Τα εγκαίνια της έκθεσης του Ιδρύματος Παπανδρέου «Από τον Ανένδοτο στην Αλλαγή» θα ήταν μια βραδιά μνήμης και τιμής για τονΓεώργιοκαι τονΑνδρέα Παπανδρέουαν δεν μετατρεπόταν σε μια βραδιά ντροπής για το ΠαΣοΚ και για τους διοργανωτές της έκθεσης. Μίσος, εμπάθεια, διχαστικά συνθήματα, γιουχαίσματα, από μερίδα του ακροατήριου, δημιούργησαν μια ατμόσφαιρα που θα ταίριαζε περισσότερο σε γήπεδο, σε παραθρησκευτική οργάνωση ή σε ομάδα τζιχαντιστών παρά σε σύγχρονο ευρωπαϊκό κόμμα. Πιο δυσνόητο ήταν η στάση του Γ. Παπανδρέου, ο οποίος μιλούσε για αρχές και ιδέες, για σύγχρονη δημοκρατία και απαλλαγή από τις νοοτροπίες του παρελθόντος, για σεβασμό στη διαφορετικότητα για ατομικά και πολιτικά δικαιώματα μπροστά σε έναν αλλαλάζοντα όχλο που ήρθε οργανωμένα για να αποδοκιμάσει τον Ευ. Βενιζέλο και να καλέσει εκείνον να επιστρέψει. Ο πρώηνπρόεδρος του ΠαΣοΚ όχι μόνο δεν ενοχλήθηκε από τις ακραίες φωνές που φώναζαν «προδότη!» στονσημερινό πρόεδρο, που γιουχάισαν τον γραμματέα της ΝΔ Ανδρέα Παπαμιμίκο –αυτόν τουλάχιστον τον προστάτευσε ο Φ. Πετσάλνικος ζητώντας σεβασμό στους πολιτικούς αντιπάλους και ένα νεύμα του έκοψε μαχαίρι τα γιουχαίσματα- που καλούσαν τον κ. Παπανδρέου να διασπάσει το ΠαΣοΚ και να βγει μπροστά «γερά, να φύγει η Δεξιά» αλλά στο τέλος της ομιλίας του τους ευχαρίστησε όλους για τη στήριξη τους.
Η ηγετική εμφάνιση του κ. Παπανδρέου σημαίνει ότι σχεδιάζει το μεγάλο βήμα, την επάνοδο του στην πολιτική ενδεχομένως μέσα από έναν νέο φορέα ή ακόμα και από το ΠαΣοΚ; Ο Φ. Πετσάλνικος στην ομιλία του είπε ότι η έκθεση «αφορά μια νέα αφετηρία και μια νέα πορεία» και ότι «απόψε γίνεται ένα νέο ξεκίνημα για να ξέρουμε ότι μπορούμε να πετύχουμε μέσα από αγώνες». Αλλά και ο ίδιος ο κ. Παπανδρέου παρατήρησε ότι η παρουσία του κόσμου αλλά και το ενδιαφέρον που προκάλεσε,οι προσδοκίες που δημιούργησε,ξεπέρασαν κατά πολύ τις δικές μας επιδιώξεις.«Το γεγονός αυτό,το ερμηνεύω απλά.Αναζητά ο κόσμος μας μια νέα αρχή.Εκφράζει το αίτημα και την ελπίδα για ένα καινούργιο ξεκίνημα.
Μια αναγέννηση του Κινήματός μας.Θα προσπαθήσω να υπηρετήσω αυτή την απαίτηση,όσο πιο σωστά μπορώ,όσο πιο απλά,όσο πιο ενωτικά,έχοντας συνείδηση της ιστορίας,της πορείας,της ευθύνης που μου αναλογεί», δήλωσε.
