Γιατί δεν κάνει κάτι ο ΟΗΕ για να σταματήσει η βία στη Συρία, στο Ιράκ, στη Γάζα ή στην Ουκρανία; Ερωτήσεις που θα ακουστούν πολύ δυνατά αυτή την εβδομάδα, που συγκαλείται η 69η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών.
Εκτός από την κίνηση στους δρόμους της Νέας Υόρκης, ένα πράγμα είναι βέβαιο: μην περιμένετε καμία μεγάλη διπλωματική επιτυχία.
Από την καταστροφή των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Μετώπου (IS) ως την κρίση με τους Ρώσους στην Ουκρανία και την αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος, οι προσπάθειες του Μπαράκ Ομπάμα υπονομεύονται από τη χλιαρή διεθνή στήριξη και την εγχώρια αντιπολίτευση των Ρεπουμπλικανών.
Και σαν να μην έφτανε η αδυναμία των ΗΠΑ, η απουσία των ηγετών της Κίνας και της Ρωσίας προοιωνίζονται το νέο αδιέξοδο.
Με τον κατάλογο των διεθνών κρίσεων να αυξάνεται, περισσότεροι από 100 ηγέτες του κόσμου –ακόμη και μερικές διασημότητες, όπως ο Λεονάρντο Ντι Κάπριο που έχει αποκτήσει τον τίτλο του «Αγγελιοφόρου Ειρήνης του ΟΗΕ» –θα μιλήσουν και θα συναντηθούν με στόχο να βρουν κοινό έδαφος και λύσεις.
Αυτά στη θεωρία. Στην πράξη τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά.
Προτεραιότητα υπ’ αριθμόν 1 για τις ΗΠΑ, και για χώρες της Δύσης όπως η Γαλλία και η Βρετανία, είναι να ενισχυθεί η συμμαχία των κρατών στον αγώνα κατά του IS. Υποστήριξη που μέχρι στιγμής είναι χλιαρή, κυρίως από τις αραβικές χώρες.
Ο Ομπάμα θέλει επίσης συμμάχους για τα σχέδιά του κατά της Ρωσίας στην Ουκρανία, ενώ στην ημερήσια διάταξη περιλαμβάνονται οι πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν και η κλιματική αλλαγή.
Για να δώσει έμφαση σε αυτή την «απειλή που δεν γνωρίζει σύνορα», ο πρόεδρος των ΗΠΑ θα λάβει μέρος, κατ’ αρχάς σε μια διάσκεψη που διοργανώνει ο ΟΗΕ για το κλίμα.
Προηγήθηκε μια διεθνής έκθεση, την περασμένη εβδομάδα, που δείχνει ότι οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έχουν αυξηθεί στο υψηλότερο επίπεδο στην καταγεγραμμένη ιστορία.
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν θέλει δράση, αλλά και αυτή η προσπάθεια θα υπονομευθεί από την αναμενόμενη απουσία των ηγετών των μεγάλων εθνών που ρυπαίνουν (Κίνα, Ρωσία, Ινδία και Γερμανία) και από την αδυναμία του Ομπάμα να ξεπεράσει λόμπι και εμπόδια στο Κογκρέσο.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ θα απευθυνθεί στη Γενική Συνέλευση την Τετάρτη, αλλά ίσως το πιο σημαντικό γεγονός είναι ότι θα προεδρεύσει μιας ειδικής συνόδου του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τις προσπάθειες καταπολέμησης του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ και στη Συρία.
Αλλά και εδώ η απουσία των ηγετών της Κίνας, της Ρωσίας και της Ινδίας (ο πρόεδρος Μόντι φτάνει αργότερα μέσα στην εβδομάδα στη Νέα Υόρκη) δεν είναι καλός οιωνός.
Και σαν να μην υπήρχαν ήδη αρκετά προβλήματα, οι πυρηνικές συνομιλίες μεταξύ του Ιράν, των ΗΠΑ και άλλων πέντε χωρών έχουν αρχίσει πάλι στη Νέα Υόρκη, με στόχο τη σφυρηλάτηση μιας συμφωνίας ως την προθεσμία του Νοεμβρίου.
Θα υπάρξει επίσης πολλή κουβέντα για μια πιθανή συνάντηση μεταξύ των προέδρων
Ρουχανί και
Ομπάμα, που πέρυσι μίλησαν απλώς στο τηλέφωνο.
Οι συνεχιζόμενες συνομιλίες για το Ιράν είναι μια υπενθύμιση ότι η πιο σπουδαία διπλωματία ασκείται στο περιθώριο της γενικής συνέλευσης, σε διμερείς συζητήσεις, και όχι στις ομιλίες στην αίθουσα της Γενικής Συνέλευσης.
Παρά τις ανακαινίσεις στους 39 ορόφους του συγκροτήματος του ΟΗΕ, θα υπάρξουν και εφέτος οι συνήθεις εκκλήσεις για την ανανέωση του ίδιου του θεσμού.
Η παρούσα σύνθεση του Συμβουλίου Ασφαλείας, η οποία αρνείται μόνιμες θέσεις (μεταξύ άλλων) στην Ιαπωνία και την Ινδία, θεωρείται από πολλούς παρωχημένη, λείψανο τής αμέσως μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο εποχής.
Κάποιοι λένε ότι κύριος λόγος για τον οποίο τα Ηνωμένα Εθνη φαίνονται τόσο αντιπαραγωγικά είναι επειδή τα κράτη-μέλη τους συνεργάζονται τόσο λίγο μεταξύ τους.
Ο ΟΗΕ είναι το άθροισμα των μελών του, και όταν τα μέρη αυτά λειτουργούν το ένα εναντίον του άλλου, το αποτέλεσμα είναι αναπόφευκτα ένας σύγχρονος πύργος της Βαβέλ.
Οι θεσμικές αδυναμίες του ΟΗΕ επιδεινώνονται από το δικαίωμα του βέτο που διαθέτουν τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας –οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία, η Γαλλία, η Βρετανία και η Κίνα.
Αλλά αυτό ήταν το τίμημα που καταβλήθηκε για να εξασφαλιστεί η συμμετοχή των μεγάλων (και πυρηνικών) δυνάμεων μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ώστε να έχουν τα Ηνωμένα Εθνη περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας εκεί όπου είχε αποτύχει παταγωδώς η Κοινωνία των Εθνών.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ασκήσει το βέτο τους 14 φορές από τότε που τελείωσε ο Ψυχρός Πόλεμος και η Ρωσία 11. Και οι δύο το χρησιμοποιούν κυρίως για να προστατεύσουν συμμάχους τους: η Αμερική το Ισραήλ και η Ρωσία χώρες όπως, προσφάτως, τη Συρία.
HeliosPlus
