Αν αναρωτιόμαστε πώς θα είναι η οικονομία το 2021, θα πρέπει να αναζητήσουμε την απάντηση στους γιατρούς. Τα εμβόλια και ο εμβολιασμός δισεκατομμυρίων ανθρώπων στον πλανήτη θα δαμάσουν την πανδημία και πότε θα αισθανθούμε και πάλι ασφαλείς;
Μόνο η επιστημονική κοινότητα μπορεί να δώσει σαφή απάντηση και να προσδιορίσει το χρονοδιάγραμμα και τα ορόσημα που θα βγούμε από την εφιάλτη της COVID-19.
Προς το παρόν, όπως έγραψε το «Economist», θα ζήσουμε τον εθνικισμό των εμβολίων, τη διπλωματία των εμβολίων και θα δούμε «μάχες» για τα εμβόλια… τη διανομή τους, την ασφάλεια και την ευαισθητοποίηση του κόσμου. Σε παγκόσμιο επίπεδο, πολλοί είναι δύσπιστοι για τη λήψη ενός εμβολίου που έχει αναπτυχθεί τόσο γρήγορα ενώ και στη χώρα μας, δυστυχώς, ο αριθμός είναι μεγάλος.
Η «κανονικότητα»
Μέσα σε αυτό το κλίμα που ζήσαμε σχεδόν όλη τη χρονιά που πέρασε, αυτό που μας μένει είναι μια γεύση του «πόσο τελικά εύκολη ήταν η ζωή» με την οικονομία να έχει βρει τον δρόμο της και την πολιτική να κινείται γύρω από τις τετριμμένες αντιπαραθέσεις για τις μεταρρυθμίσεις που έγιναν ή έπρεπε να έχουν γίνει.
Σε όλους λείπει αυτή η «κανονικότητα».
«Κανονικότητα» η οποία, όπως όλοι οι δείκτες επιμένουν, επιστρέφει πριν απ’ όλους στην Κίνα, εκεί όπου ξεκίνησε ακριβώς έναν χρόνο πριν η πανδημία του κορωνοϊού.
Η Κίνα ακμάζει παρά την πανδημία
Το ΑΕΠ της Κίνας αναμένεται να ανακάμψει μέχρι τα τέλη του 2021, για να επιστρέψει εκεί που ήταν στις αρχές του 2019. Με άλλα λόγια, θα ήταν σαν η πανδημία να μη συνέβη ποτέ στην κινεζική οικονομία! Η Κίνα δεν θα είναι η μόνη χώρα που δεν θα υποφέρει από ύφεση το 2021. Στην οδό της ανάκαμψης προβλέπεται να την ακολουθήσουν οι «τίγρεις της Ανατολικής Ασίας» που έδειξαν έτοιμες να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τον κορωνοϊό αφήνοντας πίσω την Ευρωπαϊκή Ενωση, ακόμα και τις ΗΠΑ.
Η μάχη
Η χώρα μας, ακολουθώντας αυτή τη φορά τον βηματισμό της Ευρωπαϊκής Ενωσης, κινήθηκε και απέκρουσε πιο αποτελεσματικά απ’ όλους το πρώτο κύμα της πανδημίας, αλλά μπροστά στον φόβο της βαθιάς ύφεσης έχασε στη μάχη με το δεύτερο κύμα χιλιάδες ανθρώπινες ζωές.
Η κατάρρευση του τουρισμού και το δεύτερο lockdown εγκλώβισαν την οικονομία μας στην ύφεση.
Πλέον η πολιτική αντιπαράθεση έχει περάσει σε άλλο επίπεδο, αφού όλα τα δεδομένα, όχι μόνο για τη χρονιά που φεύγει αλλά και για το 2021, ανατρέπονται ή τουλάχιστον επηρεάζονται από την υγειονομική κρίση.
Ολοι θα θυμόμαστε ότι η κυβέρνηση και οι διεθνείς οργανισμοί τον Απρίλιο προέβλεπαν πως η ανάκαμψη το 2021 θα είναι μεγαλύτερη για την Ελλάδα από όση θα είναι η ύφεση του 2020.
Η ύφεση
Τώρα προβλέπουν υπερδιπλάσια ύφεση (εφέτος) από την ανάπτυξη της επόμενης χρονιάς.
Επίσης όλοι συμφωνούν ότι οι αμέσως επόμενοι μήνες θα είναι κρίσιμοι.
