Παγκόσμιος Δείκτης Ελευθερίας του Τύπου για το 2019, που έδωσε στη δημοσιότητα η οργάνωση Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα, αποτυπώνει αυξημένες ενέργειες βίας εναντίον δημοσιογράφων, οι οποίες ενισχύουν τον φόβο κατά την άσκηση του επαγγέλματος. Απολυταρχικά καθεστώτα σφίγγουν τη λαβή γύρω από τα μίντια, ενώ και σε χώρες που έως τώρα δεν υπήρχαν ζητήματα τα κρούσματα αυξάνονται.
Στο πλαίσιο αυτό, η υπόθεση της άρσης από το Εκουαδόρ του ασύλου που επί επταετία πρόσφερε στον Τζουλιάν Ασάνζ αποκτά μεγάλο ενδιαφέρον για όλους και κυρίως για τους υπερασπιστές του δικαιώματος της ελευθερίας του Τύπου.
Η προσέγγιση και το «χτίσιμο» της προσωπικότητας Ασάνζ λέει πολλά για τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το τι συνιστά τελικά δημοσιογραφική πράξη, αλλά και την ελευθερία που πρέπει να απολαμβάνει ο Τύπος.
Εως τώρα ο Ασάνζ έχει παρουσιαστεί ως χάκερ, μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος, δημοσιογράφος και ακτιβιστής. Οι παραπάνω ιδιότητες δεν επιλέγονται τυχαία, αφού αποτυπώνουν πλήρως τη διάθεση που έχουν αυτοί που τις χρησιμοποιούν κάθε φορά απέναντι στον Ασάνζ.
Στη βάση του ζητήματος μπαίνει το ερώτημα: Ποιοι απολαμβάνουν την ελευθερία της έκφρασης μέσω του Τύπου; Προστατεύονται τα πρόσωπα ή οι πράξεις τους; Μήπως το κυνήγι του Ασάνζ δεν αφορά μόνο τον ίδιο, αλλά και τις απλές καθημερινές δημοσιογραφικές πράξεις;
Η έκβαση της υπόθεσης Ασάνζ θα δημιουργήσει ένα προηγούμενο για το ποιοι μπορούν να προστατεύονται και να απολαμβάνουν την ελευθερία έκφρασης. Στην εποχή του κύκλου του φόβου και της δυσπιστίας, θα αποτρέψει αρκετούς από το να δώσουν τη μάχη της ερευνητικής δημοσιογραφίας.
Ακόμα, λοιπόν, κι αν ο Ασάνζ δεν επιμελούνταν των αποκαλύψεών του και τις έριχνε ωμές και αφιλτράριστες στο κοινό, έχει το δικαίωμα στην προστασία, όπως είχαν οι Γούντγουορντ και Μπέρνστιν της «Ποστ» όταν δημοσίευαν τα στοιχεία της πιο γνωστής ανώνυμης πηγής με κωδικό «Βαθύ λαρύγγι», που τους προέτρεπε να «ακολουθήσουν το χρήμα» και έφτασαν στην αποκάλυψη του Γουότεργκεϊτ. Μάλιστα, πριν από μερικά χρόνια ο Μπέρνστιν είχε υπερασπιστεί τον τότε διευθυντή του βρετανικού «Γκάρντιαν» Αλαν Ράσμπριτζερ, όταν ο τελευταίος δημοσίευσε τις διαρροές του Εντουαρντ Σνόουντεν που οδήγησαν στην αποκάλυψη του σκανδάλου των παρακολουθήσεων από τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες. Στην υπεράσπισή του είχε σταθεί στην υπερβολική κυβερνητική μυστικοπάθεια που βάζει εμπόδια στη νόμιμη κάλυψη των ειδήσεων.
Η κανονικοποίηση του αυταρχισμού μέσα από τον εκφοβισμό των δημοσιογράφων και την περιστολή της ελευθερίας του Τύπου εμφανίζεται πλέον ως βασικό πρόβλημα ακόμα και για τις δημοκρατίες της Ευρώπης, σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου. Στην προοπτική αυτή, όσοι νοιάζονται πραγματικά για την ελευθερία του Τύπου και για την ποιότητα της δημοκρατίας θα πρέπει να σταθούν δίπλα στον Ασάνζ.
Η κυρία Ιωάννα Κωσταρέλλα είναι επίκουρη καθηγήτρια του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ.
