Ενώ οι μάχες μαίνονται με σφοδρότητα στην Ανατολική Ουκρανία, η Μόσχα προσπαθεί να εδραιώσει την εξουσία της στις περιοχές της Νότιας Ουκρανίας που έχει καταλάβει από την αρχή του πολέμου. Στο διπλωματικό πεδίο, δεν υπάρχει καμία πρόοδος ούτε διαφαίνεται κάποια ελπίδα για εκεχειρία καθώς, παρά την απειλούμενη επισιτιστική κρίση, δεν μπορεί να συμφωνηθεί ούτε καν ένας τρόπος για να εξαχθούν τα ουκρανικά σιτηρά.

Η Ρωσία συνεχίζει να βομβαρδίζει λυσσαλέα το Σιεβιεροντονέτσκ, τη μοναδική μεγάλη πόλη στην επαρχία Λουχάνσκ της Ανατολικής Ουκρανίας που δεν έχει ακόμη πέσει ολοκληρωτικά στους Ρώσους. Οι Ρώσοι κατέχουν το κέντρο του Σιεβιεροντονέτσκ αλλά ουκρανικοί θύλακες αντίστασης συνεχίζουν να μάχονται στα περίχωρα και να εμποδίζουν τον ρωσικό στρατό από το να περάσει δυτικά του ποταμού Ντονέτς.

Οι Ουκρανοί αντιμετωπίζουν το εξής δίλημμα: να συνεχίσουν το αντάρτικο στο Σιεβιεροντονέτσκ ώστε να προκαλέσουν τις περισσότερες δυνατές απώλειες στους Ρώσους αλλά με το ρίσκο να βρεθούν περικυκλωμένοι και παγιδευμένοι από τον ρωσικό στρατό (όπως συνέβη στους μαχητές που απέμειναν τελευταίοι να υπερασπίζονται τη Μαριούπολη) ή να αποσυρθούν από το Σιεβιεροντονέτσκ και να επικεντρωθούν σε άλλο μέτωπο, όπως στη Χερσόνα.

Η περιοχή αυτή της Νότιας Ουκρανίας ήταν από τις πρώτες που κατέκτησαν οι Ρώσοι από την αρχή του πολέμου, αλλά τις τελευταίες εβδομάδες οι Ουκρανοί έχουν περάσει στην αντεπίθεση προσπαθώντας να απωθήσουν τους Ρώσους προς τα ανατολικά. Η Χερσόνα αποτελεί την «πύλη» προς την Οδησσό, όπου βρίσκονται οι περισσότερες αποθήκες των ουκρανικών σιτηρών αναμένοντας την εξαγωγή τους από το λιμάνι.

Το Κανάλι της Βόρειας Κριμαίας

Εν τω μεταξύ, η Ρωσία προσπαθεί να εκρωσίσει τη Χερσόνα και τις υπόλοιπες περιοχές που έχει κατακτήσει και φροντίζει για τη δημιουργία ενός «διαδρόμου» από τη Ρωσία μέχρι την Κριμαία, τις οποίες προσπαθεί να συνδέσει οδικώς και σιδηροδρομικώς μέσω του Ντονμπάς. Από τις πρώτες ενέργειες στις οποίες προχώρησε η Μόσχα όταν κατέλαβε τη Χερσόνα ήταν να ξανανοίξει το Κανάλι της Βόρειας Κριμαίας, ένα κανάλι 400 χλμ. σοβιετικής κατασκευής που πήγαινε πολύτιμο νερό από τον ποταμό Δνείπερο στην άνυδρη Κριμαία. Το 2014, όταν η Ρωσία κατέλαβε την Κριμαία, η Ουκρανία διέκοψε τη ροή του νερού στο κανάλι.

Τα ουκρανικά μέσα ενημέρωσης κάνουν λόγο για αντάρτικο στις περιοχές που καταλήφθηκαν από τον ρωσικό στρατό, όπως την ανατίναξη των γεφυρών και των σιδηροδρομικών γραμμών που επισκευάζουν οι Ρώσοι ή την εκτέλεση ρώσων στρατιωτών που περιπολούν. Την Τρίτη, τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης περιέγραψαν ως «τρομοκρατική» τη βομβιστική επίθεση σε καφενείο της κατεχόμενης πόλης Χερσόνας στο οποίο σύχναζαν ντόπιοι συνεργάτες των Ρώσων.

