Τέλος το σχολείο! Τέλος οι πανελλήνιες εξετάσεις! Τέλος και η μαθητική μου διαδρομή. Η πορεία μου στα μαθητικά θρανία ήταν πολύπλοκη και πολύπλευρη. Το σχολείο είναι ο μικρόκοσμός μας με τις δικές του προκλήσεις και δυναμικές, που καθορίζει την καθημερινότητά μας για δώδεκα χρόνια. Συμμαθητές, καθηγητές, διάβασμα, βαθμοί, εξετάσεις, διαλείμματα, εκδρομές, γέλια, άγχος! Αναμνήσεις πολλές! Μια καθημερινότητα δύσκολη, απαιτητική. Ωστόσο, μάλλον ξένοιαστη.

Γράφοντας αυτό το κείμενο, μπαίνω στη διαδικασία να κάνω μια αποτίμηση του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Ενα σύστημα που βασίζεται κυρίως στη συσσώρευση γνώσεων και στην αξιολόγηση μέσω εξετάσεων. Από νωρίς, οι μαθητές εκπαιδευόμαστε να αποστηθίζουμε μεγάλες ποσότητες πληροφορίας, με κύριο στόχο την επιτυχία στις Πανελλήνιες. Η έμφαση στην αποστήθιση έχει ως αποτέλεσμα να υποτιμάται συχνά η κριτική σκέψη και η δημιουργικότητα. Παρά την αξία των γνώσεων που αποκομίζουμε, νιώθω ότι πολλές φορές αυτές οι γνώσεις παρέμειναν επιφανειακές, χωρίς ουσιαστική κατανόηση ή πρακτική εφαρμογή.

Από το Δημοτικό μαθαίνουμε να λειτουργούμε ανταγωνιστικά, να κυνηγούμε τον βαθμό, να αναπαράγουμε πιστά αυτά που διαβάζουμε. Καλός μαθητής και άρα με σίγουρη επιτυχία είναι αυτός που γράφει τις ασκήσεις και «λέει» το μάθημα. Αν κάποιος έχει μαθησιακές δυσκολίες, αν δεν μαθαίνει με τον τρόπο που το σύστημα επιβάλλει είναι στην καλύτερη περίπτωση αδιάφορος.

Στο Γυμνάσιο οι μαθητές αρχίζουμε να επικεντρωνόμαστε σε συγκεκριμένα μαθήματα. Επιλέγουμε θετικές ή θεωρητικές επιστήμες ανάλογα με τις επιδόσεις μας, γιατί αυτό επιβάλλει ο τελικός στόχος, οι Πανελλήνιες! Αν πάλι κάποιος έχει χαμηλές επιδόσεις και δεν μπορεί να «μάθει», μετά το Γυμνάσιο στρέφεται στην τεχνική εκπαίδευση, όχι πάντα συνειδητά και από επιθυμία να εκπαιδευτεί σε τεχνικό επάγγελμα. Αλλωστε, ούτε στην πρωτοβάθμια ούτε στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση υπάρχει θεσμοθετημένος ο επαγγελματικός προσανατολισμός.

Το Λύκειο, ειδικά η τελευταία του χρονιά, είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την προετοιμασία για τις πανελλήνιες εξετάσεις. Αν όχι από την Α’ Λυκείου, σίγουρα στη Β’, η πλειοψηφία των μαθητών αναγκαζόμαστε να στραφούμε στα φροντιστήρια, καθώς το σχολικό πρόγραμμα δεν επαρκεί για την προετοιμασία που απαιτούν οι εξετάσεις.

Πρόκειται για σύστημα δύο ταχυτήτων: από τη μία το σχολείο που καλείται να εκπαιδεύσει τους μαθητές συνολικά, και από την άλλη το φροντιστήριο, το οποίο επικεντρώνεται αποκλειστικά στις εξετάσεις. Η πίεση που ασκείται είναι τεράστια, με το βάρος της επιτυχίας να κρέμεται σαν σπαθί πάνω από τα κεφάλια μας – νιώθουμε ότι από μια τρίωρη εξέταση κρίνεται η αξία και η ζωή μας. Το άγχος και η κούραση, ψυχική και σωματική, είναι απερίγραπτα.

Ωστόσο, παρά τα προβλήματά του, το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα προσφέρει και σημαντικές ευκαιρίες. Μέσα από τα μαθήματα, τις δραστηριότητες και τις εκδηλώσεις του σχολείου, πολλοί από εμάς είχαμε την ευκαιρία να ανακαλύψουμε τα ενδιαφέροντα και τα ταλέντα μας. Κάποιοι ανακάλυψαν την αγάπη τους για την επιστήμη, άλλοι για τις τέχνες, ενώ πολλοί από εμάς κάναμε τα πρώτα μας βήματα στην ομαδική εργασία και τη συνεργασία.

Κλείνοντας, δεν μπορώ να παραβλέψω τον ρόλο των καθηγητών σε αυτή τη διαδρομή. Πολλοί εκπαιδευτικοί προσπαθούν πραγματικά να μας δώσουν όχι μόνο γνώσεις, αλλά και αξίες. Κάποιοι από αυτούς ξεπερνούν τις τυπικές τους υποχρεώσεις και γίνονται μέντορες, καθοδηγώντας μας και στηρίζοντάς μας, ειδικά κατά τη διάρκεια της τελευταίας χρονιάς.