Νέο ξεκίνημα και νέα αφετηρία για ποιόν σκοπό; Ο πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΠαΣοΚ άφησε το τοπίο θολό αλλά παράλληλα το μετέτρεψε σε εκκολαπτήριο σεναρίων. Μίλησε για τα κακώς κείμενα που πρέπει να αλλάξουν και πρόσθεσε: «Είναι τώρα η ώρα,οι προοδευτικές δυνάμεις να σπάσουν τον ομφάλιο λώρο με την πελατειακή Ελλάδα και να ορίσουν τον δρόμο για την Ελλάδα των αξιών.Η συνάντηση όλων αυτών των δυνάμεων και η ενότητά τους στη βάση των κοινών αρχών και των αξιών μας,είναι ο μοναδικός αξιόπιστος δρόμος για να μπορέσουμε να οικοδομήσουμε μια δύναμη πραγματικής προοδευτικής διακυβέρνησης για τον τόπο.Μια προοδευτική πρόταση διακυβέρνησης που θα συσπειρώνει γύρω της,με πολιτικούς και όχι άλλους όρους,όλες τις προοδευτικές δημοκρατικές,σοσιαλιστικές και αριστερές δυνάμεις.Αυτή η προσπάθεια,είναι που έχει αξία και σημασία.Για αυτήν,αξίζει κάθε πρωτοβουλία.Και αυτό θα πράξω».
Η ουσία της ομιλίας Παπανδρέου με την ουσία των συνθημάτων που ακούστηκαν στην εκδήλωση δενέφτιαχνανχημεία. Ο πρώην πρωθυπουργός διέσχισε τον προθάλαμο του Ζαππείου και μπήκε στην αίθουσα καταχειροκροτούμενος και με τον κόσμο να φωνάζει ρυθμικά «Πα-πα-νδρέ-ου! Πα-πα-νδρέ-ου!», να χτυπά με τα χέρια τους τοίχους και τα ξύλινα ταμπλώ της έκθεσης, και να συνεχίζει «Γιώργο μαζί για την Αλλαγή!», «Σε αγαπάμε πολύ!», «Πες τα Γιώργο! Τα συμφέροντα σε ρίξανε!».
Σχεδόν κανένας δεν άκουγε τι έλεγε ο πρώην Πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΠαΣοΚ: τον απολογισμό της θητείας του, την επίθεση στην κυβέρνηση Καραμανλή για τον οικονομικό εκτροχιασμό της χώρας, την εξήγηση ότι η απόπειρα συνεννόησης με τον Αντ. Σαμαράτον Ιούνιο του2011ήτανμιαπροσωπικήθυσία«για να εγγυηθώ ευρύτατες συναινέσεις–για να κρατηθεί όρθια η χώρα,κάποιοι το παρουσίασαν ως αδυναμία.Πιστεύαν ότι έτσι θα έπλητταν καίρια εμένα και ό,τι εκπροσωπούσα.Δεν μπορούν να αντιληφθούν ότι ο λαός περιμένει πρώτα από εμάς αυτοθυσία,τόλμη,αυταπάρνηση».Ούτεέκανειδιαίτερηαίσθησηηαναφορά–ίσωςεπειδήπολλάσημείατηςομιλίαςτουδενακούγονταναπότασυνθήματακαιτηνοχλοβοή-στηνπροσπάθειατουγια ευρωομόλογα,γιαφόροTobinεπί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών,γιαδιαφάνεια στους φορολογικούς παραδείσους και τιςoffshore,γιακανόνες στις αγορές και τους οίκους αξιολόγησης.Οιοπαδοίαντιδρούσαν μηχανιστικά στο όνομα Παπανδρέου και στις λέξεις συμφέροντα, μιντιάρχες, τραπεζίτες και ξεσηκώνονταν με νέα συνθήματα «Γιώργο γερά για νέα Αριστερά», «Σεισμός σεισμός σοσιαλισμός», «Η γη σαν θέλει ο ήλιος ανατέλλει».
