Είτε θέλουμε να το παραδεχθούμε είτε όχι ζούμε, το προσφυγικό-μεταναστευτικό ζήτημα μας έχει οδηγήσει σε μια κατάσταση «αναισθητοποιημένης κανονικότητας», έχει ενταχθεί τόσο πολύ στην καθημερινότητά μας που εν τέλει δεν προκαλεί αίσθηση, οι εικόνες αρχίζουν και τελειώνουν στην απεικόνιση των συμπτωμάτων.
Είναι λοιπόν θετικό που εδώ και αρκετό καιρό το φαινόμενο έχει ανοίξει ευρεία συζήτηση στον χώρο της καλλιτεχνικής δημιουργίας, πλαίσιο στο οποίο τρεις φορείς για τη φωτογραφία και τις οπτικές τέχνες συμμετέχουν με τη διοργάνωση της έκθεσης «You refuse to understand / you don’t say anything / watching me die» (Αρνείσαι να καταλάβεις / δεν λες τίποτε / ενώ με βλέπεις να πεθαίνω) στο ΡΟΜΑΝΤΣΟ της οδού Αναξαγόρα 3 στην Αθήνα. Τα εγκαίνιά της θα γίνουν στις 30 Σεπτεμβρίου και η έκθεση θα διαρκέσει ως τις 18 Οκτωβρίου.
Φορείς είναι οι Athens Photo Festival, MedPhoto Festival και Thessaloniki PhotoBiennale 2018 και στην έκθεση συμμετέχουν ορισμένοι διεθνούς κύρους κορυφαίοι καλλιτέχνες.
«Η έκθεση παρουσιάζει τρία έργα ριζικά διαφορετικά μεταξύ τους που τοποθετούν τον άξονα της συζήτησης στα διαφορετικά βλέμματα γύρω από την προσφυγική/μεταναστευτική κρίση, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα το ζήτημα του αυτοπροσδιορισμού που είναι συνυφασμένος με τον προσδιορισμό – ίσως και τον έλεγχο – του Αλλου» αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση των επιμελητών της έκθεσης, Πάσκουα Βοργιά, Απόστολου Ζερδεβά και Δημήτρη Κεχρή. «Μια διαδικασία εγγεγραμμένη στη φωτογραφική πρακτική, λόγω του εγγενώς αντικειμενοποιητικού χαρακτήρα του μέσου».
Από ελληνικής πλευράς, η Δάφνη Τόλη παρουσιάζει τον τρόπο με τον οποίο οι ίδιοι οι πρόσφυγες και μετανάστες καταγράφουν την περιπέτειά τους μέσα από τα κινητά τους τηλέφωνα. Το έργο λέγεται «Uprooted». Η Τόλη συγκέντρωσε βίντεο-ντοκουμέντα που της εμπιστεύτηκαν πρόσφυγες από τις συγκλονιστικές μετακινήσεις τους, δημιουργώντας ένα έργο «που αίρει τη διάσταση ανάμεσα στον εαυτό-παρατηρητή και στον άλλο-παρατηρούμενο».
Παίρνοντας ως αφορμή τη διαδικασία καταστροφής 100 λέμβων στις οποίες επέβαιναν μετανάστες από την Βόρεια Αφρική κατευθυνόμενοι προς τη Σικελία, οι Ανταμ Μπρούμπεργκ και Ολιβερ Τσανάριν προχωρούν σε ένα υβριδικό έργο ονόματι «The Bureaucracy of Angels» (Η γραφειοκρατία των αγγέλων) που συνυφαίνει τη μυθοπλασία με το ντοκιμαντέρ για να αναδείξει τον πόνο που συνοδεύει το μεταναστευτικό φαινόμενο από και προς την Ευρώπη τα τελευταία 150 χρόνια.
Τρίτο έργο της έκθεσης το Grid (Moria) του Ρίτσαρντ Μος, γυρισμένο με στρατιωτικές θερμικές κάμερες στο στρατόπεδο συγκέντρωσης προσφύγων στη Μόρια της Λέσβου. Εδώ, ο Μος αποπειράται «μία ευθεία νύξη στο πώς οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις βλέπουν εκατομμύρια εκτοπισμένους ανθρώπους, με έναν τρόπο δηλαδή ο οποίος τους αποπροσωποποιεί σε φιγούρες-φαντάσματα, χωρίς διακριτά χαρακτηριστικά και τους αντικειμενοποιεί καθιστώντας τους ανώνυμους στόχους».
