Περιπτερούχος ή περίπτερο ΑΕ;

«Πρέπει να το πάρουμε απόφαση. Το επάγγελμά μας θα περάσει στα χέρια των πολυεθνικών. Οσο για τα περίπτερα στις γειτονιές, αυτά κλείνουν ήδη. Δεν θα υπάρχουν γιατί δεν μπορούν να επιβιώσουν» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο κ. Ηλίας Δημητρίου, που κλείνει 31 χρόνια περιπτεράς. Μέχρι πριν από δύο χρόνια στο περίπτερο που διατηρεί στην περιοχή των Αμπελοκήπων είχε δύο υπαλλήλους. Σήμερα παραμένει ο ένας, ενώ εκείνος με τη γυναίκα του παλεύουν να το κρατήσουν παρά τις δυσκολίες.

Είναι αλήθεια πως το επάγγελμα του περιπτερά, όσο αγαπητό είναι στην ελληνική κοινωνία, ίσως γιατί θυμίζει την αθωότητα άλλων εποχών, τόσο μεγάλες αντιπαραθέσεις εγείρει, ειδικά σε μια εποχή που όλοι στρέφονται εναντίον όλων. Αρχικά το «κλειστόν» του επαγγέλματος, η αναμίσθωση ή υπεκμίσθωση αδειών –πρακτικές δεκαετιών -, στη συνέχεια η απουσία ταμειακής μηχανής, αλλά και η ανεξέλεγκτη εξάπλωσή τους στα πεζοδρόμια ξεσήκωσαν αντιδράσεις. Από το 2012, το επάγγελμα του περιπτερούχου απελευθερώθηκε μερικώς –μόνο 30% των αδειών διατίθενται για κοινωνική πολιτική -, αν και με μετέπειτα νομοθετήματα επανήλθε αρχικά το κληρονομικό δικαίωμα (Ν. 4258/2014) και εν συνεχεία και αναδρομικά (Ν. 4325/2015), από δύο διαφορετικές μάλιστα κυβερνήσεις.

Οι ενοικιαστές και ο θάνατος

«Η προστασία αυτή είναι λογικό να εξοργίζει την κοινωνία, ιδιαίτερα μέσα στην κρίση» σχολιάζει ο κ. Ιωάννης Γεωργιάδης, πρόεδρος του Σωματείου Ενοικιαστών Περιπτέρων Θεσσαλονίκης. Οπως λέει στο «Βήμα», ήταν υπέρμαχος και της ένταξης ταμειακής μηχανής, παρά τις αντιδράσεις που είχαν τότε ξεσηκωθεί, γιατί «μας προσέδωσε εμπορική ταυτότητα», αίροντας έτσι την καχυποψία. «Συμφωνώ με την κατάργηση του κληρονομικού δικαιώματος των αδειών και είμαι αντίθετος στην αναδρομικότητα. Αυτό που πρέπει να είναι ξεκάθαρο είναι τι γίνεται με τον ενοικιαστή, εάν φύγει ο δικαιούχος από τη ζωή, όταν υπάρχει ενεργή μίσθωση και έχει κάνει έναν επαγγελματικό προγραμματισμό κάποιων ετών (έως δεκαετία προβλέπει ο νόμος)» επισημαίνει.

Πρόκειται για μια συζήτηση που άνοιξε ξανά τις τελευταίες εβδομάδες, έπειτα από έντονες παρεμβάσεις, περί «πουλημένων πολιτικών», του προέδρου του Συνδικάτου Επαγγελματιών Περιπτερούχων Καπνοπωλών Αττικής κ. Γεώργιου Δούκα, σύμφωνα με πληροφορίες του οποίου θα υπήρχε πρόβλεψη στο πολυνομοσχέδιο κατάργησης της θέσης του περιπτέρου μετά τον θάνατο των δικαιούχων. Τελικά τέτοια πρόβλεψη δεν υπήρξε, όπως όμως τονίζει στο «Βήμα», «υπάρχει σχέδιο εξόντωσης των περιπτέρων. Θα σβήσουν από τον χάρτη τον ανεξάρτητο περιπτερά».

