Στο αριστουργηματικό μυθιστόρημα του Ν. Καζαντζάκη «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» αφηγείται ότι: «Στη Λυκόβρυση, ένα χωριό τής Ανατολίας, ένα παμπάλαιο έθιμο απαιτεί από τους κατοίκους να αναβιώσουν το Πάθος τού Χριστού κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα. Η άφιξη μιας ομάδας Ελλήνων, κυνηγημένων από τους Τούρκους, μοιράζει τη Λυκόβρυση στα δύο: ενώ ο ιερέας και οι προύχοντες αποδιώχνουν τους απόκληρους, εκείνοι που υποδύονται τους Αποστόλους και τον Χριστό προσπαθούν να τους βοηθήσουν. Μια άγρια πάλη αρχίζει να εξελίσσεται ανάμεσα στους πρόσφυγες, που έχουν εξαγριωθεί από την μακρά λιμοκτονία, και τους κατοίκους τού χωριού». «Le Christ Recrucifie», Plon, Paris 1988). Ολόκληρη η ιστορία της ανθρωπότητας και του Χριστού αντικατοπτρίζεται σαν σε καθρέφτη.
Οι φωτιές και οι ταραχές στη Μόρια μοιάζουν με το αφήγημα του Ν. Καζαντζάκη. Η ανθρωπότητα δεν θέλει ακόμη να κατανοήσει και να δράσει για να αντιμετωπίσει τα μεγάλα κύματα της προσφυγιάς και της μετανάστευσης.
Η χώρα μας σηκώνει τον Σταυρό των προσφύγων στα νησιά της. Αβάσταχτος ο πόνος και τα ανθρώπινα συναισθήματα. Η κεντρική εξουσία με τα ΜΑΤ προσπαθεί να επιβάλει τις πολιτικές και τη δημόσια τάξη. Οι κάτοικοι στα νησιά δεν αντέχουν άλλο τον Σταυρό του Μαρτυρίου, με τεράστιες συνέπειες στην ψυχική υγεία, την οικονομία και τον πολιτισμό τους. Χρόνια έδειξαν πλουσιοπάροχα την αγάπη, τη φιλοξενία και την αλληλεγγύη στους πρόσφυγες και τους μετανάστες.
Η Τουρκία παρακολουθεί το θέαμα των συγκρούσεων και απειλεί με νέα κύματα μεταναστών. Η εκκλησία (Πατριάρχης, Πάπας και όλη η ιεροσύνη) έδειξαν μονάχα το πρόσωπο της συμπόνιας και των καλών λόγων, αλλά η κατάσταση όλο και αγριεύει με βίαιες συγκρούσεις, φωτιές και θανάτους στη θάλασσα της Μεσογείου.
Η Ε.Ε. με ημίμετρα και με εθνικές και όχι ευρωπαϊκές πολιτικές κοινές υπόσχεται βοήθεια. Πέρασε μια 10ετία με την έξαρση του μεταναστευτικού προβλήματος. Αλλά το πρόβλημα παραμένει και γίνεται όλο και πιο εκρηκτικό. Οι κάτοικοι των νησιών μας κουράσθηκαν να περιμένουν. Η Μόρια, το νησί και τα άλλα νησιά του Αιγαίου δεν αντέχουν το βάρος του Σταυρού της προσφυγιάς. Οι τοπικές κοινωνίες δεν μπορούν να σηκώσουν άλλο το βάρος του Σταυρού. Η Πολιτεία αν δεν το κατανοήσει θα έρθουν συμφορές.
Και σαν να μην μας έφτανε το μεταναστευτικό, έχουμε τις απειλές του Ερντογάν. Στήνει με μαεστρία τον χορό με τη διπλωματία της στρατιωτικής ισχύος, τη διπλωματία των προσφύγων και το όραμα της γαλάζιας πατρίδας. Και εμείς σηκώνουμε το βάρος, τον Σταυρό των απειλών με τεράστιο οικονομικό και κοινωνικό κόστος.
Τα γεγονότα είναι γνωστά. Περιττεύουν τα σχόλια. Το ζητούμενο είναι η διαμόρφωση εθνικής και ευρωπαϊκής στρατηγικής για το μεταναστευτικό. Είναι ανάγκη να συνδιαμορφώσουμε με τους εταίρους μας κοινή ευρωπαϊκή στρατηγική, όχι μόνο στα λόγια, αλλά με πολιτικές και μέτρα στρατιωτικά. Η στρατηγική της Τουρκίας είναι ξεκάθαρη, όπως και οι στόχοι της, που εξυπηρετούνται με τακτικούς ελιγμούς στον αέρα, τη θάλασσα και με επίδειξη στρατιωτικής ισχύος. Η διπλωματία των προσφύγων της Τουρκίας με μια κοινή πολιτική άμυνας και ασφάλειας της Ε.Ε. μπορεί να ακυρωθεί.
