Η στιγμή που πιάνει το δοξάρι και αφήνει τον ήχο να γεμίσει την αίθουσα είναι για τον Ιωάννη Νίκολη κάτι περισσότερο από μουσική. Είναι ένας διάλογος με την ψυχή του κοινού. Παρότι μικρός σε ηλικία, έχει ένα σπουδαίο βιογραφικό με διεθνείς διακρίσεις, σπουδές δίπλα σε κορυφαίους του είδους και εμφανίσεις σε παγκόσμια φεστιβάλ. Παρ’ όλα αυτά διατηρεί μια απλότητα και μια αυθεντικότητα, συνδυασμός που κάνει τις συναυλίες του μοναδικές. «Το βιολί είναι τα πάντα για μένα» λέει. «Δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς μουσική».
Σπίτι γεμάτο νότες
Μεγαλωμένος σε μια μουσική οικογένεια – ο πατέρας του σπουδαίος βιολιστής, η μητέρα του καθηγήτρια πιάνου –, η μουσική είχε πάντα ξεχωριστή θέση στο σπίτι τους. «Πάντα έπαιζε μουσική στο σπίτι. Ακούγαμε όπερα και συμφωνικά έργα, αλλά πάντα κάτι συγκεκριμένο ώστε να το αφομοιώσουμε» αναφέρει. «Το πιάνο υπήρχε στο σπίτι, όμως το βιολί μου άρεσε περισσότερο. Ηταν ένα σημαντικό μέρος της καθημερινότητάς μου. Στην ηλικία των τεσσάρων ετών ήταν η πρώτη μου επαφή με αυτό το μουσικό όργανο» εξηγεί.
Στην πορεία ακολουθούσε τον πατέρα του στις πρόβες της Συμφωνικής Ορχήστρας του Δήμου Αθηναίων. «Εκεί μαγεύτηκα. Εβλεπα πώς ετοιμάζεται μια συναυλία, πότε μπαίνει ο σολίστας, πότε σταματάει ο μαέστρος. Αρχισα να καταλαβαίνω πώς λειτουργεί όλο αυτό που εσείς βλέπετε σε μια συναυλία» θυμάται. Παράλληλα, ασχολούνταν με τον αθλητισμό, αλλά η μουσική επικράτησε. Σε ηλικία-ρεκόρ 15 ετών αποφοίτησε από το Εθνικό Ωδείο ως διπλωματούχος με τις υψηλότερες διακρίσεις στην τάξη του Παναγιώτη Νίκολη, του πατέρα του.
Οι σπουδές στο Λονδίνο
Συνέχισε τις σπουδές του στο GSMD του Λονδίνο, στην τάξη της Ζακλίν Ρος με υποτροφίες και σαν private student αργότερα με μεγάλα ονόματα του χώρου όπως ο Λίνους Ροθ, ενώ έχει συμμετάσχει σε διεθνή masterclasses του Λεωνίδα Καβάκου, του Πίνχας Ζούκερμαν και άλλων σπουδαίων καλλιτεχνών. «Από τον κάθε έναν τους έμαθα κάτι διαφορετικό» λέει. «Πιστεύω ότι το καλύτερο για κάποιον που θέλει να γίνει σολίστ είναι να βρεθεί για αρκετό καιρό δίπλα σε ανθρώπους που είναι σολίστες και κάνουν συνεχώς συναυλίες. Είναι διαφορετικό από το να είσαι δίπλα σε έναν απλό καθηγητή. Ο κάθε σολίστ που είναι πάνω στη σκηνή σε διδάσκει πώς να αντιμετωπίζεις τις δυσκολίες κατά τη διάρκεια της συναυλίας, πώς να παράγεις ήχο ο οποίος να φτάνει μέχρι και την τελευταία σειρά της αίθουσας» εξηγεί.
Διακρίσεις και βραβεία
Στην καριέρα του έχει σημειώσει πολλές διακρίσεις, όπως βραβεία στο London International Music Competition, στα Maria Callas Awards, στο βραβείο Grand Prix Μονακό και στα AIMA awards στο Σάλτσμπουργκ. Παράλληλα, έχει εκπροσωπήσει την Ελλάδα στην ορχήστρα νέων της Ευρωπαϊκής Ενωσης, στην RCO Young του Αμστερνταμ και έχει γίνει δεκτός στην ορχήστρα GMJO Gustav Mahler κάνοντας παγκόσμιες περιοδείες σε θέατρα όλου του κόσμου όπως το Carnegie Hall της Νέας Υόρκης και το Konzerthaus του Βερολίνου.
