Κάθε ελληνικό νησί είναι από µόνο του ένας ολόκληρος, ξεχωριστός κόσµος. Η Χίος, όµως, είναι πολλοί κόσµοι µαζί, κόσµοι αυθεντικοί και ακαταµάχητοι, οι οποίοι σε καλούν να τους εξερευνήσεις. Το λιµάνι του πέµπτου µεγαλύτερου νησιού της Ελλάδας, η πόλη της Χίου, είναι ζωντανό και γοητευτικό. Μέσα στα τείχη του Φρουρίου της υπάρχει µια ολόκληρη γειτονιά µε καλντερίµια, υπέροχα παλιά σπίτια, εστιατόρια και café.

Μερικά χιλιόµετρα µακριά θα βρείτε τον Κάµπο, ένα από τα καλύτερα κρυµµένα µυστικά του Αιγαίου, µε οµορφιά εφάµιλλη των πιο σαγηνευτικών τοπίων της Προβηγκίας ή της Τοσκάνης. Η περιοχή έχει κηρυχθεί «ιστορικός τόπος» και «παραδοσιακός οικισµός», προστατευόµενος από το υπουργείο Πολιτισµού. Βασικό χαρακτηριστικό των κτισµάτων του Κάµπου είναι οι ψηλοί τοίχοι από θυµιανούσικη πέτρα που προστατεύουν την κάθε ιδιοκτησία, τα εντυπωσιακά αρχοντικά και τα περιβόλια των εσπεριδοειδών δηλαδή, από τα δυσχερή καιρικά φαινόµενα. Οι αριστοκρατικές οικογένειες της Χίου, γενουάτικες και ντόπιες, άρχισαν να χτίζουν εδώ τα σπίτια τους από τον 14ο αιώνα, δίνοντας έµφαση στις περίτεχνα διακοσµηµένες αυλές και στους γεµάτους άνθη κήπους.

Χαρακτηριστική εικόνα από τα Μεστά, ένα από τα πιο γραφικά Μαστιχοχώρια της Χίου./ Φωτ.: Shutterstock

Η πατρίδα της µαστίχας

Το σήµα κατατεθέν του νησιού, και µία από τις πηγές του πλούτου του, είναι ωστόσο ένας θάµνος µε απλωτά κλαριά και λυγισµένο κορµό, που µοιάζει λίγο µε εκείνον του πεύκου. Ο λόγος για τον µαστιχοφόρο σχίνο, το δεντράκι που «πληγώνουν» ή, καλύτερα, «κεντούν» οι Χιώτες και εκείνο «δακρύζει», προσφέροντας απλόχερα την πολύτιµη ρητίνη του, όπως διαβάζουµε στο www.discovergreece.com.

Το ιδιαίτερο αυτό προϊόν, η µαστίχα, παράγεται αποκλειστικά στη Χίο και καλλιεργείται από τον 1ο αιώνα µ.Χ. στο νησί. Ενα σύνολο µεσαιωνικών χωριών που καλλιεργούν και επεξεργάζονται τη µαστίχα έχουν κρατήσει αναλλοίωτη την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική τους και την ξεχωριστή ατµόσφαιρά τους µέσα στο πέρασµα των χρόνων. Από τα φηµισµένα αυτά Μαστιχοχώρια ξεχωρίζουν το Πυργί µε τα «ξυστά», τις διάσηµες διακοσµήσεις στις προσόψεις των σπιτιών δηλαδή, τα Μεστά, η Βέσσα, τα Αρµόλια, τα Νένητα και τα Πατρικά.

Κοντά στο Πυργί έχει κατασκευαστεί το Μουσείο Μαστίχας Χίου του Πολιτιστικού Ιδρύµατος Οµίλου Πειραιώς, µια πραγµατική κιβωτός παράδοσης και Ιστορίας. Το εντυπωσιακό αρχιτεκτόνηµα, πλήρως εναρµονισµένο µε το περιβάλλον, αναπτύσσεται σε έκταση 3.270 τ.µ., ενώ είναι χτισµένο σε 12 στρέµµατα γης, από τα οποία τα 5 είναι µαστιχώνας. Στόχος του µουσείου είναι η ανάδειξη της παραγωγικής ιστορίας της καλλιέργειας και της επεξεργασίας της µαστίχας, την οποία εντάσσει στο πολιτιστικό τοπίο της Χίου. Μέσα από το πρίσµα της εγγραφής από την UNESCO της παραδοσιακής µαστιχοκαλλιέργειας στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονοµιάς της Ανθρωπότητας το 2014, έµφαση δίνεται στη διαχρονία και στην αειφορία του τοπικού αυτού προϊόντος.