Η αίθουσα ήταν μικρή για τον κόσμο που συγκεντρώθηκε, ο ιδρώτας έτρεχε ποτάμι, η ατμόσφαιρα ήταν άγρια και ο μακρύς χαιρετισμός του κ. Βενιζέλου αφιόνισε τους βαμμένους «παπανδρεικούς» που του φώναζαν να τελειώσει γιατί «εμείς ήρθαμε να ακούσουμε τον Γιώργο! Έχουμε δυόμισι χρόνια να τον δούμε!». Άλλος φώναζε ότι ήρθε από τον Βόλο, άλλη από την Καστοριά, άλλος από τη Λάρισα…Ο κ. Βενιζέλος πέρασε είκοσι βασανιστικά λεπτά στο βήμα καθώς ήταν φανερό ότι δεν θα του επέτρεπαν να μιλήσει. Τα λόγια του σκεπάζονταν από συνθήματα υπέρ του κ. Παπανδρέου και από έναν συριγμό σαν φιδιού, ένα παρορμητικό υποκατάστατο του «ουουουου….» στα επίμονα «σουτ!» του άλλου ΠαΣοΚ, που πήγε στην έκθεση για να τιμήσει την παράταξη και τους Παπανδρέου. Το σκηνικό ενόχλησε πολλούς «παπανδρεικούς», κάποιοι εξέφραζαν τη στενοχώρια τους για το που πάει το κόμμα σε αυτές τις συνθήκες, άλλοι έλεγαν ότι δεν εκφράζει την αισθητική τους αυτή παρακμιακή ατμόσφαιρα. Ο δήμαρχος Αθηναίων Γ. Καμίνης, που καθόταν δίπλα στον πρόεδρο του ΠαΣοΚ, παρακολουθούσε με φανερή έκπληξη τα όσα διαδραματίζονταν ενώ ο εκπρόσωπος της ΔΗΜΑΡ Ν. Τσούκαλης είχε μείνει άναυδος.
Πολλοί θυμήθηκαν το συνέδριο του 1996 και τη σύγκρουση Σημίτη – Τσοχατζόπουλου, κάποιοι όμως χαίρονταν γιατί τα κανάλια θα «μας πούνε χουλιγκάνους. Είμαστε και τέτοιοι!», άλλοι βραχνιασμένοι από τα συνθήματα προσέγγιζαν βουλευτές και υπουργούς του ΠαΣοΚ και τους προέτρεπαν αγριεμένοι «Διώξτε τον! Γιατί δεν τον ρίχνετε;», εννοώντας τον κ. Βενιζέλο. «Να προκαλέσετε συνέδριο και να τα συζητήσουμε όλα» τους απαντούσαν εκείνοι.
Εκτός από τον κ. Παπανδρέου, ο μόνος που αντάλλαξε τόσες πολλές χειραψίες με τον κόσμο ήταν οΓ. Παπακωνσταντίνου, ο οποίος καταχειροκροτήθηκε μπαίνοντας στην αίθουσα.
Η ίδια η έκθεση αποτελείται από μια φτωχή και πρόχειρη επιλογή φωτογραφιών και πρωτοσέλιδων εφημερίδων της εποχής, και ήταν τόσο κακά οργανωμένη που η μόνη δικαιολογία ύπαρξης της είναι για να λειτουργήσει ως πρόσχημα για τις εμφανίσεις του κ. Παπανδρέου.
Εκεί κρύβεται και η ουσία. Στις ομιλίες που έγιναν την Δευτέρα διασταυρώθηκαν με αιχμηρό τρόπο οι δυο αφηγήσεις για το ΠαΣοΚ και την κρίση. Ο κ. Βενιζέλος,επιχείρησε να εμφανιστεί ενωτικός αν και ξεκίνησε λέγοντας ότι «η έκθεση που εγκαινιάζεται σήμερα είναι μια πολύ καλή προκαταρκτική εκδήλωση, ενόψει της κεντρικής εκδήλωσης που οργανώνει το ΠΑΣΟΚ μεθαύριο, εδώ στο αίθριο, με τη συμμετοχή όλων των δυνάμεων του κινήματος της ευρύτερης Δημοκρατικής Παράταξης». ¨Ασκησε κριτική στους γνωστούς «καλοθελητές» που ασχολούνται εργολαβικά με τη δημιουργία νοσηρών εντυπώσεων με στόχο την πρόκληση τεχνητής εσωστρέφειας, την υπονόμευση των προσπαθειών συσπείρωσης και ανάκαμψης της παράταξης, τον ευτελισμό των προθέσεων.
