ΠΡΟΣ ΤΟ ΑΥΡΙΟ

Από τότε που οι ρώσοι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Ναβασιμπίρσκ, στη Σιβηρία, ένωσαν τις δυνάμεις τους με τους αμερικανούς ομολόγους τους, τα διαμάντια «φυτρώνουν» κατά εκατοντάδες στο Πανεπιστήμιο της Φλόριντα, στο Γκέινσβιλ. Μέχρι στιγμής έχουν δημιουργηθεί τεχνητά 230 κρύσταλλοι, ένας εκ των οποίων έχει βάρος 1,6 καρατίων. Σύμφωνα με τον κ. Ρεζά Αμπασκιάν, υπεύθυνο του εργαστηρίου και κορυφαίου εμπειρογνώμονα της ανάπτυξης των κρυστάλλων, τα νέα μηχανήματα που τελειοποιήθηκαν από τους ρώσους ερευνητές θα είναι θεωρητικά ικανά να παραγάγουν διαμάντια ως και 5 καρατίων.

Οι κυνηγοί διαμαντιών δεν χρειάζεται να ανησυχήσουν: οι τεχνητοί κρύσταλλοι προορίζονται κατά βάσιν για χρήση στην τεχνολογία των ημιαγωγών. Για την ώρα χρειάζονται 500 ώρες για να «φυτρώσει» ένα διαμάντι του ενός καρατίου. Προσοχή όμως: η διαφορά στη σύνθεση μεταξύ ενός φυσικού και ενός «καλλιεργημένου» διαμαντιού είναι τόσο απειροελάχιστη που κανείς έμπειρος κοσμηματοπώλης δεν θα μπορούσε να την διακρίνει! «Μπαλέτο» νανοδορυφόρων γύρω από τη Γη

Το μήκος κάθε πλευράς του δεν ξεπερνά τα σαράντα εκατοστά, το ύψος του τα είκοσι και το βάρος του τα δέκα κιλά. Οχι, δεν πρόκειται για καινούργιο μοντέλο υπολογιστή ή τηλεόρασης… Η περιγραφή αναφέρεται στον εντυπωσιακό οκταγωνικό δορυφόρο που πρόκειται σύντομα να στείλει στο διάστημα η NASA. Για την ακρίβεια, τρεις τέτοιοι μίνι δορυφόροι προβλέπεται να εκτοξευθούν το 2003. Αποστολή τους: η επιθεώρηση της μαγνητόσφαιρας, της ζώνης που περιβάλλει τον πλανήτη μας σε ύψος από 600 ως 90.000 χιλιόμετρα. Αν οι επιδόσεις τους κριθούν ικανοποιητικές, η NASA θα προχωρήσει στην αποστολή ολόκληρων «αστερισμών» από νανοδορυφόρους για την εξερεύνηση του Διαστήματος.

Ιδού πώς θα πραγματοποιηθεί το εγχείρημα: οι τρεις μικροί δορυφόροι θα οδηγηθούν σε ύψος 90.000 χιλιομέτρων, στα σύνορα της γήινης μαγνητόσφαιρας, όπου και θα διαταχθούν σε σχηματισμό που έχει ήδη λάβει την ονομασία Nanosat Constellation Trailblazer (NCT). Το όλο πρόγραμμα φέρει το κωδικό όνομα Space Technology Five (SP5) και το κόστος του ανέρχεται σε 28 εκατ. δολάρια. Στόχος του προγράμματος: να αξιολογήσει την αντοχή των μίνι δορυφόρων στο Διάστημα, και πιο συγκεκριμένα τις επιπτώσεις της ηλιακής δραστηριότητας στη λειτουργία τους και στα τηλεπικοινωνιακά τους συστήματα.

Η επιλογή της μαγνητόσφαιρας για μια τέτοια δοκιμασία δεν είναι τυχαία. Πρόκειται για μια ζώνη ιδιαίτερα εχθρική, που βομβαρδίζεται διαρκώς από ομοβροντίες φορτισμένων σωματιδίων. Τα σωματίδια αυτά είναι κατά κανόνα επιβλαβή για τα ηλεκτρονικά κυκλώματα των δορυφόρων. Και αυτό που κυρίως ενδιαφέρει να διερευνηθεί είναι κατά πόσον οι μίνι δορυφόροι θα μπορούν να λειτουργούν επιτυχώς ως ενιαίο σύμπλεγμα. Βεβαίως δορυφορικοί αστερισμοί λειτουργούν ήδη με επιτυχία γύρω από τη Γη. Είναι όμως η πρώτη φορά που ένας τέτοιος στόλος θα σταλεί τόσο μακριά και θα λειτουργεί ως σύνολο παρ’ όλο που οι επιμέρους δορυφόροι του θα βρίσκονται σε μεγάλη απόσταση ο ένας από τον άλλο: από 100 ως 1.000 χιλιόμετρα.

Καθένας από τους δορυφόρους θα ακολουθεί τη δική του τροχιά. Χάρη όμως στο GPS, κάθε δορυφόρος θα γνωρίζει τη θέση του σε σχέση με τους άλλους και θα αντιδρά σε πραγματικό χρόνο. Αν, επί παραδείγματι, κάποιο από τα οχήματα χαθεί (βγει από την τροχιά του), θα είναι δυνατός ο επαναπροσδιορισμός της θέσης του και η χάραξη μιας νέας λειτουργικής δομής του αστερισμού.

