Είναι τόσες οι µορφές του αντισηµιτισµού οι οποίες αναπτύχθηκαν µέσα στους αιώνες που θα ήταν αδύνατον να χωρέσουν όλες σε αυτό το σχετικά σύντοµο βιβλίο του Ταγκιέφ. Τα όσα περιληπτικά εκτίθενται εδώ τα έχει αναπτύξει σε εκτενέστερα βιβλία του, όπως Η νέα εβραιοφοβία, Ο Μύθος των «σοφών της Σιών» και οι Θεωρίες συνωµοσίας (και τα τρία κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Πόλις). Εκείνο που το καθιστά ενδιαφέρον είναι ότι τονίζει την ανησυχητική άνοδο του αντισηµιτισµού την τελευταία δεκαετία, ιδιαίτερα στις ισλαµικές χώρες όπου η δίκαιη υπόθεση των Παλαιστινίων χρησιµοποιείται από τις πολιτικές τους ηγεσίες ως προκάλυµµα πίσω από το οποίο κρύβεται το µίσος εναντίον των εβραίων. Υπάρχει ο αντισηµιτισµός της ∆εξιάς βέβαια, που είναι και ο γνωστότερος, αλλά υπάρχει και ο αντισηµιτισµός µιας νεόκοπης Αριστεράς, µας λέει ο Ταγκιέφ, που στον αγώνα εναντίον της παγκοσµιοποίησης θεωρεί ότι οι εβραίοι, ως κατ’ εξοχήν θιασώτες του παγκοσµιοποιηµένου καπιταλισµού, είναι αντίπαλοι, παραγνωρίζοντας ότι οι εβραίοι έχουν εδώ και 62 χρόνια το δικό τους κράτος και είναι κατά κάποιον τρόπο υποχρεωµένοι να συµπεριφέρονται ως εθνικοί – άρα ως τέτοιοι να κρίνονται. Επιπλέον, και µόνον η δηµιουργία των κιµπούτς αρκεί για να ακυρώσει το στερεότυπο.
Στην παγκόσµια κοινότητα επικρατεί σαφής διάκριση ανάµεσα στον αντισιωνισµό και στον αντισηµιτισµό. Ο Ταγκιέφ όµως σε παλαιότερη συνέντευξή του είχε πει πως ούτε λίγο ούτε πολύ ο αντισιωνισµός τροφοδοτεί τον αντισηµιτισµό και την εβραιοφοβία και καταφέρθηκε εναντίον του ψηφίσµατος 3379 του ΟΗΕ του 1975 στο οποίο ο σιωνισµός χαρακτηριζόταν «µορφή ρατσισµού και φυλετικών διακρίσεων».
Στο βιβλίο αυτό βέβαια δίνει έµφαση στη γέννηση και στην απήχηση του όρου αντισηµιτισµός, ο οποίος αποδίδεται στον γερµανό συγγραφέα του 19ου αιώνα Βίλχελµ Μαρ, στις συστηµατικές ενέργειες εξολόθρευσης των εβραίων της Γερµανίας από το Γ’ Ράιχ και στη σηµερινή έξαρση του αντισηµιτισµού στις χώρες του ισλαµικού κόσµου. Τονίζει ακόµη ότι άνοδος του αντισηµιτισµού παρατηρείται και στην Ευρώπη: στη Σουηδία και στη Νορβηγία, στην Αυστρία, στην Ουγγαρία, στο Βέλγιο και στην Ολλανδία – που δεν είναι άσχετη µε την άνοδο της Ακροδεξιάς.
Θεωρεί ότι ο αντισηµιτισµός στον Τρίτο Κόσµο αποτελεί συνέχεια του σοβιετικού αντισηµιτισµού, υπόθεση βέβαια εν πολλοίς αµφιλεγόµενη, αν σκεφθεί κάποιος το πλήθος των κορυφαίων Μπολσεβίκων που υπήρξαν εβραίοι – από τον Τρότσκι και τον Ζηνόβιεφ ως τον Μπουχάριν -, µε αποτέλεσµα να προκύπτει το ερώτηµα: Πώς είναι δυνατόν αυτοί που δηµιούργησαν τον σύγχρονο καπιταλισµό να ανέπτυξαν ταυτοχρόνως και το κίνηµα για την ανατροπή του;
∆εν είναι λίγοι όσοι πιστεύουν πως αν αποσπάσεις έναν εβραίο από τις θρησκευτικές του καταβολές, τον απο-εβραιοποιείς. Κάποιοι µάλιστα δεν διστάζουν να χαρακτηρίσουν αντισηµίτη τον (εβραίο) Καρλ Μαρξ για το δοκίµιό του Το εβραϊκό ζήτηµα . Ας σηµειώσουµε πως το δοκίµιο αυτό εκδόθηκε στα ελληνικά το 1932 µε πρόλογο του εβραίου ηγέτη της Federation Αβραάµ Μπεναρόγια.
