Πώς το οκτάωρο γίνεται δεκάωρο

Ελαστικό ωράριο εργασίας με αυξομειώσεις των ωρών απασχόλησης σε εξάμηνη βάση, σύμφωνα με τις ανάγκες της επιχείρησης, με στόχο τη μείωση του κόστους εργασίας, προβλέπει ο νόμος 3986/2011, ο οποίος τροποποίησε τα όσα ίσχυαν γύρω από τη λεγόμενη διευθέτηση του χρόνου εργασίας (αρχικός νόμος 3385/2005).

Σύμφωνα με το ισχύον σήμερα καθεστώς οι επιχειρήσεις είναι σε θέση να εφαρμόσουν ελαστικά ωράρια δεκάωρης ημερήσιας εργασίας, με ενδεκάωρη ενδιάμεση ανάπαυση, σε εξαήμερη βάση και όριο τις 40 ώρες την εβδομάδα, κατόπιν υπογραφής συλλογικής σύμβασης ή συμφωνίας με το σωματείο ή την ένωση προσώπων.

Το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ αποκωδικοποιεί το μέτρο αναλύοντας του όρους και τις προϋποθέσεις εφαρμογής του σημειώνοντας ότι η διευθέτηση βασίζεται στη λογική του μέσου όρου ως προς τον καθορισμό των ωρών επιτρεπτής εβδομαδιαίας εργασίας. Με άλλα λόγια, το σύστημα διευθέτησης του χρόνου εργασίας αποτελεί συνολική αποτίμηση της εργασίας σε ευρύτερες χρονικές περιόδους, χωρίς μεταβολή στο ύψος του μισθού.

Τι είναι η διευθέτηση του χρόνου εργασίας. Στο νομικό καθεστώς προβλέπεται ότι σε επιχειρήσεις στις οποίες εφαρμόζεται συμβατικό ωράριο εργασίας ως 40 ώρες εβδομαδιαίως επιτρέπονται τα εξής:

1. Για μια χρονική περίοδο (περίοδος αυξημένης απασχόλησης) ο εργαζόμενος μπορεί να απασχολείται δύο επιπλέον ώρες την ημέρα πέραν των οκτώ ωρών, υπό την προϋπόθεση ότι οι επιπλέον των 40 (ή του μικρότερου συμβατικού ωραρίου) ώρες εργασίας την εβδομάδα αφαιρούνται από τις ώρες εργασίας μιας άλλης χρονικής περιόδου (περίοδος μειωμένης απασχόλησης). Το χρονικό διάστημα των περιόδων αυξημένης και μειωμένης απασχόλησης δεν υπερβαίνει συνολικά τους έξι μήνες σε διάστημα 12 μηνών (περίοδος αναφοράς). Συνεπώς, ο μέσος όρος της απασχόλησης –εντός του δωδεκαμήνου –θα ανέρχεται στις σαράντα την εβδομάδα.

2. Στις περιπτώσεις επιχειρήσεων που εμφανίζει συσσώρευση εργασίας που οφείλεται είτε στη φύση ή στο είδος των εργασιών της είτε σε ασυνήθεις και απρόβλεπτους λόγους, επιτρέπεται η εξής διευθέτηση: συμφωνείται μεταξύ των δύο μερών αυξημένη απασχόληση για 256 ώρες εργασίας, από τον συνολικό χρόνο απασχόλησης εντός ενός ημερολογιακού έτους. Η αυξημένη απασχόληση κατανέμεται σε ορισμένες χρονικές περιόδους, που δεν μπορούν να υπερβαίνουν τις 32 εβδομάδες ετησίως. Με αντιστοίχως μειωμένο αριθμό ωρών κατά το λοιπό διάστημα του ημερολογιακού έτους. Συνεπώς, ο μέσος όρος της απασχόλησης κατά τις παραπάνω περιόδους θα ανέρχεται στο συμβατικό ωράριο εργασίας.

Η διευθέτηση του χρόνου εργασίας εφαρμόζεται και στις εποχιακές επιχειρήσεις, όπως και σε εργαζομένους με σύμβαση εργασίας διάρκειας μικρότερης του ενός έτους.

Διασφαλίσεις των εργαζομένων: Η άρνηση του εργαζομένου να παράσχει την επιπλέον εργασία, στο πλαίσιο της διευθέτησης, δεν συνιστά λόγο καταγγελίας της σύμβασης εργασίας του. Επίσης στο νομικό καθεστώς προβλέπεται η αυστηρή τήρηση του χρόνου υποχρεωτικής ανάπαυσης των εργαζομένων κατά την περίοδο της αυξημένης απασχόλησης. Ακόμη ο νόμος ορίζει πως εφόσον για οποιονδήποτε λόγο (παραίτησης ή απόλυσης του εργαζομένου), δεν ολοκληρωθεί η διευθέτηση του χρόνου εργασίας, τότε έχουν πλήρη εφαρμογή όλες οι προστατευτικές διατάξεις που καθορίζουν τις συνέπειες της υπέρβασης του ημερήσιου και εβδομαδιαίου ωραρίου εργασίας.