Ψηλά στην ατζέντα του Υπουργείου Υγείας, τοποθετείται η φαρμακευτική πολιτική, όπως τονίζει συχνά ο Άδωνις Γεωργιάδης με προτεραιότητα την απρόσκοπτη πρόσβαση των πολιτών σε φάρμακα ειδικά καινοτόμα. Μάλιστα το θέμα αυτό πολύ πιθανό να περιλαμβάνεται και στην ατζέντα της επίσκεψης του Πρωθυπουργού στο Υπουργείο Υγείας.

Φαρμακευτικές και Πολιτεία εξάλλου βρίσκονται πολύ κοντά στην υπογραφή ενός συμφώνου συνεργασίας με τριετή διάρκεια, προκειμένου να μην διασαλεύεται η προμήθεια της αγοράς με φάρμακα ακόμη κι εκείνων που χαρακτηρίζονται υψηλής αξίας όταν είναι αναγκαία. Ο ίδιος ο Άδωνις Γεωργιάδης έχει σημειώσει ότι η συμφωνία αυτή θα ολοκληρωθεί με τη σύμφωνη γνώμη και του ίδιου του Πρωθυπουργού με τη σχετική σύμβαση να υπογράφεται ενώπιων του.

Όπως τονίζουν εκπρόσωποι των φαρμακευτικών εταιρειών, η συζήτηση για την υπογραφή ενός Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ Πολιτείας και φαρμακοβιομηχανίας δεν είναι μια ακόμη θεωρητική άσκηση επί χάρτου (ή άσκηση καλών προθέσεων) . Είναι η αρχή μιας ουσιαστικής διαπραγμάτευσης για ένα σύστημα που νοσεί εδώ και χρόνια — και νοσεί βαριά.

«Για πρώτη φορά, υπάρχει πολιτική βούληση σε ανώτατο επίπεδο, με τον ίδιο τον Πρωθυπουργό να δείχνει διάθεση για έναν δομημένο διάλογο. Το πλαίσιο έχει τεθεί από τον Υπουργό Υγείας, η πρόθεση υπάρχει και, το κυριότερο, υπάρχει πολιτικός χρόνος για να υλοποιηθεί. Αυτό το παράθυρο δεν θα μείνει ανοιχτό για πάντα. Αν δεν αξιοποιηθεί τώρα, το ρίσκο είναι διπλό: χαμένη μια ακόμη ευκαιρία για μεταρρύθμιση και συνέχιση ενός απορυθμισμένου και μη βιώσιμου συστήματος» επισημαίνεται χαρακτηριστικά.

Τι πρεσβεύεται για τη φαρμακοβιομηχανία;

Σε ένα περιβάλλον όπου η βιωσιμότητα της αγοράς απειλείται από χρόνιες στρεβλώσεις, η ευκαιρία να καθιερωθεί ένα θεσμικό πλαίσιο σταθερότητας και κοινού σχεδιασμού είναι εξαιρετικά πολύτιμη. Συγκεκριμένα με το μνημόνιο εξασφαλίζονται:

  • Σταθερότητα και προβλεψιμότητα: Μπαίνει λοιπόν τέλος για κατά περίπτωση έκτακτες παρεμβάσεις. Η αγορά θα κινείται με βάση παγιωμένους κανόνες, όχι έκτακτα μέτρα και εκπλήξεις
  • Δίκαιη χρηματοδοτική κατανομή: Αναγνωρίζεται για πρώτη φορά από τον Υπουργό Υγείας ότι πρέπει να υπάρχει μείωση αλλά και σύγκλιση στις συνολικές επιστροφές που αντιστοιχούν σε κάθε κανάλι
  • Αναγνώριση της καινοτομίας: Μέσω του Ταμείου Καινοτομίας και της επιπλέον στοχευμένης χρηματοδότησης για νέα προϊόντα.
  • Θεσμικός ρόλος: Η φαρμακοβιομηχανία περνά από τον ρόλο του «παραλήπτη μέτρων» στον ρόλο του συνδιαμορφωτή πολιτικής μέσα από επιτροπή που θα αναλάβει την υλοποίηση του μνημονίου συνεργασίας

Τα κρίσιμα θέματα που έχουν τεθεί στο τραπέζι της συζήτησης σύμφωνα με τις φαρμακευτικές εταιρείες είναι:

1. Χρηματοδότηση του συστήματος:

Σήμερα, οι καινοτόμες φαρμακευτικές εταιρείες καλύπτουν το 52% της συνολικής δαπάνης, έναντι 48% του Δημοσίου. Αυτό είναι οριακά μη διατηρήσιμο. Απαιτείται σαφής πολυετής δέσμευση για ενίσχυση του δημόσιου προϋπολογισμού.

2. Clawback και συνυπευθυνότητα:

Το clawback έχει εξελιχθεί από προσωρινό μέτρο εποχής οικονομικής κρίσης σε διαρκή στρέβλωση. Χωρίς ετήσιους στόχους μείωσης στα κανάλια καινοτομίας, βιωσιμότητα δεν υπάρχει.

3. Αξιολόγηση Τεχνολογιών Υγείας (HTA) και ψηφιακά εργαλεία:

Δεν μπορούμε να μιλάμε για πολιτική φαρμάκου το 2025 χωρίς Αξιολόγηση Τεχνολογιών Υγείας (HTA), χωρίς διασυνδεδεμένα νοσοκομεία, και χωρίς αξιοποίηση δεδομένων.

4. Πρόσβαση των ασθενών στην καινοτομία:

Το 2023, μόνο το 50% των καινοτόμων φαρμάκων που εγκρίθηκαν από τον EMA την τελευταία τετραετία ήταν διαθέσιμα στους Έλληνες ασθενείς. Αυτή η εικόνα είναι μη αποδεκτή.

5. Απλοί και ρεαλιστικοί μηχανισμοί εφαρμογής:

Το πλαίσιο δεν χρειάζεται να είναι περίπλοκο. Χρειάζεται απλότητα, σαφή χρονοδιαγράμματα και υπευθυνότητα. Η πρόταση για το Innovation Fund, όπως διατυπώθηκε, χρειάζεται δραστική απλοποίηση για να λειτουργήσει.

«Αυτό το Μνημόνιο Συνεργασίας δεν είναι νομικά δεσμευτικό, δεν αντικαθιστά τον νόμο ή τον προϋπολογισμό, αλλά ορίζει το πολιτικό πλαίσιο της διαπραγμάτευσης. Θέτει τις βάσεις για σταθερότητα, για επένδυση στην καινοτομία και —κυρίως— για ουσιαστική συνεργασία. Το βασικό όμως είναι ότι δεν είναι άλλη μια δήλωση προθέσεων. Είναι μια στρατηγική ευκαιρία. Δεν μιλάμε για ένα συμβολικό κείμενο, ούτε για ευχολόγια. Μιλάμε για την αρχή ενός πραγματικού “give & take”: Η Πολιτεία δεσμεύεται σε χρηματοδότηση, σταθερότητα και αναγνώριση της αξίας της καινοτομίας — και η φαρμακοβιομηχανία αναλαμβάνει ρόλο, λογοδοσία και συμμετοχή στη λύση. Είναι ένα έγγραφο που μπορεί να γίνει αφετηρία λύσεων — εφόσον χτιστεί με ρεαλισμό και πολιτική αποφασιστικότητα», τονίζεται από την πλευρά των φαρμακευτικών εταιρειών.