Η ύφεση στην Ευρώπη πονοκέφαλος για τους ξενοδόχους

Ο τουρισμός αποτελεί την κυριότερη εξαγωγική βιομηχανία της Ελλάδας.

H σημασία του κλάδου φαίνεται από το μερίδιο που έχει στην ακαθάριστη προστιθέμενη αξία της χώρας με ποσοστό 6,9%, όταν στην Ευρωπαϊκη Ενωση των 28 το μερίδιο του κλάδου είναι 2,9%.

Το 2014 οι αφίξεις από το εξωτερικό προς όλα τα καταλύματα θα πλησιάσουν τα 20 εκατομμύρια, οι διανυκτερεύσεις σε ξενοδοχεία θα ξεπεράσουν τα 80 εκατομμύρια και τα έσοδα του ξενοδοχειακού κλάδου εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 6,3 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με έρευνα της εταρείας Στόχασις Σύμβουλοι Επιχειρήσεων, η συνεισφορά του τουρισμού είναι πολύ υψηλότερη από τα έσοδα των ξενοδοχείων, καθώς επιπρόσθετα δημιουργεί πολλαπλασιαστικά οφέλη σε άλλους κλάδους όπως οι μεταφορές, το εμπόριο, η ψυχαγωγία κ.ά.

Στασιμότητα

Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, ωστόσο, οι προοπτικές για τον τουρισμό στην Ελλάδα δεν ευνοούν τη συνέχιση της ανάπτυξης αυτής, εφόσον η χώρα συνεχίσει να εξαρτάται από τις ώριμες ευρωπαϊκές αγορές που παρουσιάζουν οικονομική στασιμότητα και αρνητικές δημογραφικές προοπτικές.

Ειδικότερα, οι ερευνητές της Στόχασις, συνυπολογίζοντας το σταθμισμένο με τις διανυκτερεύσεις ΑΕΠ σε σταθερές τιμές των χωρών προέλευσης που καλύπτουν το 95% των διανυκτερεύσεων και χρησιμοποιώντας τις προβλέψεις του ΔΝΤ για την ανάπτυξη των χωρών προέλευσης την περίοδο 2015-2019, καθώς και τη μεσοπρόθεσμη τάση στη μέση δαπάνη ανά διανυκτέρευση, εκτιμούν αύξηση των αφίξεων και διανυκτερεύσεων με μέσο ετήσιο ρυθμό 1,6% και των εσόδων των ξενοδοχείων κατά 0,7% έως το 2019.

Για να γίνει αντιληπτός ο κίνδυνος, οι ερευνητές αναφέρουν πως το 2013 τα έσοδα του ξενοδοχειακού κλάδου έφτασαν τα 5,489 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 18,2% σε σχέση με το 2012, και το 2014 στα 6,3 δισ., αυξημένα κατά 15% σε σχέση με το 2013, ενώ ο μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής διαμορφώθηκε στο 2% τη χρονική περίοδο 2009-2013.

Θετικός παράγοντας για τα επόμενα έτη θα είναι η ανάκαμψη του εγχώριου τουρισμού, εφόσον επιβεβαιωθεί ότι η Ελλάδα έχει εισέλθει πλέον σε ανάκαμψη.

Φρένο στην εξέλιξη του τουρισμού ίσως αποδειχθεί η ενδεχόμενη απώλεια επισκεπτών από τη ρωσική αγορά, που έχει αποτελέσει μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες πηγές προέλευσης για την Ελλάδα τα τελευταία έτη, λόγω των γεωπολιτικών προβλημάτων (Oυκρανία) και των αρνητικών οικονομικών εξελίξεων.

Τρεις παράγοντες

Κρίσιμοι παράγοντες για την ταχύτερη από την προβλεπόμενη ανάπτυξη του τουρισμού και κατά συνέπεια και των εσόδων των ξενοδοχείων αποτελούν:

Το τουριστικό προϊόν της Ελλάδας είναι προσανατολισμένο προς την προσέλκυση τουριστών που επιθυμούν να περάσουν τις θερινές διακοπές τους σε παραθαλάσσιες περιοχές και δευτερευόντως να επισκεφτούν αρχαιολογικούς χώρους. Αλλες κατηγορίες τουρισμού, όπως ο τουρισμός πόλεων, ο αγροτουρισμός, ο ιαματικός τουρισμός, ο θρησκευτικός τουρισμός κ.ά. έχουν δυνατότητες ανάπτυξης αλλά περιορισμένη έκταση. Ο χειμερινός τουρισμός έχει αναπτυχθεί σε ορισμένες περιοχές, αλλά απευθύνεται σχεδόν αποκλειστικά σε εγχώριους επισκέπτες.

Οι χώρες με τον μεγαλύτερο αριθμό ξένων επισκεπτών στην Ελλάδα είναι η Γερμανία, η Βρετανία και η Ρωσία. Η Ευρώπη αποτελεί την κατοικία της συντριπτικής πλειοψηφίας των επισκεπτών, κάτι που οφείλεται στη γεωγραφική γειτνίαση.

Ειδικότερα, το 59% των τουριστών προέρχεται από την ΕΕ των 28 και το 29% από την Ευρώπη εκτός της ΕΕ.

Ο κλάδος των καταλυμάτων συνεισφέρει άμεσα στην απασχόληση με 61.000 θέσεις εργασίας το 2013 (21,7% κάτω από τα επίπεδα του 2008). Το 74,2% των θέσεων αφορά εξαρτημένη εργασία, το 21% αυτοαπασχολούμενους και το 4,8% μέλη της οικογένειας.

Διεθνείς εισπράξεις

Οι χώρες της ευρωζώνης έχουν το 25,8% των διεθνών εισπράξεων παγκοσμίως, ενώ οι ΗΠΑ είναι η πρώτη χώρα με μερίδιο 15,4%. Η Ελλάδα ήταν στην 25η θέση με 1% των παγκόσμιων εισπράξεων το 2012. Ο ρυθμός αύξησης των διεθνών εισπράξεων είναι ιδιαίτερα υψηλός στις χώρες της Ασίας, ενώ αντίθετα στις ευρωπαϊκές χώρες κυμαίνεται σε χαμηλότερα επίπεδα.

Ο διεθνής οργανισμός τουρισμού προβλέπει ότι διεθνώς ο τουρισμός θα συνεχίσει να αναπτύσσεται με ρυθμό 4% ετησίως, με το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης να προέρχεται από τις αναπτυσσόμενες χώρες.