Κύμα απελευθέρωσης της αγοράς προϊόντων και υπηρεσιών

Ρεπορτάζδημήτρης χαροντάκηςMε τις αλλαγές στην αγορά του γάλακτος, του κλάδου των φαρμακείων, αλλά και της αγοράς των δομικών υλικών, όπως και της πιλοτικής εφαρμογής της λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων σε τρεις τουριστικές περιοχές όλες τις Κυριακές του χρόνου, η εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ ψηφίζεται – εκτός απροόπτου – από τη Βουλή. Οι αντιδράσεις των θιγόμενων κλάδων, οι πολύμηνες διαπραγματεύσεις με την τρόικα, αλλά και οι ενδοκυβερνητικές αντιπαραθέσεις προσδιόρισαν εν ολίγοις την επίπονη νομοθέτηση των επικείμενων αλλαγών στην ελληνική αγορά. Η απελευθέρωση των επιμέρους αγορών προκειμένου, όπως υποστηρίζει ο υπουργός Ανάπτυξης, να διαμορφωθεί ένα περιβάλλον πιο φιλικό στην επιχειρηματικότητα και ανταγωνιστικότερου του υπάρχοντος, δίνει το στίγμα της κυβερνητικής αντίληψης. Απελευθερώνεται πλήρως ο κλάδος των φαρμακείων και δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την εμφάνιση και στην ελληνική αγορά αλυσίδων φαρμακείων – όπως υπάρχουν και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες – αλλάζοντας πλήρως τα δεδομένα. Απελευθερώνεται η χρονική διάρκεια του παστεριωμένου γάλακτος και πλέον η διάρκεια ζωής του προϊόντος θα είναι στην ευθύνη της κάθε γαλακτοβιομηχανίας. Στην προκειμένη περίπτωση υπάρχει η προσδοκία από την πλευρά της κυβέρνησης πως κατ’ αυτόν τον τρόπο θα μειωθούν οι λιανικές τιμές του παστεριωμένου γάλακτος. Ομως το τελευταίο διάστημα οι γαλακτοβιομηχανίες έχουν στείλει μηνύματα να περιοριστεί το εύρος των κυβερνητικών προσδοκιών. Επίσης απελευθερώνονται οι εισαγωγές καυσίμων και των δομικών υλικών. Ειδικότερα στη δεύτερη περίπτωση η υπάρχουσα νομοθεσία προβλέπει ένα πλέγμα προστασίας της εγχώριας παραγωγής, αποτρέποντας ουσιαστικά τη δυνατότητα εισαγωγής.

Φαρμακεία και φάρμακα

Στον κλάδο των φαρμακείων απελευθερώνεται πλήρως η εν λόγω αγορά. Καταργούνται οι ελάχιστες αποστάσεις μεταξύ φαρμακείων –ενώ διατηρούνται τα πληθυσμιακά κριτήρια -, το ελάχιστο ποσοστό 50% που έπρεπε να κατέχει ο αδειούχος φαρμακοποιός στην κοινή εταιρεία με άλλο φαρμακείο ή φαρμακαποθήκη, ανοίγοντας ουσιαστικά τον δρόμο για τη δημιουργία αλυσίδων φαρμακείων. Επιτρέπεται σε φαρμακοποιούς να ιδρύουν ή να διευθύνουν περισσότερα του ενός φαρμακεία, αίρεται η απαγόρευση της συστέγασης φαρμακείων ή φαρμακοποιών με άλλα καταστήματα –στην προκειμένη περίπτωση είναι δυνατόν να δημιουργηθούν τα πρώτα shop in shop φαρμακεία εντός αλυσίδων σουπερμάρκετ –και καταργείται το ελάχιστο εμβαδόν φαρμακαποθήκης και του χώρου εξυπηρέτησης του κοινού σε περιπτώσεις συστέγασης φαρμακείων. Ενώ απελευθερώνεται το ωράριο λειτουργίας των φαρμακείων για τις έξι ημέρες της εβδομάδας –εκτός Κυριακής –αλλά παραμένουν οι εφημερίες.

Επίσης απελευθερώνονται –«προς τα κάτω» –οι τιμές των Μη Συνταγογραφούμενων Φαρμάκων (ΜΗΣΥΦΑ), και καταργείται το εγγυημένο περιθώριο κέρδους των φαρμακείων. Οι ανώτατες τιμές των ΜΗΣΥΦΑ διατηρούνται στα σημερινά επίπεδα και ύστερα από τρίμηνο θα γίνει αποτίμηση της κατάστασης που θα διαμορφωθεί στην αγορά. Τα νέα ΜΗΣΥΦΑ που θα τεθούν σε κυκλοφορία στο εξής θα διατίθενται σε ίδιες ή χαμηλότερες τιμές εφόσον υπάρχουν ήδη κυκλοφορούντα με όμοιες δραστικές ουσίες, περιεκτικότητες και φαρμακοτεχνικές μορφές. Για όσα δεν υπάρχουν όμοιες δραστικές ουσίες, η τιμολόγηση θα γίνεται με βάση τον μέσο όρο των τριών χαμηλότερων χωρών-μελών της ΕΕ. Προβλέπεται ακόμη ότι οι βιταμίνες και τα συμπληρώματα διατροφής μπορούν να πωλούνται και εξ αποστάσεως (μέσω Internet) και ως ΜΗΣΥΦΑ θα χαρακτηρίζονται στο εξής τα φάρμακα που κυκλοφορούν σε τρεις χώρες-μέλη της ΕΕ ως τέτοια (αντί για πέντε).