Στον κοινό νου, και για λόγους ρεαλιστικούς, η ιστορία και η πείρα μάς έχουν διδάξει ότι η ασφάλεια και η άμυνα μιας κρατικής ή περιφερειακής ενότητας κρατών (Ε.Ε.) διασφαλίζονται αποτελεσματικά μόνο με στρατιωτικά μέσα. Στο τέλος των διπλωματικών ενεργειών αρχίζουν οι οικονομικές και αμυντικές κυρώσεις και στη συνέχεια στο πεδίο της στρατιωτικής ισχύος έρχεται η ισορροπία ή ο πόλεμος. Είναι μια κρίσιμη συγκυρία αν η επεκτατική πολιτική της Τουρκίας δεν αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά πιθανά ο ελληνισμός να αντιμετωπίσει νέες συμφορές.
Δεν κινδυνολογώ, απλά διαπιστώνω ότι οι αμυντικοί βραχίονες (ΝΑΤΟ, Ε.Ε.) των εταίρων και συμμάχων μας βρίσκονται σε αδράνεια ή το καλύτερο σε λεκτικές συμπαραστάσεις. Ούτε καν στοιχειωδώς επιβάλλονται κάποιες οικονομικές κυρώσεις. Το ΝΑΤΟ αρκείται στο να σχολιάζει ότι: «Η Τουρκία μοιάζει με ελέφαντα μέσα στο σπίτι», και μετά σιγή. Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί απλά καταδικάζουν τις προκλήσεις και το κάθε κράτος – μέλος χαράσσει απέναντι στα γεγονότα τη δική του εθνική πολιτική. Γερμανία και Γαλλία χορεύουν σε άλλους ρυθμούς.
Η Γερμανία, προληπτικά, με την τριμερή συνάντηση (Ελλάδας-Τουρκίας-Γερμανίας) προσπαθεί πρωτίστως να διαφυλάξει τα συμφέροντά της στην Τουρκία, στον δρόμο του χρήματος. Επίσης πετάει την μπάλα στη σέντρα για δύο παίκτες (Ελλάδα – Τουρκία). Με αυτόν τον τρόπο το βάρος της διαφύλαξης των ευρωπαϊκών συνόρων στο Αιγαίο και την Κύπρο θα το φορτωθούμε αποκλειστικά στις πλάτες μας, όπως έγινε και με τα μεταναστευτικά κύματα.
Αυτή είναι η πραγματικότητα, χωρίς υπερβολές. Η προεδρεύουσα της Ε.Ε. Γερμανία, θέλει να καταστήσει την απειλή των ευρωπαϊκών συνόρων ως διμερή υπόθεση Ελλάδας – Τουρκίας. Η διαμεσολάβηση της κας Μέρκελ εμφανίσθηκε ως «θείο δώρο» για να μην υπάρξει σύρραξη πολεμική σε Αιγαίο και Κύπρο. Αλλά ουδεμία πρωτοβουλία υπήρξε από τη Γερμανία, ως προεδρεύουσα χώρα, ούτως ώστε να γίνει ουσιαστική συζήτηση για τα γεγονότα στη Μεσόγειο σε επίπεδο κορυφής των ευρωπαϊκών θεσμών. Σημειώνουμε ότι 24 και 25 Σεπτεμβρίου μπορεί θα γίνει συζήτηση για τα Ελληνο-Τουρκικά στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Είναι μία σημαντική στιγμή για τα κράτη μέλη του Νότου να θέσουν επί τάπητος στον Βορρά τα ζητήματα της άμυνας των ευρωπαϊκών συνόρων και το μεταναστευτικό. Σε αυτή την κατεύθυνση φαίνεται να κινείται η αξιέπαινη και ουσιαστική πρωτοβουλία του Μακρόν για Σύσκεψη των κρατών του Νότου με θέμα τις εξελίξεις στη Μεσόγειο.
Θα ήταν αφελές να πιστέψουμε ότι η Τουρκία χάριν του διαλόγου για ειρήνη και συνεργασία θα ρίξει «νερό στο κρασί της» σχετικά με τις αξιώσεις της στο Αιγαίο και την Κύπρο.
Καλοί οι δίαυλοι επικοινωνίας και οι διάλογοι, όχι όμως κάτω από παράνομες απειλές και αξιώσεις. Να μην ξεχνάμε: Έχει καεί πολλάκις ο ελληνισμός με τους διπλωματικούς διαλόγους για την Κύπρο, που παραμένει διχασμένη και συνεχώς απειλούμενη από την Τουρκία.
