Ρωσικά drones πάνω από την Πολωνία και τη Ρουμανία, άγνωστα (αλλά πιθανότατα ρωσικά) drones πάνω από τη Δανία, τη Νορβηγία και τη Γερμανία, μαχητικά MiG που διασχίζουν τον εσθονικό εναέριο χώρο, ευρωπαϊκά αεροδρόμια που παραλύουν.

Καθώς η Ρωσία φαίνεται να δοκιμάζει τα όρια και την ενότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ, η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προωθεί μια «ασπίδα» ραντάρ και αναχαιτιστικών με σκοπό την υπεράσπιση της ανατολικής πλευράς της Συμμαχίας, την οποία αποκάλεσε «Drone Wall» (Τείχος κατά των Drones).

Ελάχιστα έχουν γίνει γνωστά, αφού η προσπάθεια βρίσκεται στα αρχικά της στάδια, όμως δεδομένης της έξαρσης των πρόσφατων ρωσικών μικρο-επιθέσεων στον ευρωπαϊκό και κατ’ επέκταση νατοϊκό εναέριο χώρο, οι αξιωματούχοι της Ένωσης προσπαθούν να κινηθούν γρήγορα.

Ωστόσο, η ιδέα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το τείχος drones παρουσιάζει ρωγμές πριν καν τεθεί σε λειτουργία. Το πλάνο συζητήθηκε την Τετάρτη στην Κοπεγχάγη, όπου οι 27 ηγέτες συγκεντρώθηκαν για να συζητήσουν για την άμυνα, με πολλούς να εκφράζουν ελπίδα, ενώ άλλους να κρατούν επιφυλακτική στάση.

Πώς προέκυψε η ιδέα;

Η Φον ντερ Λάιεν παρουσίασε την ιδέα μιας «επιτήρησης από την ανατολική πλευρά», συμπεριλαμβανομένου του Drone Wall, στην ετήσια ομιλία της για την Κατάσταση της Ένωσης τον περασμένο μήνα. Η πρόταση είχε άμεση αίσθηση επείγοντος, καθώς ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη είχαν εισέλθει στον πολωνικό εναέριο χώρο την ίδια ημέρα.

Την περασμένη Τρίτη ο Μαρκ Ρούτε, γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, το οποίο συνεργάζεται με την ΕΕ και τα κράτη μέλη της για το εγχείρημα, δήλωσε ότι «δεν μπορούμε να ξοδεύουμε εκατομμύρια ευρώ ή δολάρια σε πυραύλους για να καταρρίπτουμε drones, τα οποία κοστίζουν μόνο μερικές χιλιάδες δολάρια».

Τι είναι ένα Drone Wall και πώς θα λειτουργεί;

Πολλές χώρες ήδη εργάζονται πάνω σε τεχνολογίες κατά των μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Ο στόχος σε αυτή την περίπτωση είναι μια κοινή ασπίδα για την καλύτερη ανίχνευση, παρακολούθηση και αναχαίτιση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών όταν εισέρχονται στον εναέριο χώρο της ΕΕ ή των στενών συμμάχων της.

Βέβαια, το πώς ακριβώς θα μπορούσε να μοιάζει το τείχος για τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πώς θα χρηματοδοτηθεί είναι υπό συζήτηση, όπως και το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσής του. Το έργο θα βασιστεί στην εμπειρογνωμοσύνη που έχει αναπτυχθεί στην Ουκρανία, η οποία εν προκειμένω φέρεται να συμβουλεύει τους Ευρωπαίους.

Οι New York Times εξηγούν ότι το τείχος δεν θα είναι ένα φυσικό εμπόδιο, αλλά ένα συντονισμένο δίκτυο «ιχνηλάτισης» για μη επανδρωμένα αεροσκάφη – ενδεχομένως χρησιμοποιώντας εργαλεία όπως ραντάρ, παρεμβολείς και ακουστικούς αισθητήρες – μαζί με βελτιωμένη ανταλλαγή πληροφοριών και δεδομένων.

Ένα παρόμοιο ειδικό σύστημα ραντάρ δημιουργήθηκε στην Κοπεγχάγη για να βοηθήσει στην ασφάλεια των συνόδων κορυφής.
«Τα drones και τα αντι-drones είναι η προτεραιότητα», δήλωσε ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν στους δημοσιογράφους την Πέμπτη. «Αλλά πρέπει να είμαστε σαφείς: δεν υπάρχει τέλειο τείχος για την Ευρώπη, μιλάμε για σύνορα 3.000 χιλιομέτρων, πιστεύετε ότι είναι απολύτως εφικτό; Η απάντηση είναι όχι».

Ποιος θα το πληρώσει;

Η ιδέα είναι ότι η ΕΕ θα βοηθήσει στη χρηματοδότηση του έργου, αν και το πώς ακριβώς παραμένει ασαφές. «Θα δημιουργήσουμε μια ολοκληρωμένη οικονομική εργαλειοθήκη της ΕΕ για να κάνουμε αυτή την ασπίδα πραγματικότητα», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο Άντριους Κουμπίλιους, επίτροπος Άμυνας.

Ορισμένα κράτη μέλη θέλουν η ΕΕ να διαδραματίσει ακόμη πιο ενεργό ρόλο. Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Πολωνίας δήλωσε ότι «η ΕΕ πρέπει να ξεκινήσει ένα εντελώς νέο πρόγραμμα που θα περιλαμβάνει επιχορηγήσεις και επιδοτήσεις, όχι μόνο δάνεια». Είναι όμως αμφίβολο κατά πόσο αυτός ο βαθμός υποστήριξης είναι πολιτικά εφικτός.

Ωστόσο, οι ηγέτες μετά από την συνάντηση στην Κοπεγχάγη τόνισαν ότι το έργο πρέπει να περάσει γρήγορα από τα λόγια στη δράση. «Βλέπω πολλές καλές πρωτοβουλίες», δήλωσε ο Γκιτάνας Ναουσέντα, πρόεδρος της Λιθουανίας. «Αλλά τα έγγραφα δεν είναι άμυνα. Τα έγγραφα δεν ανιχνεύουν τα drones που προέρχονται από τη Ρωσία ή τη Λευκορωσία».

Οι αμφιβολίες

Το αμερικανικό NBC News, επικαλούμενο αναλυτές, εξηγεί πως οι ηγέτες της ΕΕ θα πρέπει να «πείσουν τους εκλογείς τους για τη σημασία αυτού του είδους των δαπανών». Θα χρειαστεί «ένα τεράστιο ποσοστό των στρατιωτικών προϋπολογισμών για να επιτευχθεί το Drone Wall, ενώ θα χρειαζόταν μήνες, πιθανώς χρόνια, για να ολοκληρωθεί».

Έχοντας όλα αυτά κατά νου, ορισμένοι ευρωπαίοι αξιωματούχοι είναι επιφυλακτικοί. «Εκτιμώ ιδιαίτερα την ιδέα ενός τείχους κατά των drones, αλλά θα πρέπει να δώσουμε προσοχή στη διαχείριση των προσδοκιών», δήλωσε ο γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους στο Φόρουμ Ασφαλείας της Βαρσοβίας νωρίτερα αυτή την εβδομάδα.
«Πρέπει να σκεφτόμαστε και να ενεργούμε με βάση τις προτεραιότητες, και υπάρχουν και άλλες», πρόσθεσε ο Πιστόριους. «Άμυνα για drones, φυσικά, αλλά όχι με ένα τείχος για drones».