Ανοίγει το κανάλι των εισαγωγών στην αγορά των υγρών καυσίμων. Παρέχεται η δυνατότητα σε προμηθευτικούς συνεταιρισμούς και κοινοπραξίες να διαθέτουν αποθηκευτικούς χώρους και καταργούνται οι περιορισμοί στη διακίνηση πετρελαίου θέρμανσης από πωλητές χωρίς αποθηκευτικούς χώρους. Επίσης κατοχυρώνεται το δικαίωμα των πρατηριούχων να κάνουν εισαγωγές καυσίμων –και αίρεται η απαγόρευση πώλησης πετρελαίου θέρμανσης από πρατήρια των εθνικών οδών. Προϋπόθεση σε κάθε περίπτωση είναι στις εγκαταστάσεις διακίνησης των καυσίμων να λειτουργεί σύστημα ελέγχου εισροών – εκροών. Επίσης καταργείται η υποχρέωση των πρατηρίων χωρίς αποκλειστική σύμβαση συνεργασίας με εταιρεία εμπορίας να αναρτούν την πινακίδα «ΑΠ – Ανεξάρτητο Πρατήριο».

Απελευθερώνονται οι τιμές των βιβλίων, εκτός από αυτές των λογοτεχνικών. Στα λογοτεχνικά βιβλία επιτρέπεται ο καθορισμός ενιαίας τιμής από τον εκδότη μόνο για την πρώτη έκδοση και με ανώτατο χρονικό όριο τα δύο χρόνια. Τούτο πρακτικά σημαίνει ότι οι λιανέμποροι δεν μπορούν να κάνουν έκπτωση πάνω από 10% επί της τιμής που ορίζει ο εκδότης. Στις υπόλοιπες κατηγορίες βιβλίων οι λιανικές τιμές θα διαμορφώνονται ελεύθερα. Στα λογοτεχνικά έργα περιλαμβάνονται διηγήματα, νουβέλες, μυθιστορήματα, ποιήματα, δοκίμια, κριτικά δοκίμια, θεατρικά έργα, ταξιδιωτικά έργα, βιογραφίες. Στην έννοια του βιβλίου περιλαμβάνονται τα CD, DVD που αναπαράγουν το περιεχόμενο συγκεκριμένου βιβλίου καθώς και τα ηλεκτρονικά βιβλία (e-book). Και παρέχεται η δυνατότητα διοργάνωσης περισσότερων εκθέσεων βιβλίων.

Πιλοτικά για έναν χρόνο και για τρεις τουριστικές περιοχές θα επιτραπεί η προαιρετική λειτουργία των καταστημάτων όλες τις Κυριακές του έτους. Οι περιοχές θα καθοριστούν ύστερα από διαβούλευση με τοπικούς και συλλογικούς φορείς και την απόφαση θα λάβει ο υπουργός Ανάπτυξης. Στην προκειμένη περίπτωση εκπίπτουν αυτού του δικαιώματος οι περιφερειάρχες.

Θεσπίζεται Κώδικας Δεοντολογίας για την προστασία του καταναλωτή κατά τις προσφορές και εκπτώσεις, που μεταξύ των άλλων θα ρυθμίζει τον τρόπο αναγραφής των τιμών κατά τη διάρκεια των εκπτώσεων, τις χρονικές περιόδους των προσφορών, κ.ά. Δεν αλλάζουν οι τακτικές και ενδιάμεσες εκπτωτικές περίοδοι και επιτρέπεται η διενέργεια εκπτώσεων στα καταστήματα stock και outlet, ενώ καταργείται ο περιορισμός στην περίπτωση διενέργειας προωθητικών ενεργειών, σύμφωνα με τον οποίο η αξία του προϊόντος που δίδεται ως δώρο πρέπει να είναι μικρότερη της αξίας του κύριου προϊόντος.