«Φοβού λοιπόν τους Δαναούς και δώρα φέροντες» για επίλυση του επεκτατισμού και της κυριαρχίας της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Ούτε άμεσα, ούτε μακροπρόθεσμα δίνεται απάντηση στις απειλές της Τουρκίας. Αντίθετα, αν η επίλυση του προβλήματος αντιμετωπισθεί ως διασυνοριακή διένεξη Ελλάδας – Τουρκίας, τότε οι συμφορές φοβούμαι πως έρχονται.
Αν πραγματικά η κα Μέρκελ ενδιαφέρεται να διαφυλαχθούν τα ευρωπαϊκά σύνορα, ΙΔΟΥ ΠΕΔΙΟΝ ΔΟΞΗΣ ΛΑΜΠΡΟΝ, η ευρωπαϊκή κοινότητα επιβάλλεται να κάνει ένα τολμηρό βήμα και να χαράξει πολιτικές για ενοποίηση της Κοινής Πολιτικής Άμυνας και Ασφάλειας της Ε.Ε..
Η επείγουσα λύση πριν από ενδεχόμενο πόλεμο με την Τουρκία είναι η Ε.Ε. να καταστήσει σαφές στον ταραχοποιό της Μεσογείου, ότι απέναντι έχει την Ευρώπη με όλη την πολιτική, οικονομική και στρατιωτική της ισχύ και όχι μόνο την Ελλάδα και την Κύπρο. Πολλοί διπλωμάτες θεωρούν ουτοπικό το αίτημα συγκρότησης ευρωπαϊκής στρατιωτικής δύναμης. Άλλοι θεωρούν ότι η Ευρώπη πρέπει να βρίσκεται διαρκώς υπό τη σκιά των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ και δεν χρειάζεται να πάρει την «τύχη» στα χέρια της. Σήμερα Ελλάδα και Κύπρος κουβαλάνε τον Σταυρό του μαρτυρίου (μετανάστες, απειλές και υγειονομική κρίση) αρκείται σε διαπιστώσεις για τον κίνδυνο πολέμου. Οι κοσμογονικές, όμως, αλλαγές είναι μπροστά μας. Άλλοι επίσης θεωρούν ότι η διαδικασία συγκρότησης ευρωπαϊκής στρατιωτικής δύναμης θα βρει πολλές αντιστάσεις για εθνικούς και οικονομικούς λόγους. Να θυμίσουμε όμως ότι η διαδικασία της ΟΝΕ ήταν μια βασανιστική πορεία, με ιστορικά αποτελέσματα για τους λαούς της Ε.Ε.
Ενθυμούμαι, ως αντιπρόεδρος της Βουλής και υπεύθυνος για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις, από το 1996-2000, ακραίες φωνές να προπαγανδίζουν ότι η Ε.Ε., οδεύοντας προς το ευρώ, μπορεί και να διαλυθεί!! Ο δρόμος ήταν δύσκολος, γεμάτος από εμπόδια για το ευρώ, που έχει καταστεί το δεύτερο νόμισμα στον κόσμο. Αυτό τον δρόμο πρέπει να ακολουθήσει η Ευρώπη. Η έναρξη των διαδικασιών για να πάρει σάρκα και οστά ο βασικός πυλώνας της Ε.Ε., για Κοινή Άμυνα και Ασφάλεια αποτελεί καθοριστικό βήμα για την Ευρώπη του Μέλλοντος και την παρουσία της στις διεθνείς εξελίξεις. Όποιες και αν είναι οι αντιστάσεις, ο δρόμος για τον ευρωστρατό και την ενοποίηση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας είναι μονόδρομος. Οι ηγέτες που θα τολμήσουν να διαβούν αυτό τον δρόμο θα αναδείξουν την ισχύ και το κύρος της Ε.Ε. στις διεθνείς εξελίξεις. Μετανάστευση, Τουρκία και COVID – 19 έχουν ανάγκη από ευρωπαϊκές κοινές πολιτικές και πράξεις. Ο Μακρόν ανοίγει τους δρόμους για να πάρει η Ε.Ε. τις τύχες και το μέλλον στα χέρια της.
Είναι μια ιστορική ευκαιρία για τη χώρα, να πάρει τολμηρές πρωτοβουλίες μαζί με τα κράτη – μέλη του Νότου σε αυτή την κατεύθυνση και να καταστήσει σαφές στους εταίρους μας και τη διεθνή κοινότητα ότι ο ταραχοποιός της Ανατολικής Μεσογείου απειλεί τα ευρωπαϊκά σύνορα και όχι μόνο τα ελληνικά και τα κυπριακά.
Ο κ. Λουκάς Θ. Αποστολίδης είναι πρώην αντιπρόεδρος της Βουλής