Και πρόσθεσε : Ζήσαμε τα ίδια φαινόμενα πρόσφατα με αφορμή τις ευρωεκλογές και ορισμένες εκδηλώσεις που συνέπεσανμε την προεκλογική περίοδο. Αλλά όλα αυτά αξιολογήθηκαν εκλογικά και προσέλαβαν τελικά τις πραγματικές μικρές διαστάσεις τους.Η αιχμή αφορούσε προφανώς την παρουσία του κ. Παπανδρέου στο ίδιο πάνελ με τον Φ, Κουβέλη στην παρουσίαση του βιβλίου της Μαριλένας Κοππά.
Ο κ. Βενιζέλος, εκτίμησε ότι στις εκλογές το ΠαΣοΚ άντεξε στρατηγικά, εις πείσμα πολλών, «όχι στον βαθμόπου θέλαμε. Και τώρα μπορούμε να θέσουμε σε μεγάλο βαθμό εμείς τους όρους του παιχνιδιού μέσα από τη δυναμική της Δημοκρατικής Παράταξης, που δεν είναι συμπλήρωμα κανενός, αλλά ο τρίτος πόλος, η τρίτη λύση, ο κορμός και το κλειδί της μόλις ολοκληρωμένης εθνικής στρατηγικής.
Θα μιλήσουμε την Τετάρτη για τη μεταπολίτευση και το ΠαΣοΚ, για το τι έγινε και πώς, για το πού βρισκόμαστε και πού πρέπει να πάμε.Θα μιλήσουμε με την ειλικρίνεια που επιβάλλουν οι περιστάσεις. Άκουσα το σύνθημα «Γερά, να πέσει η Δεξιά». Θα μιλήσουμε την Τετάρτη για το πότε και πώς φτάσαμε στη συνεργασία με τη Νέα Δημοκρατία και το ΛΑΟΣ του κ. Καρατζαφέρη. Θα μιλήσουμε γι’ αυτά.
Θα μιλήσουμε με τη γλώσσα της αλήθειας που δε μπορεί να χαρίζεται ούτε να αδικεί και να μηδενίζει», είπε, εν μέσω αποδοκιμασιών.
Ο κ. Πετσάλνικος αντιθέτως είπε ότι το ΠαΣοΚ δεν χωράει στο 8% που αν μικρύνει κι άλλο θα το βάλουμε στην τσέπη μας και θα το πάρουμε στο σπίτι μας και πρόσθεσε ότι δεν μπορεί να επιβιώσει σαν παρακολούθημα της Δεξιάς. Μίλησε επίσης για ανατροπή του εκλεγμένου πρωθυπουργού τον Νοέμβριο του 2011 – «Πες ότι τον έριξε ο Βενιζέλος!», φώναζαν από κάτω.
Ο κ. Παπανδρέου είπε ότι η επιδίωξη του περιδιαβαίνοντας την ιστορία είναι να
πραγματοποιηθεί ένας«ανοιχτός»δημόσιος διάλογος για τα μεγάλα διακυβεύματα του καιρού μας και τις πραγματικές ανάγκες της χώρας.
«Αν σήμερα υπάρχει ένα κοινό χαρακτηριστικό με τις δεκαετίες του’50,του’60και του’70,δεν είναι άλλο από τη μάχη απέναντι στην εξάρτηση της χώρας.
Τότε,από τα ανάκτορα και τις ξένες δυνάμεις,ακόμη και τη βία μιας δικτατορίας.