Σημείο τριβής το υπόλοιπο 70% των αδειών που «ανήκουν» πια στους δήμους και διατίθενται μέσω δημοπρασιών (Ν. 4093/2012). «Εδώ είναι το μεγάλο πάρτι. Σε περίπτωση περιπτέρου στον Χολαργό, για το οποίο το ενοίκιο ήταν 600 ευρώ, στη δημοπρασία η τιμή ανήλθε στις 2.610 ευρώ. Ποιος ανεξάρτητος επαγγελματίας σήμερα έχει δυνατότητα να καταβάλλει αυτά τα λεφτά;» αναρωτιέται ο κ. Δούκας, καταλήγοντας ότι όλα τα περίπτερα θα περάσουν έτσι στα χέρια εταιρειών και η πώληση καπνικών και Τύπου σε πολυεθνικές και σουπερμάρκετ.

Εταιρείες και δημοπρασίες

Στον αντίποδα, υπάρχουν και εκείνοι που δεν αφορίζουν εκ προοιμίου την παρουσία εταιρειών στον χώρο του περιπτέρου, όμως θεωρούν τις προϋποθέσεις διεκδίκησης άδικες. Αυτή την άποψη εκφράζει ο κ. Γεωργιάδης στο «Βήμα». «Εκτός από φορολογική ενημερότητα και απαίτηση να μην είναι ο διεκδικητής στον «Τειρεσία», απαιτείται εγγυητικό κεφάλαιο προς τον δήμο, καθώς και εγγυητής με αντίστοιχο φάκελο. Ολα αυτά σε μια περίοδο που είμαστε όλοι χρεωμένοι και στερούμαστε ρευστότητας» εξηγεί, επισημαίνοντας ότι θα προτιμούσε οι μισθώσεις να αφορούν μόνο φυσικά πρόσωπα.

«Οσοι κανιβαλισμοί έγιναν τις τελευταίες εβδομάδες, σκορπίζοντας ανησυχία στον κόσμο του περιπτέρου, έγιναν από όψιμους συνδικαλιστές που θέλουν να το παίξουν σωτήρες» σχολιάζει ο πρόεδρος της Ενωσης Επαγγελματιών Καπνοπωλών και Περιπτερούχων Αθηνών κ. Θεόδωρος Μάλλιος μιλώντας στο «Βήμα». Οσο και αν έψαξε περί πιθανής νομοθετικής ρύθμισης, όπως λέει, σχετικά με τα περίπτερα, τίποτε δεν υπήρξε, αντιθέτως τέτοιες κραυγές αποπροσανατολίζουν από τα μεγάλα προβλήματα του κλάδου.

«Με τις δημοπρασίες, όλα είναι στα χέρια των δήμων. Εχουν δικαίωμα επί ζωής και θανάτου μας· αν θέλουν να μας καταργήσουν, μας καταργούν» αναφέρει. Οσο για το θέμα των πολυεθνικών, σχολιάζει: «Σε μια ελεύθερη αγορά δεν μπορεί κανείς να σταματήσει έναν επιχειρηματία που θέλει να δραστηριοποιηθεί· αν δεν είναι περίπτερο, θα είναι αλυσίδα ψιλικών. Το θέμα είναι με τέτοιες φτηνές μεθόδους να μην επισπεύσουμε τις καταδίκες μας».

Αυτό στο οποίο συμφωνούν όλοι οι επαγγελματίες του κλάδου είναι ότι το μέλλον προδιαγράφεται δυσοίωνο. Ειδικά στη μικρή λιανική, τα «μικρά» έχουν μεγάλη σημασία, καθώς από αυτά εξαρτάται η βιωσιμότητα κάθε περιπτέρου. Ειδικά εκείνου που δεν βρίσκεται στην καλή «πιάτσα». Η αύξηση της φορολογίας στα καπνικά προϊόντα, που αποτελούν το 65%-75% του τζίρου ενός περιπτέρου, συρρίκνωσε τα περιθώρια κέρδους και στέρησε περίπου 50% του εισοδήματος από τον περιπτερά.

Σε αυτό συμβάλλει φυσικά το λαθρεμπόριο προϊόντων καπνού, που έχει λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Αρκεί κάποιος να κυκλοφορήσει, μέρα-μεσημέρι, στο κέντρο της Αθήνας όπου το παράνομο δίκτυο διακινεί ανερυθρίαστα την πραμάτεια του, ακόμη και όταν η αστυνομία περνά μπροστά τους.