Ο Ταγκιέφ, έστω και συνοπτικά, αναφέρεται στις βασικότερες µορφές αντισηµιτισµού: τη φυλετική, την οικονοµική, την κοινωνική, την ιστορική και την πολιτική, οι οποίες βασίζονται σε ποικίλους µύθους. Αν η παγκόσµια οικονοµική κρίση του µονεταριστικού καπιταλισµού τις φέρνει στο προσκήνιο, είναι αναπόφευκτο να αναπτύσσεται µια νέα εβραιοφοβία. Στις αρχές του 21ου αιώνα ξυπνούν τα φαντάσµατα του αντισηµιτισµού του 19ου – γι’ αυτό και δεν είναι τυχαίο ότι τα «ανακαλεί» στο τελευταίο του µυθιστόρηµα Το κοιµητήριο της Πράγας ένας άριστος γνώστης του θέµατος, ο Ουµπέρτο Εκο.
Αφού οι εβραίοι έχουν το δικό τους κράτος, είναι αναπόφευκτο οι επιθέσεις να κατευθύνονται κυρίως εναντίον του Ισραήλ, όπως τονίζει ο Ταγκιέφ. Βέβαια, την απάντηση στο γιατί ο αντισηµιτισµός αναζωπυρώνεται λόγω της παγκοσµιοποίησης µπορεί να τη βρει και αλλού. Λόγου χάριν στο τελευταίο κεφάλαιο του µνηµειώδους έργου τού Ρόµπερτ Γκρέιβς Η λευκή θεά, όπου εκείνος ο σπουδαίος Οξφορδιανός λέει ανάµεσα στα άλλα: «Υπό το κράτος του χριστιανισµού απαγορευόταν επί αιώνες στους εβραίους να κατέχουν γη ή να γίνονται µέλη των συνηθισµένων συντεχνιών των τεχνιτών», γι’ αυτό και «έγιναν κοσµηµατοπώλες, γιατροί, δανειστές και τραπεζίτες», µε άλλα λόγια «επικαλέστηκαν αρχικά τη δύναµη του χρήµατος ως άµυνα εναντίον της καταπίεσης των εθνικών».
Επιπλέον, «ο µωσαϊκός νόµος τούς απαγόρευε να δανείζουν χρήµατα µε τόκο µεταξύ τους ή να αφήνουν τα δάνεια να χρονίζουν – κάθε επτά χρόνια ο οφειλέτης έπρεπε να απαλλάσσεται από την υποχρέωσή τους». Αν λοιπόν φθάσαµε σε έναν ανεξέλεγκτο καπιταλισµό, τους εαυτούς τους πρέπει να ψέξουν οι εθνικοί, συµπεραίνει ο Γκρέιβς.
Μπορεί κανείς να μη συμφωνεί με κάποιες απόψεις του Ταγκιέφ, ειδικότερα με τα όσα γράφει περί σιωνισμού. Ο σιωνισμός έχει ούτως ή άλλως ποικίλες εκφάνσεις. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για την ανάπτυξη του σύγχρονου αντισημιτισμού και τη διατήρηση της εβραιοφοβίας, που στο πολιτικό επίπεδο εκφράζεται με το μίσος εναντίον του κράτους του Ισραήλ, μιας μικρής δημοκρατικής χώρας που βρίσκεται αντιμέτωπη διαρκώς με πλήθος αντιδημοκρατικά και αυταρχικά καθεστώτα που το μόνο το οποίο τα ενδιαφέρει είναι πώς θα την εξαφανίσουν από τον χάρτη. Οι μύθοι ωστόσο που έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής δεν διαλύονται εν μια νυκτί, γι’ αυτό και μόνο η λύση του παλαιστινιακού προβλήματος μπορεί να συμβάλει, αν όχι στη διάλυση, τουλάχιστον στον περιορισμό της απήχησής τους. Επομένως έχει τεράστια σημασία η προσπάθεια των τριών σημαντικότερων ισραηλινών συγγραφέων και διανοουμένων, του Νταβίντ Γκρόσμαν, του Αβραάμ Γεοσούα και του Αμος Οζ, να συνεισφέρουν στην προσπάθεια για επίλυση του παλαιστινιακού προβλήματος στρεφόμενοι εναντίον των συντηρητικών και εθνικιστικών κύκλων της ίδιας τους της χώρας.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
