Στις 29 Μαρτίου 1864, υπογράφηκε η Συνθήκη του Λονδίνου, βάσει της οποίας η Μεγάλη Βρετανία συμφώνησε να παραχωρήσει τα Επτάνησα στο ελληνικό κράτος. Η απόφαση αυτή σήμανε το τέλος μιας μακράς περιόδου ξένης κυριαρχίας στα νησιά του Ιονίου και άνοιξε τον δρόμο για την ενσωμάτωσή τους στην Ελλάδα.

Η ένωση των Επτανήσων με τη χώρα αποτέλεσε ένα ιστορικό ορόσημο για το ελληνικό έθνος, καθώς ήταν η πρώτη φορά που εδαφικά σύνορα της Ελλάδας διευρύνθηκαν μετά την ίδρυση του νεοσύστατου κράτους το 1830. Τα νησιά είχαν βρεθεί υπό την κυριαρχία διαφόρων δυνάμεων στο παρελθόν, με την πιο πρόσφατη να είναι η βρετανική κυριαρχία, η οποία διήρκεσε από το 1815 έως το 1864.

Η Μεγάλη Βρετανία αποδέχθηκε την ένωση ως ένδειξη καλής θέλησης προς τον νέο βασιλιά της Ελλάδας, Γεώργιο Ά. Η επίσημη ένωση πραγματοποιήθηκε στις 21 Μαΐου 1864, όταν η ελληνική σημαία υψώθηκε στα Ιόνια νησιά, σηματοδοτώντας το τέλος της αγγλικής προστασίας και την έναρξη μιας νέας εποχής για τους Επτανήσιους.

Το Ιστορικό της Ένωσης

«ΤΑ ΝΕΑ» της 23ης Σεπτεμβρίου 1967 σκιαγραφούν το ιστορικό πλαίσιο της περιόδου με την επισφράγιση της συνθήκης, λίγους μήνες αργότερα, όταν η Ιόνιος Βουλή κλήθηκε να επικυρώσει την ιστορική αυτή αλλαγή:

  • «Η 13η Ιόνιος Βουλή στάθηκε τυχερή. Στις ημέρες της, τα Επτάνησα ενώνονταν με την Ελλάδα. Λίγο πριν, Βασιλεύς της Ελλάδος είχε εκλεγή ο Γεώργιος Α’ κα όλες οι δυνάμεις δέχονταν την ένωση της Επτανήσου. Η αγγλική κυβέρνηση αποφάσιζε να διαλυθή η 12η Ιόνιος Βουλή, να συγκληθή η 13η και αυτή να αποφανθή για την ένωση.

«ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», 14.11.1969, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

  • Στις 17 Αυγούστου του 1863 η νέα Βουλή συνερχόταν υπό την προεδρία του Στέφανου Παδοβά και άκουγε το διάγγελμα του αρμοστού, στο οποίο περιλαμβανόταν οι όροι της ενώσεως. Αλλά η ιστορική μέρα ήταν η 23η Σεπτεμβρίου του 1863, σαν σήμερα πριν από 104 χρόνια. Νέα σύγκληση της Βουλής. Παρών και ο μητροπολίτης Αθανάσιος που ευλογούσε  έναν-έναν τους προσερχόμενους αντιπροσώπους. Μέσα στην απόλυτη σιγή της αίθουσας ο πρόεδρος Στέφανος Παδοβάς, ανέβηκε στην έδρα και διάβασε το ψήφισμα της ενώσεως “Η Βουλή της Επτανήσου, εκλεγείσα συνεπεία προσκλήσεως της προστάτιδος δυνάμεως και συνελθούσα όπως αποφάνθη οριστικώς περί της εθνικής αποκαταστάσεως του Ιουνίου λαού, πιστώς δε εκδηλούσα τον διάπυρον πόθον και την ανέκαθεν σταθεράν αυτού θέλησιν, και συμφώνως προς τας προηγηθείσας ευχάς και διακηρύξεις των ελευθέρων, Ιονίων Βουλών, ψηφίζει: Αι νήσοι Κέρκυρα, Κεφαλληνία, Ζάκυνθος, Ιθάκη, Παξοί, Λευκάς και Κύθηρα και τα εξαρτήματα αυτών ενούνται μετά του Βασιλείου της Ελλάδος, όπως εσαεί αποτελέσωσιν αναπόσπαστον αυτού μέρος εν μια και αδιαιρέτου πολιτεία υπό το συνταγματικόν σκήπτρον της Α.Μ. του Βασιλέως των Ελλήνων Γεωργίου του Ά και των διαδόχων αυτού. Εγένετο εν τω Βουλευτηρίω τη 23 Σεπτεμβρίου 1863”.

