Το πιο γνωστό μπλε στον κόσμο, εκτός από αυτό της θάλασσας, είναι η «Μπλε Οθόνη του Θανάτου» (Blue Screen of Death) των Windows, η οποία μας ενημέρωνε ότι το λειτουργικό σύστημα του υπολογιστή μας αντιμετώπιζε ένα κρίσιμο πρόβλημα. «Κράσαρε», όπως συνηθίζουμε να λέμε.
Η μπλε οθόνη, βέβαια, έχει περάσει εδώ και λίγο καιρό στη μαύρη τρύπα του παρελθόντος, σε αντίθεση με τα Windows στο σύνολό τους, τα οποία συμπλήρωσαν σαράντα ολόκληρα χρόνια λειτουργίας και εξακολουθούν, μέχρι και τώρα, όσο γράφεται αυτό το κείμενο, να κατευθύνουν τον κόσμο μας πίσω τους υπολογιστές.
Ένα πολιτιστικό φαινόμενο
Το λειτουργικό σύστημα της Microsoft, σαράντα χρόνια μετά την κυκλοφορία των Windows 1.0, έχει συνδεθεί με την εικονική αλλά και εργασιακή μας κουλτούρα, έχοντας ριζώσει για τα καλά στην καθημερινότητα δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Η πορεία του, άλλωστε, αντικατοπτρίζει και τη μετάβαση της κοινωνίας από την αναλογική στη ψηφιακή εποχή, με τον χαρακτηριστικό ήχο στο «άνοιγμα» να μας ακολουθεί έως και σήμερα ρίχνοντάς μας πάνω σε μια νάρκη νοσταλγίας.
Το 1985, με το Windows 1.0, η Microsoft δημιούργησε ένα περιβάλλον που, αν και τεχνολογικά πρωτόγονο σε σχέση με τη σημερινή εποχή, ήταν απόλυτα αναγκαίο ώστε να ανοίξει ο δρόμος για το πώς βλέπουμε τον υπολογιστή. Με τα Windows 3.0, και αργότερα 3.1, η εταιρεία έκανε το ευρύ κοινό να νιώσει πως ένα άψυχο αντικείμενο, ένα κουτί με καλώδια, μπορεί να μετατραπεί σε απαραίτητο εργαλείο.
Η πρώτο μεγάλο «άνοιγμα», ωστόσο, ήρθε το 1995. Τα Windows 95, γυρίζοντας πίσω, μπορούν πολύ εύκολα να χαρακτηριστούν ως πολιτιστικό γεγονός. Η καμπάνια με τους Rolling Stones, το Start button που καθιερώθηκε ως παγκόσμιο σύμβολο εκκίνησης, η νέα αισθητική και η φιλικότητα προς τον χρήστη, έβαλαν τα Windows στη μηχανή της μαζικής «κατανάλωσης».
Στα τέλη της δεκαετίας του ’90 και στις αρχές των 00s, ήρθαν τα Windows XP, με το εμβληματικό wallpaper «Bliss» και τον νέο οπτικοακουστικό χαρακτήρα του λειτουργικού. Αυτόματα – και το καταλαβαίνουμε αυτό καλύτερα στο 2025 – δημιουργήθηκε και η βαθιά, σχεδόν νοσταλγική σχέση με το προϊόν. Τα XP, από το TikTok μέχρι και τις σελίδες στο Facebook που το περιεχόμενό τους εστιάζει στο παρελθόν, αποτελούν αντικείμενο διαδικτυακής λατρείας.
Ακολούθησαν οι πιο αμφιλεγόμενες εποχές των Vista, η επιτυχία του Windows 7, ο πειραματισμός των 8 και η κυριαρχία των Windows 10, με το λειτουργικό να μετατρέπεται πλέον σε υπηρεσία που εξελίσσεται συνεχώς μέσω ενημερώσεων. Με τα Windows 11, η Microsoft έρχεται πιο κοντά στην τεχνητή νοημοσύνη.
Τον περασμένο μήνα, προστέθηκαν αρκετές νέες λειτουργίες στην εφαρμογή Copilot, που επιτρέπουν στους χρήστες να μιλούν στους υπολογιστές τους. Για παράδειγμα, αν ρωτήσεις το Copilot ποιες ρυθμίσεις χρειάζεται να ενεργοποιήσεις για ήχο hi-fi στο Spotify, η AI θα πρέπει να μπορεί να επισημάνει αυτήν τη ρύθμιση για να την πατήσεις.
Τα Windows και η ποπ κουλτούρα
Οι χαρακτηριστικοί ήχοι εκκίνησης και φυσικά σφάλματος όπως η «μπλε οθόνη θανάτου» εξελίχθηκαν σε «υλικό» για μουσικούς και δημιουργούς – ακούμε τον ήχο των Windows 95 στην ηλεκτρονική μουσική και βλέπουμε σε δεκάδες meme το γνωστό error. Μην ξεχνάμε επίσης ότι ο Μπράιαν Ίνο βρίσκεται πίσω από τον ήχο των Windows 95, κάτι που δείχνει ότι ακόμη και οι μικρές λεπτομέρειες του λειτουργικού συνδέθηκαν με το ευρύτερο καλλιτεχνικό περιβάλλον της εποχής.
Οι πράσινες πλαγιές του «Bliss» έγιναν τόσο αναγνωρίσιμες που, για πολλούς, ισοδυναμούν με μια ολόκληρη δεκαετία. Το ίδιο ισχύει και για το Paint, το οποίο από απλό εργαλείο ζωγραφικής εξελίχθηκε σε meme εργαλείο και σύμβολο δημιουργικών πειραμάτων της πρώιμης ψηφιακής εποχής.
Η βαθύτερη επιρροή των Windows εντοπίζεται πάνω στις πρώτες σχολικές εργασίες που γράφτηκαν εκεί, στις πρώτες προσπάθειες επεξεργασίας εικόνας, στα πρώτα email που ανοίχτηκαν και στα πρώτα, απλά παιχνίδια που εμφανίστηκαν στην οθόνη μας.
Σαράντα χρόνια μετά την πρώτη τους εμφάνιση, τα Windows παραμένουν ένας από τους σημαντικότερους τεχνολογικούς – και πολιτιστικούς – σταθμούς της σύγχρονης εποχής, με το αποτύπωμά τους, φυσικά, να μην περιορίζεται στην τεχνολογία, αλλά να απλώνεται πάνω στον τρόπο που μεγαλώσαμε, μάθαμε, εργαστήκαμε και επικοινωνήσαμε. Ακόμα και όταν η μπλε οθόνη μας έκανε τη ζωή δύσκολη.