Στην περίπτωση των απορρυπαντικών καταργούνται τα τέλη γνωστοποίησης της χημικής σύνθεσης των απορρυπαντικών στο Γενικό Χημείο του Κράτους ενώ αντικαθίσταται από απλό ενημερωτικό μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου χωρίς υποχρέωση αναγραφής του αριθμού καταχώρισης. Είναι προφανές –λόγω του μηδαμινού κόστους –ότι κατ’ αυτό τον τρόπο επιχειρείται η ενίσχυση των λεγόμενων παράλληλων εισαγωγών, δηλαδή επώνυμων προϊόντων πολυεθνικών ομίλων που κυκλοφορούν φθηνότερα λόγω υποδεέστερης χημικής σύνθεσης από τα επίσημα στην ελληνική αγορά, και ως εκ τούτου χαμηλότερης τιμής.

Προβλέπεται ότι το ψωμί και τα αρτοπαρασκευάσματα θα ζυγίζονται υποχρεωτικά ενώπιον του καταναλωτή σε όλα τα σημεία πώλησης. Και καταργούνται οι προκαθορισμένες ποσότητες και το προκαθορισμένο βάρος πώλησης άρτου και αρτοσκευασμάτων. Στις πινακίδες θα αναγράφεται η τιμή ανά κιλό και συμπληρωματικά, στα προϊόντα που πωλούνται συνήθως με το κομμάτι (π.χ. κουλούρια τύπου Θεσσαλονίκης), και η τιμή ανά τεμάχιο.

Παρέχεται η δυνατότητα το ψωμί να πωλείται από όλα τα καταστήματα τροφίμων και ποτών εφόσον εφοδιαστούν με άδεια πρατηρίου και με την επιφύλαξη τήρησης των υγειονομικών διατάξεων και των διατάξεων σχετικά με την ασφάλεια των τροφίμων και την προστασία των καταναλωτών –εκτός από τα κρεοπωλεία, τα πτηνοπωλεία, τα ιχθυοπωλεία και τα περίπτερα. Καταργείται η υποχρέωση των αρτοποιείων να τηρούν αποθέματα αλεύρων, καυσίμων και αλατιού για την παραγωγή ψωμιού τριών ημερών το καλοκαίρι και μιας εβδομάδας τις υπόλοιπες εποχές, όπως και η εισφορά που επιβάλλεται σε κάθε αγορά αλεύρου υπέρ του ταμείου επικουρικής ασφάλισης αρτοποιών.

Επιτρέπεται η διακίνηση ελαιολάδου σε συσκευασίες 10, 20, 25 και 50 λίτρων αποκλειστικά για κατανάλωση σε εστιατόρια, ξενοδοχεία, καντίνες ή άλλες παρόμοιες εγκαταστάσεις.

Δομικά υλικά

Αλλάζει άρδην η αγορά των δομικών υλικών. Ετσι αίρεται η υποχρέωση διακίνησης χύδην τσιμέντου από χώρες της ΕΕ μέσω των κέντρων διανομής, υπό προϋποθέσεις και εφόσον διασφαλίζεται ο έλεγχος ποιότητας του προϊόντος. Και απελευθερώνεται η εμπορία ασφάλτου –καταργούνται οι προϋποθέσεις περί ελάχιστου εταιρικού κεφαλαίου (500.000 ευρώ) και περί ελάχιστου όγκου των αποθηκευτικών χώρων (2.000 κυβικά μέτρα) που απαιτείται σήμερα να έχουν οι κάτοχοι άδειας εμπορίας ασφάλτου. Ευθυγραμμίζεται η διάρκεια της άδειας λειτουργίας των μηχανημάτων κατεργασίας των αδρανών υλικών με τη διάρκεια της άδειας εκμετάλλευσης του λατομείου. Περιορίζονται μια σειρά από διοικητικά βάρη, όπως η υποχρέωση υποβολής στοιχείων για τιμές, εξαγωγές, κ.λπ. από τα λατομεία. Και καταργείται η επιβάρυνση 2% επί της τιμής πώλησης τσιμέντου υπέρ του Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης Προσωπικού Εταιρειών Τσιμέντων.

Αίρονται περιορισμοί στα φορτηγά, καθώς θα παρέχεται η δυνατότητα μεταφοράς με φορτηγά ψυγεία ιδιωτικής χρήσης τόσο ευπαθών όσο και μη ευπαθών προϊόντων, εφόσον υπάρχει διαχωριστικό στο αμάξωμα. Επίσης, καταργείται ο περιορισμός στη χορήγηση αριθμού αδειών για ΙΧ οχήματα μεικτού βάρους έως 4 τόνων σε πρακτορεία Τύπου και διαμεταφορείς. Το νομοσχέδιο δίνει τη δυνατότητα σε παλαιούς και νέους επαγγελματίες να ταξινομήσουν και μεταχειρισμένα τουριστικά λεωφορεία Δημοσίας Χρήσεως, στα οποία θα δοθούν νέες άδειες, ενώ καταργείται η υποχρέωση διάθεσης χώρου στάθμευσης για τις εταιρείες φορτηγών ΔΧ.