Η Ενσωμάτωση

  • Τα τελευταία λόγια του Παδοβά σκεπάστηκαν από παρατεταμένα χειροκροτήματα και ζητωκραυγές, ενώ οι αντιπρόσωποι αγκαλιάζονταν, έκλαιγαν και φιλούσαν ο ένας τον άλλο. Την ίδια στιγμή έμπαινε στην αίθουσα ο πρόξενος της Ελλάδος Βιτάλης, κρατώντας στα χέρια μια ελληνική σημαία. Την τοποθέτησε πάνω στο βήμα της Βουλής και είπε τούτα τα λόγια: “Η μήτηρ Ελλάς εισέρχεται εις Βουλευτήριον, ίνα δεχθή εις τα αγκάλας της τας επτά αδαμάντινους αδελφάς”. Νέες ζητωκραυγές ακούστηκαν και ο λαός ώρμησε μέσα στην αίθουσα για ν’ ασπασθή τη σημαία.
  • Στις 7 Απριλίου του 1864 η Βασίλισσα Βικτωρία εξέδιδε την τελευταία της πράξη για τας Ιονίους Νήσους. Ήταν αυτή που διάλυε την 13η και τελευταία Ιόνιο Βουλή. Η ένωση άρχισε να πραγματοποιήται. Στην Κέρκυρα έφθανε μετά από λίγο ο αντιπρόσωπος της Ελλάδος Θρασύβουλος Ζαΐμης και παραλάμαβανε τα νησιά από τον αρμοστή Στορξ. Στις 2 Ιουνίου του 1864 στην ακρόπολη της Κέρκυρας υψωνόταν η ελληνική σημαία, τη στιγμή που έφευγαν τα αγγλικά στρατεύματα κι’ έρχονταν τα ελληνικά. Στο Κατάκωλο ο Στορξ είχε συνάντης με τον Βασιλέα Γεώργιο Ά, στον οποίο παρέδιδε τη μεγάλη σημαία του Ιονίου κράτους. Στις 29 του ίδιου μήνα ο βασιλεύς, συνοδευόμενος από τους πρεσβευτάς των εγγυητριών δυνάμεων, αποβιβαζόταν στην Κέρκυρα και εν συνεχεία επισκεπτόταν ένα-ένα τα νησιά του Ιονίου.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 21.5.1995, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Το βρετανικό αποτύπωμα

  • Το αγγλικό πέρασμα από τα επτά νησιά άφησε μαύρα ίχνη. Γιατί, δεν ήταν λίγες οι φορές που οι αρμοστές κατέφευγαν στη βία για να συγκρατήσουν εξεγέρσεις του λαού, ή να καταδιώξουν τα φιλελεύθερα πνεύματα.
  • Το πέρασμα, όμως, των Άγγλων, είχε και τα καλά του: οργανώθηκε η Ιόνιος πολιτεία, αναπτύχθηκε η εκπαίδευση, συνεστήθη το πρώτο ελληνικό Πανεπιστήμιο, ιδρύθηκε η Ιόνιος Ακαδημία, και άνοιξαν τα λύκεια και τα σχολεία προκαταρκτικής εκαπιδεύσεως. Άνθηση, που δεν υπήρχε κατά την μακραίωνη κυριαρχία των Βενετών.
  • Τα Γράμματα, επίσης, βγήκαν εύφορο έδαφος. Κατά την τελευταία περίοδο της αγγλικής κυριαρχίας, ξέχωρα από τις πολιτικές ελευθερίες που δόθηκαν στους πολίτες, σχηματίσθηκε η επτανησιακή ποιητική σχολή. Τέκνο της ο Σολωμός. Η μουσική, παλιά τέχνη των νησιωτών του Ιουνίου, αναπτυσσόταν ελέυθερα, εκλαϊκευόταν και μεταφερόταν σ΄όλη την Ανατολή».

«ΤΑ ΝΕΑ», 20.7.1964, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»