Το Φανάρι Καρδίτσας είναι χτισμένο σε ένα λόφο, εκεί όπου άλλοτε βρισκόταν η προομηρική Ιθώμη. Στην κορυφή του λόφου ορθώνεται το πανέμορφο βυζαντινό κάστρο, που χρονολογείται στις αρχές του 14ου αιώνα. Μεγάλο χωριό, με πετρόκτιστα κτίρια που έζησε ένδοξους χρόνους. Στο παρελθόν λειτουργούσε εδώ υποθηκοφυλακείο και ειρηνοδικείο, είχε αστυνομία, εμπορικά μαγαζιά που κάλυπταν κάθε ανάγκη και, φυσικά, σχολεία. Οι κάτοικοί του ήταν κατά κύριο λόγο γεωργοί και κτηνοτρόφοι αλλά υπήρχαν και πολλοί αγγειοπλάστες, καθώς το χωριό φημιζόταν για τα πιθάρια του.
Η Ελένη Βασιλού, που μας αφηγήθηκε την ιστορία του χωριού. Φωτό: Αλέξανδρος Αλεξανδρής
Η Ελένη Βασιλού, μια από τις κυρίες που μας υποδέχτηκαν με αγάπη, μας είπε: «Αν και εγώ είμαι νύφη εδώ και κατάγομαι από τα χωριά της Αργιθέας, θυμάμαι πάντα τους παλιούς να μιλούν με καμάρι για το Φανάρι. Υπήρξε ένα πολύ ζωντανό χωριό. Πριν από 70 ή 80 χρόνια, είχε ό,τι και οι μεγάλες πόλεις. Από δικαστήριο και ταχυδρομείο, μέχρι δικό του γιατρό, ΟΤΕ, κρεοπωλεία και τσαγκαράδικα. Σήμερα, έχουμε μείνει 250 μόνιμοι κάτοικοι, αλλά το καλοκαίρι το χωριό παίρνει πάλι ζωή και γίνονται διάφορες όμορφες δράσεις. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, κάποια παιδιά από τη Σχολή Καλών Τεχνών, ανοίγουν τα παλιά μαγαζιά και αναβιώνουν την ιστορία τους με κεραμική, υφαντά, κέντημα και ό,τι άλλο έκαναν παλιά στο Φανάρι. Είναι κάτι σαν φεστιβάλ, μια όμορφη διοργάνωση με θέατρο και μουσική, που προσελκύει κόσμο από όλες τις γύρω περιοχές».
Ο Αποστόλης Τραυλός, ιδιοκτήτης της ταβέρνας. Φωτό: Αλέξανδρος Αλεξανδρής
Σμίξαμε με όλες τις κυρίες του Φαναριού, οι οποίες είχαν ετοιμάσει για εμάς μοναδικά, παραδοσιακά φαγητά. «Το μέρος μας ήταν από πάντα αύταρκες. Έχουμε όλοι το δικό μας κήπο, όπου καλλιεργούμε τα καλοκαιρινά και τα χειμερινά μας λαχανικά. Έχουμε τις κότες μας, κατσικάκια, δεν μας λείπει τίποτα», μας είπαν και ζηλέψαμε την απλή και αληθινή ζωή τους.
Η Φωτεινή Φασιανού μας έδειξε πώς γίνετια το φύλλο της πίτας. Φωτό: Αλέξανδρος Αλεξανδρής
Χαρούμενες και γεμάτες ενέργεια, μας είπαν ότι εδώ και οχτώ χρόνια συνηθίζουν να συγκεντρώνονται κάθε Σάββατο στην ταβέρνα του χωριού και να απολαμβάνουν την παρεούλα τους, αφού δεν έχουν κοντά τους κάποιο άλλο μαγαζί, θέατρο ή σινεμά για να μπορούν να διασκεδάζουν.
Τρεις φανταστικές πίτες από τα χέρια των γυναικών του Φαναριού Καρδίτσας. Από αριστερα οι Ελένη Μισδoνίτη, Ελένη Βασιλού και Έφη Καλιώρα. Φωτό: Αλέξανδρος Αλεξανδρής
Τώρα τελευταία, μάλιστα, ξεκίνησαν «τον καφέ της Δευτέρας», όπου ορίζουν ένα σπίτι και μαζεύονται όλες, έχοντας φτιάξει η καθεμιά τους και από κάτι.
Με αγάπη και χαρά μάς υποδέχθηκαν στο χωριό έχοντας φτιάξει παραδοσιακές συνταγές από τοπικά προϊόντα. Εδώ, η Ζωή Αλεξανδρή και η Μαρίκα Πατσιώλη. Φωτό: Αλέξανδρος Αλεξανδρής
Στην ταβέρνα του χωριού, στήθηκε μεγάλος μπουφές όπου μπήκαν μεγάλες πιατέλες με κάθε είδους τοπικές νοστιμιές!
Η γλυκιά Ηλέκτρα Λώλου, που μας μαγείρεψε μπακαλιάρο με χόρτα. Φωτό: Αλέξανδρος Αλεξανδρής
Η Έφη Καλιώρα είχε φτιάξει πλαστό, τραχανόψωμο η Ελένη Βασιλού, γαλατόπιτα η Τασία Γεωργούση, τυρόπιτα η Ελένη Τραυλού, παντεσπάνι η Βούλα Κούτσικα, ψωμί με καλαμπόκι η Αγορίτσα Δήμου, μπατζίνα και ζυμαρόπιτα η Ελένη Μισδονίτη.
