Εγχειρίδιο χρήσης για αρχάριους. Στην Ελλάδα του 2014 μόνον έτσι θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «Ο Ηγεμόνας» (Il Principe), το πασίγνωστο βιβλίο του Νικολό Μακιαβέλι το οποίο παρουσιάζει την ωμή απληστία του άρχειν.
Προ ημερών, είχα την ευκαιρία να ξαναδιαβάσω την πολιτική πραγματεία του φλωρεντινού φιλοσόφου που γράφτηκε προ 501 ετών (1513), με μια πιο φρέσκια ματιά, μέσα από την εξαιρετική επανέκδοση των εκδόσεων Μίνωας σε μετάφραση της Αμπυ Ραΐκου-Σταύρου, την οποία και προλογίζει ο Παύλος Τσίμας.
Καθώς οι πολλοί δεν τον ξέρουν, πρότυπο του Μακιαβέλι για τον «Ηγεμόνα» υπήρξε ο Καίσαρ Βοργίας, αδελφός της Λουκρητίας Βοργίας και γιος του Ροδρίγου Βοργία (μετέπειτα Πάπα Αλέξανδρου Στ΄), διοικητής των παπικών στρατευμάτων και τέρας σκληρότητας (βλ. τηλεοπτική σειρά «Οι Βοργίες»). Ο Καίσαρ Βοργίας ήξερε να αρπάζει τις ευκαιρίες, να χειραγωγεί τα πλήθη, να καταστρατηγεί τους νόμους και να διαμορφώνει την πορεία των γεγονότων σύμφωνα με τα σχέδιά του.
Στα πρότυπα αυτά, ο Μακιαβέλι απεικονίζει και τον χαρισματικό «Ηγεμόνα». Με τη γνωστή φιλοσοφία τού «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα», ο Μακιαβέλι κρατά αποστάσεις από όσους συνδέουν πολιτική και ηθική, χαρακτηρίζοντάς τους υποκριτές (ή ανόητους) και με κυνικό τρόπο ξεκαθαρίζει πως ένας ηγέτης ακολουθώντας τις επιταγές του ουμανισμού δεν μπορεί να ασκήσει την εξουσία αποτελεσματικά και με επωφελή για τον λαό τρόπο. Πιο απλά, ο ανθρωπιστής ηγέτης είναι ένας επικίνδυνος ηγέτης.
Η μακιαβελιστική αυτή προσέγγιση της πολιτικής είναι σήμερα πιο βολική από ποτέ. Και διεθνώς και στην Ελλάδα. Οι πολιτικοί λαμβάνουν αποφάσεις επώδυνες γιατί αυτές είναι για το καλό του λαού. Και αυτοί είναι οι μόνοι που ξέρουν το καλό του λαού. Συναισθηματισμοί δεν χωρούν.
Αλλωστε, ο Μακιαβέλι είναι ξεκάθαρος και σε αυτό το ζήτημα. Οπως υποστηρίζει, διακρίνουμε στους ανθρώπους τρεις βαθμούς διάνοιας. Οσοι έχουν τον πρώτο βαθμό αντιλαμβάνονται τα πράγματα στηριζόμενοι στις δικές τους δυνάμεις. Οι έχοντες τον δεύτερο βαθμό μπορούν να καταλάβουν ό,τι τους διδάσκουν οι άλλοι. Τέλος, αυτοί που βρίσκονται στον τρίτο βαθμό δεν κατανοούν τίποτα, ούτε μόνοι τους ούτε με τη βοήθεια άλλων…
Τι και αν εμείς θεωρούμε ότι βρισκόμαστε στον πρώτο βαθμό διάνοιας; Οταν εκείνοι που νομοθετούν εντός και εκτός της χώρας –διαχρονικά και όχι μόνο τα τελευταία τέσσερα χρόνια –μας συμπεριφέρονται σαν να ανήκουμε στους ανεπίδεκτους μαθήσεως, τότε ίσως πρέπει να αποδεχθούμε το γεγονός ότι δεν είμαστε όσο ευφυείς πιστεύουμε…
Σε εκείνους που έχουν ισχνό βαθμό διανοίας ανήκουν και αυτοί που θεωρούν πως το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών συνεπάγεται πως η δικομματική κυβέρνηση θα αποτύχει να συγκεντρώσει την απαραίτητη πλειοψηφία για να εκλέξει νέο Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον Φεβρουάριο του 2015. Είναι εκείνοι που θεωρούν πως ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορέσει με τα τωρινά δεδομένα να εξασφαλίσει 121 βουλευτές και να μπλοκάρει την προεδρική εκλογή.
Οι 71 βουλευτές του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, οι 12 βουλευτές του ΚΚΕ, οι 21 βουλευτές της Χρυσής Αυγής και οι 13 εναπομείναντες βουλευτές των ΑΝΕΛ δεν διασφαλίζουν παρά 117 ψήφους. Ομολογουμένως, χωρίς τη στήριξη της ΔΗΜΑΡ και των ανεξάρτητων βουλευτών, το σχέδιο του Αλέξη Τσίπρα δύσκολα επιτυγχάνεται (ειδικά εάν η Χρυσή Αυγή τεθεί εκτός νόμου και δεν μετάσχει στη διαδικασία εκλογής του Προέδρου).
Αλλά ο μεγάλος αντίπαλος του αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ο Αντώνης Σαμαράς. Είναι ο Μαμωνάς! Οι βουλευτές όλων των κομμάτων ξέρουν ότι, εάν γίνουν πρόωρες εκλογές τον Φεβρουάριο του 2015, αφενός έχουν μικρές πιθανότητες επανεκλογής, αφετέρου θα απολέσουν αυτομάτως 112.000 ευρώ έκαστος, ποσό που αντιστοιχεί στη βουλευτική αποζημίωση 16 μηνών. Ετσι, η λογική λέει πως είναι πιο πιθανό να επιλέξουν τη συνταγματική νομιμότητα και την εξάντληση της τετραετίας παρά τη συνταγματική «εκτροπή».
Αλλά, εάν ο Αλέξης Τσίπρας λειτουργούσε με τον αμοραλιστικό τρόπο που λειτουργούσε ο Καίσαρ Βοργίας –και εάν εκτός από τις τακτικές του «Ηγεμόνα» υιοθετούσε και τις τακτικές που περιγράφει ο Νικολό Μακιαβέλι και στο άλλο του γνωστό βιβλίο, την «Τέχνη του πολέμου» -, τότε θα έδινε διαβεβαιώσεις σε 50 βουλευτές (ανεξάρτητους, ΠαΣοΚ, ΔΗΜΑΡ και ΝΔ) πως αφενός θα τους αφομοίωνε ο ΣΥΡΙΖΑ προεκλογικά και αφετέρου ότι την επόμενη ημέρα των (πρόωρων) εκλογών θα αποτελούσαν κομμάτι της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ με περίοπτη θέση στον κυβερνητικό μηχανισμό.
Αλλά και σε όσους χυδαία και εκφυλιστικά –πέρα ακόμη και από τον Μακιαβέλι –υποστηρίξουν πως με τη «διάθεση» 5,6 εκατ. ευρώ (δηλαδή τη βουλευτική αποζημίωση 16 μηνών) ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να διασφαλίσει τη συμπόρευση των βουλευτών που χρειάζεται, θα απαντήσουμε με τη φράση του προλόγου, ήτοι πως ο «Ηγεμόνας» είναι εγχειρίδιο χρήσης για αρχάριους…
*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 6 Ιουλίου 2014
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