Επίσης, έχει συμπράξει ως σολίστ σε διεθνή φεστιβάλ κλασικής μουσικής στην Ιμπιζα, στην Μπρέσια, στο Αϊβαλί, στον Μόλυβο, στη Σύρο και αλλού. «Κάθε φορά, η πιο σημαντική στιγμή της καριέρας μου είναι η επόμενη εμφάνισή μου. Στην αρχή δεν ένιωθα άγχος, ήμουν πολύ μικρός. Μεγαλώνοντας όμως, το άγχος έγινε κομμάτι της όλης διαδικασίας. Μαθαίνεις να το διαχειρίζεσαι, δεν το αποφεύγεις» λέει.
Τελευταίες σπουδαίες συνεργασίες του Ιωάννη Νίκολη ήταν το περασμένο καλοκαίρι, εκείνη με τη Συμφωνική Ορχήστρα Δήμου Αθηναίων στον Εθνικό Κήπο για την Παγκόσμια Ημέρα Μουσικής, όπου εμφανίστηκε ως σολίστ, αλλά και συναυλίες στη Βενετία με τη σοπράνο Χριστίνα Πουλίτση, στο Θέατρο Παλλάς σαν guest star με τον Γιώργο Περρή και στο St James Picadilly του Λονδίνου. «Στόχος μου είναι να προχωράω βήμα-βήμα, με συνέπεια και σταθερότητα. Δεν συγκρίνω τον εαυτό μου με άλλον, παρά μόνο με τον ίδιο μου τον εαυτό» υπογραμμίζει.
Η νέα πρόκληση έρχεται με το ντεμπούτο του στην αίθουσα «Δημήτρης Μητρόπουλος» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, στις 23 Νοεμβρίου (στις 12.00), συνοδεία της πιανίστριας Σβετλάνα Καρπούνκινα. «Είναι τιμή και συγκίνηση. Δεν δίνουν συχνά την ευκαιρία σε τόσο νέο καλλιτέχνη να παίξει σε αυτή τη μεγάλη αίθουσα» σχολιάζει.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει έργα των Ερνέστ Σοσόν, Οζέν Ισάι, Αλεξάντρ Σκριάμπιν και τη Σονάτα του Σεζάρ Φρανκ για βιολί και πιάνο, επιλογές που δείχνουν την αγάπη του για τον ρομαντισμό και την εκφραστική δύναμη της μουσικής. «Εχω μια ιδιαίτερη αγάπη για τον Γιοχάνες Μπραμς, ο πιο σπουδαίος συνθέτης του ρομαντισμού. Εχει τόση ενέργεια, τόσο πάθος, τόσο όμορφες φράσεις. Εχει απίστευτο συναίσθημα» θα πει. Πέραν του Μπραμς του αρέσει πολύ η όπερα, λίγο σπάνιο για βιολιστή, «οπότε σίγουρα ο Βέρντι είναι ένας πολύ αγαπημένος συνθέτης».
Τα εμπόδια
Ωστόσο, οι δυσκολίες για έναν νέο μουσικό στην Ελλάδα δεν λείπουν. «Το πρώτο εμπόδιο είναι ότι τα διπλώματα από τα ωδεία στην Ελλάδα δεν αναγνωρίζονται στο εξωτερικό, με αποτέλεσμα να πρέπει να κάνουμε ξανά τις ίδιες σπουδές, ίσως και χαμηλότερου επιπέδου από αυτά που διδαχθήκαμε εδώ. Επίσης, στο εξωτερικό υπάρχουν υποτροφίες, στήριξη από ιδρύματα, χορηγίες οργάνων, ακόμα και agencies που διευκολύνουν την καριέρα σου, ώστε εσύ να μείνεις προσηλωμένος στη μελέτη» εξηγεί.
«Στην Ελλάδα, ένα παιδί πρέπει να τα κάνει όλα μόνο του, από τη μελέτη μέχρι τη διαχείριση της εικόνας και των εμφανίσεών του». Παρ’ όλα αυτά, βλέπει θετικά τις εξελίξεις. «Η Ελλάδα αρχίζει να δημιουργεί στέρεες βάσεις για τους νέους μουσικούς, με φεστιβάλ, εκπαιδευτικά προγράμματα και αίθουσες υψηλού επιπέδου. Εχουμε πολύ σπουδαίους νέους μουσικούς, τους οποίους πρέπει να στηρίξουμε».
Οσο για το μέλλον, δεν βάζει μακροπρόθεσμους στόχους. Το βλέμμα του είναι στραμμένο στις συναυλίες που ετοιμάζει για το επόμενο διάστημα. «Αρχικά θέλω να γίνομαι κάθε μέρα καλύτερος μουσικός και να εξελίσσομαι» θα πει. «Η μουσική σημαίνει ζωή. Οσο ακούμε, νιώθουμε, συγκινούμαστε, ζούμε. Για μένα, είναι τα πάντα» καταλήγει.