Η Βούλα Κούτσικα κρατώντας ένα ταψί με τη μπατζίνα. Φωτό: Αλέξανδρος Αλεξανδρής
Ψωμί με λευκό αλεύρι μάς έφτιαξε η Νίνα Τσόκου, μελαχρινή και κολοκυθόπιτα με τυρί η Φωτεινή Φασιανού, κεφτέδες με κρεμμύδια η Ζωή Αλεξανδρή και η Μαρίκα Πατσιώλη, κρέας με μπλιγούρι η Αμαλία Αδάμου, μπακαλιάρο με χόρτα η Ηλέκτρα Λώλου και χαλβά η Μιμίκα Τσιούμα.
Η Αναστασία Γεωργούση με το υπέροχο χαμόγελό της. Φωτό: Αλέξανδρος Αλεξανδρής
Φανταστείτε τι έγινε! Ένα τσιμπούσι που όμοιό του δεν υπήρχε, το οποίο μας ξενάγησε στη γαστρονομία της Καρδίτσας και μας ταξίδεψε στα πιο γιορτινά τραπέζια των χωριών μας.
Η Ελένη Τραυλού στην παραδοσιακή οικία της Ηλέκτρας Λώλου. Φωτό: Αλέξανδρος Αλεξανδρής
Κεφτέδες με κρεμμύδια
Φωτό: Αλέξανδρος Αλεξανδρής
Χρόνος προετοιμασίας: 30΄
Χρόνος μαγειρέματος: 60΄
Βαθμός δυσκολίας: *
Υλικά για 4 μερίδες
- 500 γρ. ανάμεικτο κιμά
- 2 φέτες ψωμί μουλιασμένο και στραγγισμένο
- 1 μέτριο αβγό
- 1 κρεμμύδι ψιλοκομμένο
- 1/4 ματσάκι μαϊντανό
- 1 κ.σ. ξίδι
- Αλάτι, πιπέρι
- Ρίγανη
- Λάδι για το τηγάνισμα
Για τη σάλτσα
- 500 γρ. κρεμμύδια
- 1 ντομάτα τριμμένη
- 1 κ.σ. πελτέ ντομάτας
- 1 πρέζα ζάχαρη
- Ε.π. ελαιόλαδο
- Αλάτι, πιπέρι
Εκτέλεση
- Ζυμώνουμε σε ένα μπολ όλα τα υλικά για τους κεφτέδες μέχρι να ομογενοποιηθούν και να αλλάξει χρώμα ο κιμάς Πλάθουμε στη συνέχεια τους κεφτέδες και τους τηγανίζουμε ελαφριά μέχρι να ροδίσουν. Εναλλακτικά, για πιο ελαφρύ αποτέλεσμα, τους ψήνουμε στο φούρνο.
- Κόβουμε τα κρεμμύδια σε φέτες και τα βάζουμε σε κατσαρόλα με νερό να πάρουν μια βράση. Τα σουρώνουμε και τα αφήνουμε στην άκρη. Καίμε σε ένα τηγάνι το ελαιόλαδο με τον πελτέ και ρίχνουμε τα κρεμμύδια, την ντομάτα, τη ζάχαρη, αλάτι και πιπέρι. Ανακατεύουμε και τα αφήνουμε να πάρουν βράση.
- Ρίχνουμε τη σάλτσα σε ένα πυρέξ και αραδιάζουμε από πάνω τα κεφτεδάκια. Προσθέτουμε 1 φλιτζ. νερό και ψήνουμε το φαγητό στο φούρνο, στους 180°C, μέχρι να σωθούν τα υγρά του.
Πλαστός
Η Ελπίδα Νούκα κρατά τον πλαστό που έκανε η νύφη της, Έφη Καλληώρα. Φωτό: Αλέξανδρος Αλεξανδρής
Χρόνος προετοιμασίας: 20΄
Χρόνος ψησίματος: 60΄
Βαθμός δυσκολίας: *
Υλικά για 16 μερίδες
- 850 γρ. καλαμποκάλευρο
- 1 κιλό διάφορα χόρτα (σπανάκι, λάπατα, πράσα, κρεμμύδια φρέσκα και ό,τι άλλο έχει η εποχή)
- 400 γρ. φέτα
- 1 φλιτζ. ε.π. ελαιόλαδο
- 1 φλιτζ. του καφέ γλυκό τραχανά
- 1 κ.γ. αλάτι
Εκτέλεση
- Καθαρίζουμε και πλένουμε καλά τα χόρτα. Τα ψιλοκόβουμε και τα τρίβουμε με λίγο αλάτι να μειωθεί ο όγκος τους. Αν έχουν πολλά υγρά, τα στύβουμε. Τα μεταφέρουμε σε μια μπασίνα, προσθέτουμε το μισό λάδι, τα 3/4 της φέτας και τον τραχανά και ανακατεύουμε.
- Αναμειγνύουμε σε ένα μεγάλο μπολ το αλεύρι με το αλάτι και την υπόλοιπη φέτα. Ρίχνουμε 2 κ.σ. ελαιόλαδο και τόσο νερό όσο χρειάζεται για να αποκτήσουμε έναν πηχτό χυλό.
- Βουτυρώνουμε ένα ταψί, κοσκινίζουμε από πάνω λίγο καλαμποκάλευρο και ρίχνουμε το μισό χυλό απλώνοντάς τον με τα χέρια έτσι ώστε να καλύψει ομοιόμορφα όλο το ταψί. Απλώνουμε από πάνω τα χόρτα, πατώντας τα γερά με τα χέρια.
- Προσθέτουμε στην υπόλοιπη ζύμη λίγο νερό ακόμα ώστε να γίνει πιο υδαρής και τη ρίχνουμε ραντιστά πάνω από τα χόρτα, να τα καλύψει τέλεια όλα. Ραντίζουμε με το υπόλοιπο ελαιόλαδο και ψήνουμε την πίτα σε προθερμασμένο φούρνο, στους 180°C για 50-60 λεπτά.