Σύμφωνα με τους στρατιωτικούς αναλυτές, οι στόχοι των δύο αντιμαχόμενων πλευρών είναι σήμερα οι εξής: οι Ουκρανοί προσπαθούν στα νότια να απωθήσουν τους Ρώσους από τη Χερσόνα και να σπάσουν τον ναυτικό αποκλεισμό της Οδησσού και στα ανατολικά, να κρατήσουν το Σιεβιεροντονέτσκ και το Λισιτσάνσκ (δύο πόλεις στο Λουχάνσκ τόσο κατεστραμμένες από τα ρωσικά πυρά που ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι χαρακτήρισε «πεθαμένες») καθώς και να κρατήσουν ανοιχτή τη γραμμή ανεφοδιασμού του μετώπου. Οι Ρώσοι προσπαθούν στα νότια να κατακτήσουν έναν άξονα που θα ενώνει το Ντονμπάς με την Υπερδνειστερία και να εδραιώσουν τη θέση τους στη Χερσόνα για να συνεχιστεί η τροφοδοσία της Κριμαίας με νερό ενώ στα ανατολικά να καταλάβουν ολόκληρο το Λουχάνσκ και στη συνέχεια να επικεντρωθούν στο Σλοβιάνσκ και στο Κραματόρσκ για να ελέγξουν και το Ντονέτσκ.

Αποθήκες στη Δυτική Ουκρανία

Το Κίεβο πραγματοποιεί εργασίες για την ανέγερση αποθηκών για σιτηρά στη Δυτική Ουκρανία, κοντά στα σύνορα με την Πολωνία, προκειμένου οι εξαγωγές, που έχουν διακοπεί λόγω του ναυτικού αποκλεισμού της Οδησσού, να διοχετεύονται οδικώς ή σιδηροδρομικώς. Ομως η θαλάσσια οδός παραμένει μακράν η προτιμότερη: τα φορτηγά πλοία που ξεκινούσαν από την Οδησσό, το Μικολάιβ και άλλα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας μπορούσαν να μεταφέρουν 50.000 τόνους σιτηρών ενώ μια νταλίκα μεταφέρει μόλις 24 τόνους.

Μέσω τρένου η μεταφορά είναι πιο περίπλοκη επειδή το σιδηροδρομικό δίκτυο της Ουκρανίας έχει διαφορετική απόσταση ανάμεσα στις ράγες από το ευρωπαϊκό, άρα για να μεταφερθούν τα σιτηρά στην ΕΕ πρέπει να ξεφορτωθούν από τα ουκρανικά τρένα στα σύνορα και να φορτωθούν στα ευρωπαϊκά.

Η Ρωσία, που αύξησε την παραγωγή σιτηρών τα τελευταία χρόνια, δεν διατρέχει επισιτιστικό κίνδυνο διότι η φετινή σοδιά σιταριού υπολογίζεται ότι θα φθάσει τους 87 εκατ. τόνους, ποσότητα πολύ μεγαλύτερη από τη συνολική ετήσια ρωσική κατανάλωση.

Αποναρκοθέτηση των λιμανιών απαιτεί η Μόσχα

Η «προσεκτικά ενορχηστρωμένη από την Τουρκία», όπως χαρακτηρίστηκε, συνάντηση ανάμεσα στον ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ και τον τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου την Τετάρτη στην Κωνσταντινούπολη απέτυχε τελείως να βρει λύση για την εξαγωγή των ουκρανικών σιτηρών.

Για να επιτρέψει τη μεταφορά των 20-25 τόνων που παραμένουν μπλοκαρισμένοι στην Οδησσό (και μπορεί να φθάσουν τους 75 τόνους με τη νέα ουκρανική σοδιά), δηλαδή να χαλαρώσει τον ναυτικό αποκλεισμό της περιοχής, η Μόσχα απαίτησε την αποναρκοθέτηση των λιμανιών, κυρίως της Οδησσού, και τη μερική άρση των κυρώσεων της Δύσης εναντίον της. Το Κίεβο, που δεν είχε προσκληθεί στις συνομιλίες, αρνείται να αποναρκοθετήσει τα λιμάνια από τον φόβο αμφίβιας απόβασης των Ρώσων.

Η Τουρκία, που είχε πετύχει έκπτωση 25% στα σιτηρά αν βρισκόταν συμφωνία για τη μεταφορά τους από την Οδησσό στο λιμάνι της Κωνσταντινούπολης, έχει κλείσει τα στενά του Βοσπόρου στα πολεμικά πλοία, όχι όμως και στα εμπορικά.

Σύμφωνα με τον «Monde», τους τελευταίους μήνες τεράστια φορτία έχουν μεταφερθεί από τους Ρώσους ανάμεσα στα στρατιωτικά λιμάνια της Σεβαστούπολης και του Νοβοροσίσκ στη Μαύρη Θάλασσα προς τη ρωσική ναυτική βάση της Ταρτούς στη Συρία χωρίς οι τουρκικές αρχές να ελέγξουν το περιεχόμενό τους. Η γαλλική εφημερίδα υποστηρίζει ότι τις τελευταίες εβδομάδες φορτηγό πλοίο από τη Σεβαστούπολη της Κριμαίας ξεφόρτωσε τουλάχιστον δύο φορές σιτάρι στο τουρκικό λιμάνι Ισκεντερούν, στη Νοτιοδυτική Τουρκία κοντά στα σύνορα με τη Συρία.