Η σύλληψη των νανοδορυφόρων εντάσσεται στο διαστημικό πρόγραμμα της NASA για τη νέα χιλιετία: New Millennium Program. Η φιλοσοφία του προγράμματος αυτού περιστρέφεται γύρω από δύο βασικούς στόχους: φθηνές λύσεις και επιχειρηματική ευελιξία. Η επιλογή των νανοδορυφόρων αποτελεί πράγματι μια φθηνή λύση, αν θεωρήσουμε δεδομένη την πρόοδο των νανοτεχνολογιών και λάβουμε υπόψη μας ότι το κόστος της εκτόξευσής τους είναι σημαντικά μικρότερο.

Εκτός αυτού όμως, οι εν λόγω δορυφόροι θα είναι «έξυπνοι» με μεγάλες δυνατότητες αυτοδιαχείρισης και αυτοδιόρθωσης ακόμη και σε περίπτωση βλάβης ­ και όλα αυτά με δρακόντειες περικοπές στο ενεργειακό δυναμικό τους: η ισχύς του καθενός δεν θα ξεπερνά τα 20 Watts. Η αυτάρκεια των δορυφόρων συνεπάγεται και οικονομία στο επίγειο ανθρώπινο δυναμικό που ασχολείται μαζί τους, ενώ ο ομαδικός χαρακτήρας της λειτουργίας τους σημαίνει ότι μια διαστημική αποστολή δεν θα είναι κατ’ ανάγκην καταδικασμένη αν συμβεί ατύχημα σε ένα από τα οχήματα, αλλά θα μπορεί να συνεχισθεί με τα εναπομείναντα.

Οπως ελπίζουν λοιπόν οι ερευνητές της NASA, μέσα σε λίγα χρόνια οι τρεις μικροί δορυφόροι θα έχουν πολλαπλασιασθεί, συγκροτώντας έναν πραγματικό στόλο γύρω από τον πλανήτη μας. Φανταστείτε ότι θα είναι δυνατή η διαμιάς εκτόξευση περισσότερων από εκατό τέτοιων δορυφόρων… Πρόκειται για το πιο εντυπωσιακό διαστημικό «μπαλέτο» που σχεδίασε ποτέ ο άνθρωπος. Τα δάχτυλα διαβάζουν τις εικόνες

Ολα τα πολύ σημαντικά επιτεύγματα για την ανάγνωση από τυφλούς (μέθοδος Μπράιγ, κασέτες ήχου ή ηλεκτρονικές κάρτες ήχου που μετατρέπουν τη γραφή Μπράιγ σε συνθετική φωνή) εστιάζουν το ενδιαφέρον τους στην προσέγγιση του κειμένου. Κανένα τους όμως δεν προσφέρεται για την αντίληψη των πληροφοριών που σχετίζονται με εικόνες και γραφήματα. Σε μια εποχή όπου η εικόνα διαρκώς κερδίζει έδαφος, η έλλειψη αυτή γίνεται όλο και πιο αισθητή.

Η ισραηλινή εταιρεία Virtouch Ltd έρχεται τώρα να προτείνει μια λύση στο πρόβλημα με το Virtual Touch System (VTS). Πρόκειται για έναν συνδυασμό hardware και software που δίνει τη δυνατότητα στους τυφλούς να «διαβάσουν» με τα δάχτυλα μια γραφική παράσταση που εμφανίζεται στην οθόνη του υπολογιστή τους, ένα κείμενο του Internet ή ακόμη και να συμμετάσχουν σε ηλεκτρονικά παιχνίδια.

Το σύστημα βασίζεται σε ένα εξάρτημα που μοιάζει με συνηθισμένο ηλεκτρονικό ποντίκι, έχει όμως ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Ο χρήστης τοποθετεί τρία δάχτυλα στην επιφάνεια ισάριθμων πλήκτρων. Καθένα από αυτά τα πλήκτρα είναι στην πραγματικότητα ένα σύνολο 32 υπερευαίσθητων ακίδων, διατεταγμένων σε παραλληλόγραμμο (4 ακίδες κατά πλάτος και 8 καθ’ ύψος). Τα τρία πλήκτρα συνοδεύονται από έξι ακόμη, με τα οποία δίδονται οι εντολές.

Καθώς ο χρήστης της συσκευής μετακινεί τον κέρσορα επί της οθόνης, το «ποντίκι» μεταδίδει στην αφή ό,τι συναντά στην οθόνη: από απλά τυπογραφικά στοιχεία ως τις πιο ποικίλες παραστάσεις (γραφήματα, φωτογραφίες, γεωγραφικούς χάρτες…). Με εξογκώματα και λακκουβίτσες τα τρία πλήκτρα είναι σε θέση να αναπλάσουν ανάγλυφα τις εικόνες, και μάλιστα με αξιοσημείωτη λεπτομέρεια. Η εταιρεία προωθεί μάλιστα ένα μοντέλο τέτοιου «ποντικιού» ειδικά σχεδιασμένο για παιδιά.

Η σημερινή τιμή του συστήματος VTS είναι 4.000 δολάρια, αλλά ο εφευρέτης του Ιγκόρ Καρασίν ελπίζει ότι η τιμή του προϊόντος θα πέσει στις 3.000 δολάρια, όταν αυξηθεί η εμπορική του κίνηση και η παραγωγή ξεπεράσει τις 40.000 κομμάτια ετησίως. Ο εμπνευστής της συσκευής έχει ήδη κατά νου μια περαιτέρω βελτίωσή της: την ενσωμάτωση χρωματικών πληροφοριών! Ο τυφλός θα έχει τη δυνατότητα να «δει» τα θερμά χρώματα (όπως είναι το κόκκινο) ή τα ψυχρά (όπως είναι το μπλε) με τη βοήθεια της θερμότητας: το ίδιο περίφημο ποντίκι θα εκπέμπει στην παλάμη του χρήστη θερμότητα αναλόγως των χρωμάτων που συναντά στην οθόνη.