Χαρακτηριστικά το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο προβλέπει πως «η κρίση είναι βέβαιο ότι θα συνεχιστεί και το πρώτο τρίμηνο του 2021 και η οικονομία θα ανακάμψει με βάση την προσδοκία ότι κατά το δεύτερο μισό του 2021 θα μπορεί να επεκταθεί ο κατάλληλος εμβολιασμός του πληθυσμού».
Αλλά και ο υπουργός των Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας κατέθεσε τον προϋπολογισμό του 2021 προβλέποντας ότι εφέτος η οικονομία θα συρρικνωθεί με διψήφιο ποσοστό, το δημοσιονομικό έλλειμμα θα ανέλθει στο 6,7% του ΑΕΠ και το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης θα διαμορφωθεί στα 340 δισ. ευρώ ή 208,9% ως ποσοστό του ΑΕΠ (!).
Και το 2021 η οικονομία ναι μεν θα επιστρέψει σε θετικό έδαφος αλλά δύσκολα θα αναπτυχθεί πάνω από 4%-5%.
Οι εξελίξεις και οι προγνώσεις αυτές ανάγκασαν τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα να παρέμβει προειδοποιώντας:
«Σε μια οικονομία με υψηλό δημόσιο χρέος και περιορισμένο δημοσιονομικό χώρο, όπως η ελληνική, η πανδημία έχει επιφέρει σημαντικές προκλήσεις στην ακολουθούμενη οικονομική πολιτική, η οποία προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ μακροοικονομικής σταθεροποίησης και βιωσιμότητας των δημοσιονομικών μεγεθών. Σκοπός της οικονομικής πολιτικής για την επόμενη περίοδο θα πρέπει να είναι η μείωση των κινδύνων που θα μπορούσαν να μετατρέψουν την υγειονομική κρίση σε μια νέα κρίση χρέους».
O κεντρικός τραπεζίτης ξεκαθάρισε ότι παρά την αυξημένη αβεβαιότητα οι κίνδυνοι για τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους παραμένουν περιορισμένοι μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2030, λόγω της σύνθεσης του χρέους που αποτελείται κατά 81% από δάνεια του επίσημου τομέα, αλλά και της ευνοϊκής διάρθρωσης των αποπληρωμών, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί στο πλαίσιο των μεσοπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης του χρέους που σήμερα αποτελούν σωσίβιο για τη χώρα.
Οι κανόνες
Οπως προειδοποίησε, «οι ελληνικές αρχές θα πρέπει να είναι έτοιμες να ενταχθούν πλήρως στους κανόνες του ευρωπαϊκού δημοσιονομικού πλαισίου, μόλις αυτοί ενεργοποιηθούν εκ νέου.
Στην περίοδο μετά την πανδημία, η αποκατάσταση της μακροοικονομικής ισορροπίας με υψηλούς και βιώσιμους ρυθμούς ανάπτυξης πρέπει να είναι προτεραιότητα, επαναφέροντας παράλληλα σταδιακά τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών».
Στο ίδιο πνεύμα κινήθηκε και η Επιτροπή Πισσαρίδη στην έκθεσή της η οποία πλέον θα αποτελέσει τον οδηγό της κυβέρνησης για τις αλλαγές στην οικονομική πολιτική που θα προχωρήσει υποχρεωτικά το 2021.
Οπως επισημαίνεται στην έκθεση, «η αναπτυξιακή στροφή της οικονομίας προτείνεται να λάβει χώρα σε ένα πλαίσιο δημοσιονομικής αξιοπιστίας, άρα με πρωτογενή πλεονάσματα, όμως ήπια, ώστε να μην αντιστρατεύονται την ανάπτυξη.
Η δημοσιονομική ισορροπία προτείνεται να έχει διαφοροποιημένα χαρακτηριστικά από ό,τι τα τελευταία χρόνια.
Το μείγμα των δημοσίων δαπανών και εσόδων θα πρέπει να είναι διαφορετικό, ώστε να στηρίξει το νέο αναπτυξιακό υπόδειγμα. Στην πλευρά των δαπανών θα πρέπει να υπάρξει ενίσχυση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, σε αντιδιαστολή με τις γενικές λειτουργικές ή συνταξιοδοτικές δαπάνες.
Στην πλευρά των εσόδων, θα πρέπει να υπάρξει διεύρυνση της φορολογικής βάσης έτσι ώστε να κατανεμηθούν δικαιότερα τα φορολογικά βάρη, με στοχευμένα κίνητρα για ηλεκτρονικές πληρωμές, και να μειωθεί η επιβάρυνση στη μισθωτή εργασία».
Αρα το 2021 θα πρέπει να περιμένουμε αλλαγές παντού…
