Μια σπείρα κατά συρροήν απαγωγέων λυμαίνεται το δάσος σε ένα απομονωμένο νησί του Παναμά, όπου οι μητέρες πρέπει να προσέχουν τα μικρά τους.
Οι πρώτες ενδείξεις ήρθαν το 2022, όταν οι βιολόγοι εξέταζαν εικόνες που είχαν συλλεχθεί από 80 φωτογραφικές παγίδες στο νησί Χικαρόν, περίπου 55 χιλιόμετρα από τις παναμαϊκές ακτές. Είδαν τότε έναν ασπροπρόσωπο καπουτσίνο του Παναμά (Cebus imitator) να κουβαλά στην πλάτη (εικόνα) έναν νεογέννητο πίθηκο άλλου είδους, μια μανδυοφόρο αλουάττα (Alouatta palliata). Ηταν η πρώτη απαγωγή που είχε καταγραφεί στα πέντε χρόνια που διαρκούσε ως τότε η αποστολή.
Οι ερευνητές του γερμανικού Ινστιτούτου Ζωικής Συμπεριφοράς Max Planck αποφάσισαν τότε να εξετάσουν αναδρομικά δεκάδες χιλιάδες φωτογραφίες και βίντεο από τις κάμερες. Και πράγματι, βρήκαν ακόμα τέσσερις περιπτώσεις στις οποίες ο ίδιος καπουτσίνος – ένα νεαρό αρσενικό που οι ερευνητές ονόμασαν Τζόκερ – είχε απαγάγει ξένα μωρά. Και όπως φαίνεται, έγινε παράδειγμα προς μίμηση: σε μια περίοδο 15 μηνών, μεταξύ του 2022 και του 2023, ακόμα τέσσερα νεαρά αρσενικά παρατηρήθηκαν να απάγουν 7 αλουάτα ηλικίας κάτω των τεσσάρων εβδομάδων, τα οποία έμειναν μαζί τους για διάστημα εννέα ημερών προτού τελικά εξαφανιστούν.
Αρχικά, οι ερευνητές νόμιζαν πως επρόκειτο για απόπειρες υιοθεσίας. Ωστόσο όλες οι καταγεγραμμένες περιπτώσεις υιοθεσίας μεταξύ διαφορετικών ειδών αφορούσαν θηλυκά άτομα που προσπαθούσαν να φροντίσουν ξένα μικρά, κάτι που δεν ίσχυε σε αυτή την περίπτωση. Οι εικόνες έδειχναν τους απαγωγείς να συνεχίζουν τη ζωή τους σαν να μη συμβαίνει τίποτα, με τα κλεμμένα μωρά να κρέμονται ανήμπορα από τη ράχη τους. Οι ερευνητές εντόπισαν νεκρά τέσσερα από τα κλεμμένα νεογέννητα, πιστεύουν όμως ότι όλα πέθαναν από ασιτία.
Παρουσιάζοντας τα ευρήματα στην επιθεώρηση «Current Biology», η ερευνητική ομάδα ερμηνεύει τις απαγωγές ως τυχαία σκανδαλιά που βρήκε μιμητές, ένα είδος «κοινωνικής μάθησης» χωρίς πρακτικό αντίκρισμα. Τα κίνητρα των απαγωγέων παραμένουν βέβαια άγνωστα, το πιθανότερο όμως είναι ότι η ασυνήθιστη συμπεριφορά είναι απλώς αποτέλεσμα βαρεμάρας, η οποία επηρεάζει περισσότερο τα νεαρά άτομα που ζουν σε απομονωμένα νησιά.
Η ερμηνεία αυτή βρίσκεται σε συμφωνία με την παρατήρηση ότι μόνο οι αρσενικοί καπουτσίνοι του Χικαρόν έχουν μάθει να χρησιμοποιούν πέτρες ως εργαλεία για να ανοίγουν καρπούς – η εφευρετικότητά τους ίσως ήταν αυτή που τους οδήγησε στο έγκλημα, πιστεύουν οι ερευνητές.
