Στο δίμηνο Νοεμβρίου – Δεκεμβρίου 2013 οι ελληνικές επιχειρήσεις έχασαν πωλήσεις ύψους 1 δισ. ευρώ. Αυτό θα ήταν το όφελος αν οι εξαγωγές αυτού του διμήνου –χωρίς τα πετρελαιοειδή –διατηρούνταν στα επίπεδα του αντίστοιχου διμήνου του 2012. Φαίνεται ότι το μοναδικό success story της ελληνικής αγοράς στη διάρκεια της τελευταίας τετραετίας που ήταν η εντεινόμενη εξαγωγική δραστηριότητά της αρχίζει πλέον να «ξεθωριάζει». Τα μηνύματα άρχισαν να έρχονται από τις αρχές του 2013 και πλέον από το δεύτερο εξάμηνο το πρόσημο έγινε εν τέλει αρνητικό και η μείωση αφορά κατά κύριο λόγο τα βιομηχανικά προϊόντα, εξέλιξη ιδιαίτερα ανησυχητική για την ελληνική παραγωγή.

Εξαγωγικοί κύκλοι που είναι σε θέση να γνωρίζουν τις τάσεις και το κλίμα που επικρατεί μεταξύ των ελληνικών επιχειρήσεων που έχουν εξαγωγική δραστηριότητα εκτιμούν ότι το πιο πιθανό σενάριο για το 2014 είναι η συνέχιση της μείωσης των εξαγωγών. Και τούτο παρά το γεγονός ότι όλο και περισσότερες –ακόμη και τώρα –ελληνικές επιχειρήσεις αναζητούν εναγωνίως διαύλους με τις ξένες αγορές.
Η δυναμική των τροφίμων


Δεν είναι τυχαία η δημιουργία εκατοντάδων επιχειρήσεων εξωτερικού εμπορίου –δηλαδή, διαμεσολάβηση μεταξύ της ελληνικής βιομηχανίας και του πιθανού ξένου πελάτη της. Το 30% των νέων εξαγωγικών επιχειρήσεων που δημιουργήθηκαν αφορά τον κλάδο των τροφίμων επιβεβαιώνοντας τη δυναμική που έχει η ελληνική βιομηχανία τροφίμων, η οποία τείνει να μετατραπεί σε «λοκομοτίβα» της βιομηχανικής ανασυγκρότησης της χώρας.
Τα προβλήματα στην Τουρκία


Αλλά και στις ξένες αγορές τα πράγματα δεν είναι καλά. Αρκετές σημαντικές για τα ελληνικά προϊόντα χώρες έχουν αρχίσει να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα και το γεγονός αυτό είναι ένας από τους λόγους της μείωσης των ελληνικών εξαγωγών. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση της Τουρκίας. Η γειτονική αγορά αποτελεί τα τελευταία χρόνια τον καλύτερο πελάτη των ελληνικών προϊόντων –κατέχει την πρώτη θέση και η απόσταση από τη δεύτερη είναι τεράστια. Πέρυσι οι εξαγωγές μας ξεπέρασαν τα 3 δισ. ευρώ. Στο δεύτερο εξάμηνο του 2013 όμως η κατάσταση στην τουρκική οικονομία σιγά-σιγά αρχίζει να χάνει την αίγλη της και προσφάτως ακυρώθηκε επιχειρηματικό συνέδριο διότι οι πολιτικές συνθήκες δεν θεωρήθηκαν κατάλληλες για τη διεξαγωγή του, όπως ανέφεραν εκπρόσωποι διαφόρων εταιρειών και funds που επρόκειτο να συμμετάσχουν.
Οι περισσότερες από τις 20 καλύτερες αγορές των ελληνικών προϊόντων, άλλες περισσότερο και άλλες λιγότερο, αντιμετωπίζουν προβλήματα. Οπως π.χ. η Ιταλία, που είναι η δεύτερη καλύτερη αγορά των ελληνικών προϊόντων ή η Κύπρος, που είναι η έκτη καλύτερη αγορά. Αλλά και η Γερμανία, που παραδοσιακά ήταν προνομιακή αγορά για τα ελληνικά προϊόντα και πλέον βρίσκεται στην τρίτη θέση, όπως λένε εξαγωγικοί κύκλοι, δεν είναι τα τελευταία χρόνια και η πιο φιλική μας αγορά. Ακόμη και η Βουλγαρία, μια πλεονεκτική για πολλούς λόγους αγορά των ελληνικών προϊόντων, όπου οι ελληνικές επιχειρήσεις χρησιμοποιούν ένα τριγωνικό σύστημα εξαγωγών, «αγκομαχάει».
Και ενώ λοιπόν διάφορες ξένες αγορές αρχίζουν να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα επί ζημία των ελληνικών εξαγωγών, τα προβλήματα της εσωτερικής οικονομικής κατάστασης συνεχίζουν να επιβαρύνουν τις εξαγωγικές (και όχι μόνο) επιχειρήσεις.
Περιμένουν τα ξένα funds