Φωτ.: Unsplash/ Nelly Antoniadou

Βουτιές στη γνώση και σε κρυστάλλινα νερά

Κοντά στα Μαστιχοχώρια υπάρχει ένα από τα πιο εντυπωσιακά αξιοθέατα της Χίου, ένα ερειπωµένο χωριό από πέτρα που µοιάζει να κρέµεται δίπλα σε έναν αβυσσαλέο γκρεµό: ο Ανάβατος. Πρόκειται για ένα µνηµείο µε ιδιαίτερη σηµασία για την ιστορία του νησιού. Ο βράχος περιµετρικά δίνει την αίσθηση οχύρωσης, όµως το χωριό υπέφερε κατά τη διάρκεια της σφαγής της Χίου, το 1822, στα τέλη της οθωµανικής κατοχής. Υστερα από τη σφαγή, οι κάτοικοί του το εγκατέλειψαν.

Υπάρχουν περίπου 400 σπίτια, τα οποία χάσκουν ανοιχτά. Ο επισκέπτης µπορεί να µπει και να τα δει, να παρατηρήσει τις ξύλινες οροφές, τους µικροσκοπικούς χώρους, τις χαµηλές πόρτες και τα µικρά, στρογγυλεµένα παράθυρα, να φανταστεί τη ζωή που υπήρχε κάποτε εκεί. Αλλο ένα «to do» στη λίστα των επισκεπτών του νησιού αποτελεί και η Νέα Μονή Χίου µε τα αριστοτεχνικά ψηφιδωτά της, το σηµαντικότερο µοναστήρι της Χίου και ένα από τα σηµαντικότερα ολόκληρης της Ελλάδας. Ιδρύθηκε το 1024 από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Θ’ Μονοµάχο και η οικοδόµησή του ολοκληρώθηκε από τη Θεοδώρα. Το καθολικό της Παναγίας κοσµούν µερικά από τα οµορφότερα βυζαντινά ψηφιδωτά του κόσµου.

Πολλοί από τους τουρίστες παραλείπουν δυστυχώς να γίνουν µάρτυρες της εκπληκτικής φυσικής οµορφιάς της Βόρειας Χίου. Εµείς θα σας προτείναµε να ακολουθήσετε τη διαδροµή Καρδάµυλα-Ναγός-Αµάδες-Βίκι-Καµπιά-Κηπουριές-Διευχά. Τα τοπία γύρω από το ψηλότερο βουνό του νησιού, το Πελιναίο, είναι συναρπαστικά, τα χωριά γραφικότατα και πολλοί χωµατόδροµοι θα σας φέρουν σε κρυφές ερηµικές παραλίες. Μια και αναφέραµε τις παραλίες, θα πρέπει να υπογραµµίσουµε ότι είναι πραγµατικά αµέτρητες και πως υπάρχει κάτι για κάθε προτίµηση. Στα SOS τα εξωπραγµατικά Μαύρα Βόλια µε τα µεγάλα γυαλιστερά βότσαλα, τα πανέµορφα Βρουλίδια και η Αγία Δύναµη που θυµίζει Κυκλάδες. Η Αποθήκα είναι πραγµατικά υπέροχη, το ίδιο και το Τραχήλι µε τα βαθιά νερά (κοντά του βρίσκονται το Γυαλί και η Ελίντα), αλλά και o Γιόσωνας στα βόρεια.

Θα ήταν παράλειψη να µην αναφέρουµε την πανέµορφη Βολισσό µε τα πέτρινα σπίτια και το κάστρο να δεσπόζει στην κορυφή και το ήρεµο ναυτοχώρι της Λαγκάδας από όπου µπορεί κάποιος να κάνει µια ηµερήσια εκδροµή στις όµορφες Οινούσσες ή να φάει εκεί υπέροχα θαλασσινά. Κοντά στη Χίο υπάρχουν βεβαίως και τα Ψαρά, ένα παρεξηγηµένο νησί που προσφέρει γαλήνη και κολύµπι σε εκπληκτικές παραλίες. Οσοι αγαπούν την τέχνη µπορούν, αν επισκεφθούν εφέτος τη Χίο, να ρίξουν µια µατιά στο πρόγραµµα µε προβολές, οµιλίες, παραστάσεις, ξεναγήσεις και εκπαιδευτικές δραστηριότητες του πολιτιστικού φορέα σύγχρονης τέχνης ΔΗΩ (DEO Projects) – από τις 8 Ιουλίου έως τις 28 Αυγούστου -, ενώ υπάρχει και το πολύ ωραίο Chios Music Festival, µε µουσικές εκδηλώσεις που θα πραγµατοποιηθούν από την 1η έως τις 13 Αυγούστου.