«Στάση αναμονής» τηρεί προσώρας το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου έναντι της απόφασης του Ομοσπονδιακού Διοικητικού Δικαστηρίου της Λειψίας, στις 16 Απριλίου, ότι «νέοι και υγιείς» πρόσφυγες από τη Γερμανία μπορούν να επιστρέφονται στην Ελλάδα, χώρα πρώτης εισόδου τους στην ΕΕ, με βάση τον Κανονισμό του Δουβλίνου. Η ελληνική πλευρά δεν αποκλείει την προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο προκειμένου να αποτρέψει τις μαζικές δευτερογενείς επιστροφές στη χώρα μας.

Ενδεικτικές είναι οι δηλώσεις του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου Μάκη Βορίδη: «Η Ελλάδα είναι αυτή τη στιγμή η χώρα με τη δεύτερη υψηλότερη μεταναστευτική πίεση κατά κεφαλήν. Επομένως, δεν μπορεί να τεθεί θέμα επιστροφής προσφύγων καθώς αυτό παραβιάζει την αρχή της αναλογικής κατανομής στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης».

«Παρακολουθούμε και αξιολογούμε τις εξελίξεις» σχολιάζουν στο «Βήμα» πηγές από το υπουργείο. «Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει αίτημα επιστροφής απελαθέντων από τη Γερμανία. Οταν γίνει, θα κάνουμε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες και σε νομικό επίπεδο. Σχεδιάζουμε να δημιουργήσουμε έναν ισχυρό μηχανισμό επιστροφών με γνώμονα την ισοκατανομή (Αρχή της Αλληλεγγύης), καθώς αν οι απελαθέντες από τη Γερμανία έχουν ταξιδιωτικά έγγραφα, δεν μπορεί να εμποδιστεί η είσοδός τους στη χώρα».

Στις 28 Μαΐου το υπουργείο αναμένεται να παρουσιάσει νέο νομοσχέδιο για τη ρύθμιση των επιστροφών (διοικητική κράτηση, ποινικά ζητήματα κ.ο.κ.) το οποίο, σύμφωνα με πηγές του, θα περιέχει «σημαντικές αλλαγές», αλλά χωρίς ειδική πρόβλεψη για το ανακύψαν ζήτημα των απελάσεων από τη Γερμανία.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε μια εξαιρετικά κρίσιμη για τις εξελίξεις ανακοίνωσή της με τίτλο «Η διαχείριση της μετανάστευσης στην ηπειρωτική Ελλάδα βελτιώθηκε σημαντικά», στις 4 Απριλίου, δημιούργησε το κατάλληλο έδαφος για απελάσεις από τη Γερμανία.

Η Επιτροπή σημείωσε ότι τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα «έχει αναπτύξει ένα καλό εθνικό σύστημα διαχείρισης της μετανάστευσης με τις υποδομές, τον εξοπλισμό και τα εργαλεία που απαιτούνται» και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «δεν υπάρχουν πλέον συστημικές ελλείψεις στο ελληνικό σύστημα υποδοχής και ασύλου. Αυτό δείχνει ότι η Ελλάδα μπορεί να συμμετέχει στο σύστημα του Δουβλίνου για τις μεταφορές αιτούντων άσυλο».

«Επομένως, η ελληνική κυβέρνηση δεν μπορεί να μη δεχτεί τους απελαθέντες» σχολιάζουν στο «Βήμα» πηγές της Κομισιόν. Τι αναμένεται να κάνει η Αθήνα στην περίπτωση που επιστραφούν πρόσφυγες κατά χιλιάδες στην Ελλάδα; «Θα τους χορηγήσει προσωρινές άδειες για την κάλυψη των αναγκών στον αγροτικό τομέα. Είναι πιθανό να δούμε τους απελαθέντες να διοχετεύονται στη Δυτική Μακεδονία, που έχει τις μεγαλύτερες ελλείψεις. Η Γερμανία θα καταβάλει ένα ποσό, σε αρχικό στάδιο, προκειμένου η Ελλάδα να κρατήσει τους επιστραφέντες» προσθέτουν οι πηγές της Κομισιόν.

«Ηδη οι άνθρωποι που αναγνωρίζονται στην Ελλάδα ως πρόσφυγες στερούνται στοιχειώδη δικαιώματα, όπως η πρόσβαση στην υγεία λόγω γραφειοκρατικών προβλημάτων για την απόκτηση ΑΜΚΑ» λέει στο «Βήμα» ο Μίνως Μουζουράκης, νομικός σύμβουλος στη ΜΚΟ Refugee Support Aegean (RSA).

Ο Κανονισμός Δουβλίνο ΙΙΙ ορίζει ότι όσοι εισέρχονται στην ΕΕ μέσω της Ελλάδας οφείλουν να αιτηθούν άσυλο στη χώρα μας. «Αν μεταβούν σε άλλο κράτος-μέλος της ΕΕ, π.χ. στη Γερμανία, και αιτηθούν άσυλο εκεί, δύνανται οι γερμανικές αρχές να διατάξουν την επιστροφή τους στην Ελλάδα» αναφέρει στο «Βήμα» ο Θανάσης Καλόγηρος, υποψήφιος διδάκτωρ Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή της Σορβόννης.

Ωστόσο, υπάρχει μια σαφής εξαίρεση: «Δεν μπορεί να διαταχθεί η επιστροφή των αιτούντων άσυλο σε χώρες όπου τα δικαιώματά τους κινδυνεύουν. Τίθεται όμως και ένα επιπλέον ζήτημα: είναι δυνατή η επιστροφή μεγάλου αριθμού προσφύγων από τη Γερμανία – και πιθανόν άλλες χώρες – στην Ελλάδα; Κράτη πρώτης εισόδου, όπως η Ελλάδα, μπορούν να επικαλεστούν την Αρχή της Αλληλεγγύης». Δυστυχώς όμως μέχρι σήμερα «κάθε φορά που δοκιμάστηκε στην πράξη η αρχή αυτή, τα αποτελέσματα ήταν πενιχρά».