Ο εχθρός που αναζητούμε

Μ. Αναγνωστάκης

Για κάμποσες δεκαετίες, από την απαξιωμένη πια Μεταπολίτευση ως σήμερα, είχαμε καταφέρει να ζούμε στην εποχή του «θέλω», στην εποχή της διαρκούς επιθυμίας. Και είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι καταφέραμε να κάνουμε άλματα, να αλλάξουμε επίπεδο ζωής. Μπορεί στατιστικά να υστερούσαμε σε σχέση με τους Ευρωπαίους ως προς τα εισοδήματα, αλλά ως καταναλωτές τούς συναγωνιζόμασταν επάξια. Φευ, κάποια στιγμή η φούσκα της ευμάρειας έσκασε, με αναπόφευκτη συνέπεια, να προσπαθούμε σήμερα να διαμορφώσουμε τη ζωή μας υπό το καθεστώς της ανάγκης. Οχι όλοι βέβαια, γιατί υπάρχουν και επιβιώνουν με οποιεσδήποτε συνθήκες οι νησίδες της αρπαχτής και του βολέματος.

Για τους Ελληνες ο αγώνας της ατομικής επιβίωσης ήταν σχεδόν πάντα πιο εύκολος, όσες δυσκολίες και αγωνίες κι αν έκρυβε. Οσος μόχθος, όσες θυσίες κι αν χρειάζονταν, ο Ελληνας είχε και έχει το κουράγιο να τις αντιμετωπίσει. Το πρόβλημα αρχίζει να γίνεται αξεπέραστο από τη στιγμή που πρέπει να εντάξουμε την ατομική μας επιβίωση σε μια συλλογική προσπάθεια ανάταξης. Οταν είναι ανάγκη να περάσουμε από το εγώ στο εμείς, αρχίζουν να βγαίνουν στον αφρό οι συνήθεις παθογένειες: καχυποψία, αδυναμία συνεννόησης, έλλειμμα εμπιστοσύνης και η λατρευτή μας συνωμοσιολογία.

Δεν είναι τυχαίο ότι όποια συλλογικότητα υπήρχε ή δημιουργήθηκε αυτά τα χρόνια, καταφέραμε να την απαξιώσουμε. Από τα συνδικάτα ως τους συνεταιρισμούς, από τους συλλόγους και τις κάθε λογής οργανώσεις ως τα κόμματα, η συλλογική μας δράση ήταν από διαλυτική έως καταστροφική. Η εύκολη ερμηνεία για αυτό το τραγικό αδιέξοδο είναι να τα φορτώνουμε όλα, με την εισαγγελική πρακτική που μας διακατέχει, στους φαύλους πολιτικούς. Προφανώς και έχουν τεράστια ευθύνη, γιατί υποτάχθηκαν, ανέχθηκαν, υπέθαλψαν τις λογικές του βολέματος, της αρπαχτής, της κατάληψης του κράτους. Αλλά οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι δεν λειτουργούσαν εν κενώ. Είχαν βρει χιλιάδες… άξιους συμπαραστάτες και συνοδοιπόρους ανάμεσα στην περιβόητη σιωπηλή πλειοψηφία.

Ακόμα και σήμερα, μετά την περιπέτεια που βιώσαμε και βιώνουμε ακόμη, προτιμούμε να ακούμε αυτούς που μας υπόσχονται μια εύκολη φυγή από το αίσθημα αδικίας που νιώθουμε, έστω κι αν υποψιαζόμαστε ότι είναι ανέφικτη. Αντί να συσπειρωθούμε, να δώσουμε όσο μπορούμε από κοινού τις μικρές αλλά αποφασιστικές μάχες για να αλλάξουμε τη ζωή μας, προτιμούμε να ακούμε μεγαλόπνοες αφηγήσεις για τη μία και μοναδική μάχη απέναντι στους ευρωπαίους εκμεταλλευτές μας, που θα μας απαλλάξει οριστικά από τις επαχθείς υποχρεώσεις μας. Μόνο που ο εχθρός που αναζητούμε για να μεγαλουργήσουμε μάλλον δεν βρίσκεται στους συνήθεις υπόπτους Ευρωπαίους αλλά κρύβεται και συμβιώνει ανάμεσα στις δικές μας παθογένειες…