Σήμερα,από τα πάσης φύσεως κατεστημένα,εντός ή εκτός Ελλάδας,που δημιούργησαν και συντήρησαν δομές εξάρτησης μέσα από το πελατειακό κράτος»,επισήμανε.
Μίλησε για τη μοναξιά, για την απομόνωση του ΠαΣοΚ που αναγκάστηκε να σηκώσει όλο το βάρος της κρίσης,στο εσωτερικό και το εξωτερικό. «Θα έχετε ακούσει πολλούς να μιλάνε για επιστροφή στην«ομαλότητα»μετά από την περιπέτεια του Μνημονίου–και την ταυτίζουν με μια δήθεν«κανονικότητα».Ναι,την επιστροφή στα κακώς κείμενα.Επιστροφή στα τερατώδη ελλείμματα,τα αισχρά μαγειρέματα,το ρουσφέτι,που είχε γονατίσει το δημόσιο.Την αδιαφάνεια στις προμήθειες.
Τα χατίρια σε συμφέροντα,τραπεζίτες και μίντια–την αιχμαλωσία της πολιτικής ζωής του τόπου.Όλα όσα δημιούργησαν τη φούσκα του2009,ένα έγκλημα σε βάρος της Ελλάδας και των παιδιών της.
Συντάσσομαι με εκείνους που λένε ότι δεν υπάρχει καμία τέτοια «κανονικότητα» στην οποία πρέπει να επιστρέψουμε», σημείωσε.
Επανέλαβε την αντίθεση του στο εγχείρημα της Ελιάς:«Εξέφρασα την αντίθεσή μου προ μηνών στις οβιδιακού τύπου μεταλλάξεις του Κινήματος,που μόνο σύγχυση και καχυποψία προκαλούν στους πολίτες.Ούτε η Παράταξη αλλάζει έτσι,ούτε βεβαίως η χώρα.Μόνο αποτέλεσμα,να θολώνει το πραγματικό διακύβευμα». Χαρακτήρισε μεγάλη πληγή και ρίζα του κακού τον τόπο τον πελατειακό καπιταλισμό. «Οι διευθετήσεις συμφερόντων δίνουν και παίρνουν.Παρακολούθησα στενά,αν και δεν ήμουν μέλος των πρώτων θερινών τμημάτων της Βουλής,ευεργετικές ρυθμίσεις για τραπεζικούς και μιντιακούς ομίλους.Όπως και ρυθμίσεις για δάση,αιγιαλούς και χωροταξικούς σχεδιασμούς,ρυθμίσεις ευκολίας,όχι αξιοποίησης του δημόσιου πλούτου.Ευτυχώς,η κοινωνία των πολιτών αντέδρασε έντονα και σταμάτησε ή άλλαξε πολλά από αυτά.Αλλά τα συμφέροντα που επιδιώκουν να λεηλατήσουν τον δημόσιο πλούτο,καιροφυλακτούν», τόνισε.
Κλείνοντας είπε ότι επιθυμεί ηέκθεση του Ιδρύματος Παπανδρέου να αποτελέσει έναυσμα «για να συζητήσουμε με τους πολίτες και σε άλλες πόλεις της χώρας,όσα αφορούν το μέλλον» και παράλληλα να «διοργανώσουμε διαβουλευτικά εργαστήρια κατά τα πρότυπα που εισάγαμε φέτος στο Συμπόσιο της Σύμης και σε άλλες περιοχές».
Το τέλος της ομιλίας του άφησε με απορίες έναν οπαδό του. «Θα βγει μπροστά όπως πρέπει ή θα φτιάξει ….εργαστήρια;», ρώτησε μια συντρόφισσα του. «Τα κανάλια θα τον ελεεινολογούν πάλι για να κρύψουν τα μέτρα που θα συμφωνήσουν με την τρόικα στο Παρίσι», του απάντησε εκείνη αφού σκέφτηκε λίγα λεπτά εισπράττοντας την επιδοκιμασία της ομήγυρης.