Τα προβλήματα ρευστότητας είναι εξαιρετικά σοβαρά. Και όπως έλεγε χαρακτηριστικά πηγή της αγοράς, πυκνώνουν τα ξένα funds τα οποία «με ένα κομμάτι ψωμί» επιχειρούν να αποκτήσουν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο τον έλεγχο των ελληνικών εταιρειών. Ιδιαίτερα εκείνων που έχουν δυναμισμό και προοπτικές αλλά υστερούν σε σοβαρά κεφάλαια κίνησης για να στηρίξουν την εξαγωγική προσπάθειά τους. Συμπλήρωνε μάλιστα ότι «ως τώρα έχουν καταφέρει να αντισταθούν. Το ερώτημα είναι πόσο ακόμη θα αντέξουν σε αυτές τις συνθήκες».
Και από την άλλη πλευρά, αν και έχει βελτιωθεί σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν η ροή της επιστροφής του ΦΠΑ, σίγουρα συνεχίζει να είναι ένα πρόβλημα. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι από 2,9 δισ. ευρώ που ήταν το 2011 οι οφειλές του κράτους το 2011 σήμερα έχουν μειωθεί στα 900 εκατ. ευρώ. Αλλά, όπως είναι προφανές, σε αυτή την περίοδο της ανύπαρκτης επί της ουσίας τραπεζικής χρηματοδότησης αυτό το ποσό είναι εξαιρετικά σημαντικό. Παράλληλα οι ξένες εταιρείες οι οποίες είναι προμηθεύτριες των ελληνικών σε πρώτες και βοηθητικές ύλες συνεχίζουν σε πολλές περιπτώσεις να ζητούν προκαταβολικά τα χρήματα, την ίδια στιγμή που οι ξένοι ανταγωνιστές των ελληνικών επιχειρήσεων έχουν πιστώσεις από τους προμηθευτές τους 120 ή και 150 ημέρες.

Αντέχουν τα αγροτικά προϊόντα
Συρρικνώνονται οι εξαγωγές των βιομηχανικών ειδών και των πρώτων υλών
Αν και οι εξαγωγές των βιομηχανικών προϊόντων συρρικνώνονται, οι εξαγωγικές επιδόσεις των αγροτικών προϊόντων εξελίσσονται θετικά –όπως και των καυσίμων, οι οποίες το 9μηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου αυξήθηκαν κατά 16,5%. Οι εξαγωγές των αγροτικών προϊόντων αυξήθηκαν κατά 6,4% και από 3,396 δισ. ευρώ διαμορφώθηκαν σε 3,613 δισ. ευρώ.
Οι άλλες τρεις μεγάλες κατηγορίες, και συγκεκριμένα των πρώτων υλών, των βιομηχανικών προϊόντων και των ειδών και συναλλαγών μη ταξινομημένων κατά κατηγορίες, σημείωσαν κάμψη. Ειδικότερα οι εξαγωγές πρώτων υλών έχασαν στο 9μηνο το 12,8% της αξίας τους και διαμορφώθηκαν σε 678,1 εκατ. ευρώ από 777,6 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2012.
Η κατηγορία των βιομηχανικών προϊόντων, οι εξαγωγές των οποίων αποτελούν το 35,6% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών, έχασε το 4,2% της αξίας της και διαμορφώθηκε σε 7,325 δισ. ευρώ από 7,646 δισ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου χρόνου. Και τέλος οι εξαγωγές των ειδών και συναλλαγών μη ταξινομημένων κατά κατηγορία μειώθηκαν κατά 8,9% και διαμορφώθηκαν σε 423,4 εκατ. ευρώ.
Αναλυτικότερα η αύξηση των εξαγωγών των αγροτικών προϊόντων οφείλεται στη μικρή αύξηση της κυριότερης υποκατηγορίας «τρόφιμα και ζώα ζωντανά» κατά 1,4% –οι εξαγωγές αυτής της κατηγορίας αντιστοιχούν στο 74,6% των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων και στο 13,1% των συνολικών ελληνικών εξαγωγών -, η αξία της οποίας ανήλθε σε 2,694 δισ. ευρώ από 2,656 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2012. Επίσης οφείλεται και στον διπλασιασμό των εξαγωγών της υποκατηγορίας «λάδια και λίπη ζωικής ή φυτικής προέλευσης» που ανήλθαν σε 492,3 εκατ. ευρώ από 248,2 εκατ. ευρώ. Εν τω μεταξύ μείωση της τάξεως του 13,3% παρατηρείται στις εξαγωγές της υποκατηγορίας «ποτά και καπνός», οι οποίες διαμορφώθηκαν σε 452,9 εκατ. ευρώ από 491,3 εκατ. ευρώ.
Από την κατηγορία των βιομηχανικών προϊόντων η σημαντικότερη –από πλευράς όγκου εξαγωγών –υποκατηγορία «βιομηχανικά είδη ταξινομημένα κατά πρώτη ύλη» εμφανίζει μείωση 5% (2,788 δισ. ευρώ από 2,935 δισ. ευρώ), ενώ πτωτικά κινούνται οι εξαγωγές και των δύο άλλων υποκατηγοριών. Η υποκατηγορία «μηχανήματα και υλικό μεταφορών» εμφανίζει μείωση 13% –διαμορφώθηκαν σε 1,475 δισ. ευρώ από 1,695 δισ. ευρώ –και η υποκατηγορία «διάφορα βιομηχανικά είδη» οριακή μείωση 0,6% –διαμορφώθηκε σε 1,195 δισ. ευρώ από 1,203 δισ. ευρώ.
Θετική έκπληξη στη γενική πτωτική τάση της κατηγορίας αποτελούν οι εξαγωγές των «χημικών προϊόντων και συναφών», οι οποίες εμφανίζουν αύξηση 3% –ανήλθαν σε 1,867 δισ. ευρώ από 1,813 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2012.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