίζουν την Ελλάδα στη ύφεση. Οταν όμως είναι να διενεργήσουν δαπάνες, τότε όχι απλώς τον θυμούνται, αλλά του προσδίδουν μαγικές διαστάσεις. Για παράδειγμα, το σχέδιο Γιούνκερ επιδιώκει ούτε λίγο ούτε πολύ να χρησιμοποιήσει ως εφαλτήριο δημόσιο χρήμα 21 δισ. ευρώ για να ενεργοποιήσει επενδύσεις συνολικού ύψους 315 δισ.!

Το επενδυτικό αυτό σχέδιο αποτελεί το βαρύ πυροβολικό της νέας ΕΕ στη μάχη κατά της ύφεσης και της ανεργίας για τα επόμενα τρία χρόνια. Στόχος του είναι να συνδέσει τις ιδιωτικές επενδύσεις με παραγωγικά έργα μέσω παροχής εγγυήσεων που θα μειώνουν το ρίσκο των επενδυτών. Για να υλοποιηθεί ο στόχος αυτός, ιδρύεται το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (EFSI), ένα χρηματοδοτικό όχημα που θα λειτουργεί στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (EIB). Το αρχικό κεφάλαιό του θα ανέρχεται σε 21 δισ. ευρώ (εγγυήσεις 16 δισ. από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό και 5 δισ. από τα αποθεματικά της EIB). Με μοχλό τις εγγυήσεις αυτές φιλοδοξεί να ενεργοποιήσει δεκαπενταπλάσιες(!) επενδύσεις: 240 δισ. ευρώ στον τομέα των στρατηγικών υποδομών (ενεργειακά, ψηφιακά και μεταφορικά δίκτυα, εκπαίδευση, έρευνα και καινοτομία) και 75 δισ. στον τομέα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Η ιδέα της ανάκαμψης μέσω ενός πανευρωπαϊκού προγράμματος επενδύσεων για τη δημιουργία και βελτίωση των υποδομών είναι σωστή. Η Ευρώπη υστερεί στον τομέα αυτόν εδώ και πολλά χρόνια και η κατάσταση αυτή επιδεινώθηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης. Εκεί που πάσχει το σχέδιο Γιούνκερ είναι ο τρόπος χρηματοδότησης. Δεν είναι δυνατόν με την παροχή κάποιων εγγυήσεων να πειστεί το ιδιωτικό κεφάλαιο να αναλάβει το σύνολο των επενδύσεων. Η σύμπραξη με τον ιδιωτικό τομέα είναι θεμιτή, αλλά για να καταστεί εφικτή το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων πρέπει να προέλθει από το EFSI. Με το αρχικό κεφάλαιο που διαθέτει μπορεί να εκδώσει μακροχρόνια ομόλογα έργου για να αντλήσει τα απαιτούμενα χρήματα από τις διεθνείς αγορές με πολύ χαμηλά επιτόκια.

Πρέπει επιτέλους να καταστεί σαφές ότι ο βασικός λόγος που ο ιδιωτικός τομέας δεν επενδύει είναι η ανεπαρκής ζήτηση. Οσο συνεχίζονται η δημοσιονομική λιτότητα και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και όσο οι υπερχρεωμένοι ιδιώτες αποταμιεύουν για να εξοφλούν τα χρέη τους, το πρόβλημα αυτό θα συνεχίσει να υφίσταται. Εν τοιαύτη περιπτώσει δεν μπορούμε να ποντάρουμε στον ιδιωτικό τομέα. Η ανάκαμψη μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω δημοσίων επενδύσεων τύπου «New Deal».

Στα θετικά του σχεδίου Γιούνκερ η δυνατότητα να ενταχθούν σε αυτό εθνικά κονδύλια που δεν απορροφήθηκαν από τα διαρθρωτικά ταμεία. Και ακόμη περισσότερο, η συμμετοχή επενδύσεων με εθνικές δαπάνες που δεν θα προσμετρούνται στο έλλειμμα.

Φυσικά ο Σόιμπλε έσπευσε να κλείσει αυτό το παράθυρο: «Το σχέδιο Γιούνκερ δεν προβλέπει εθνική συμμετοχή»! Η γνωστή γερμανική αδιαλλαξία. Πανταχού παρούσα και τα πάντα πληρούσα…