Αλλαγές αμηχανίας και αδυναμίας

«Οταν μια κυβέρνηση πλησιάζει προς το τέλος της γίνονται οι πλέον βεβιασμένες κινήσεις». Με τη φράση αυτή σχολιάστηκαν από πολιτικούς παράγοντες οι πρόσφατες αποφάσεις του Αλέξη Τσίπρα, με τις οποίες άλλαξε η σύνθεση της κυβέρνησης την προηγούμενη Τετάρτη.

Για τους περισσότερους ήταν αναμενόμενο και επιβεβαιώθηκε ότι ο Πρωθυπουργός προχώρησε σε αυτόν τον ανασχηματισμό συρόμενος από τα γεγονότα και χωρίς να διαθέτει την πρωτοβουλία των κινήσεων. Οι ενέργειές του ήταν βεβιασμένες και εξαναγκάστηκε άλλωστε σε αυτές λόγω των τελευταίων, ραγδαίων εξελίξεων μετά τις παραιτήσεις του ζεύγους Παπαδημητρίου – Αντωνοπούλου, λόγω του περιβόητου επιδόματος ενοικίου που ελάμβαναν.

Από τις αποφάσεις του κ. Τσίπρα κατέστη όμως σαφές ότι ο Πρωθυπουργός είναι πλέον όμηρος των εσωτερικών συσχετισμών του ΣΥΡΙΖΑ και –περισσότερο από ποτέ –της σχέσης με τον Π. Καμμένο. Οπως έγινε γνωστό, οι αποφάσεις του δεν ελήφθησαν ερήμην συγκεκριμένων προσώπων, όπως ο υπουργός Οικονομικών Ευ. Τσακαλώτος και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ι. Δραγασάκης, οι οποίοι και είχαν λόγο για τη σύνθεση του νέου κυβερνητικού σχήματος.

Ο ανασχηματισμός κατά πολλούς, είτε πρόκειται για στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ είτε όχι, φανέρωσε την αδυναμία του κ. Τσίπρα να επιβάλει αποφάσεις και να ανανεώσει το πολιτικό κεφάλαιο της κυβέρνησής του. Αντιθέτως, έδειξε ότι είναι αναγκασμένος να περιοριστεί στις ελάχιστες δυνατές μετακινήσεις προσώπων, προκειμένου να μη διαταραχθούν ισορροπίες και να μην υπάρξουν δυσαρέσκειες.

Η φημολογούμενη αναβάθμιση στελεχών της γενιάς του ματαιώθηκε, η ανάθεση υπουργείων σε πρόσωπα της απολύτου επιρροής του δεν κατέστη δυνατή, ενώ η άρνηση στελεχών να αναλάβουν κυβερνητικά πόστα θεωρείται ενδεικτική των διαθέσεων που επικρατούν πλέον στο εσωτερικό της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ.

Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Τσίπρας ουσιαστικά εξαναγκάστηκε στην υπουργοποίηση του Γ. Δραγασάκη, ενός από τα κορυφαία στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, του οποίου όμως οι σχέσεις με το Μέγαρο Μαξίμου δεν ήταν οι καλύτερες εδώ και μερικούς μήνες.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η εξέλιξη αυτή επιβλήθηκε κατ’ ουσίαν στον κ. Τσίπρα, καθώς οποιαδήποτε άλλη εισήγηση για την αντικατάσταση του Δ. Παπαδημητρίου στο υπουργείο Οικονομίας συνάντησε τη σθεναρή αντίδραση του Ευ. Τσακαλώτου, ειδικώς όταν στο τραπέζι βρέθηκε η ανάθεση του χαρτοφυλακίου στον Ν. Παππά.

Υπό αυτές τις συνθήκες, ακόμη και η αναβάθμιση του Αλ. Χαρίτση ή του Στ. Πιτσιόρλα παρέμεινε εν τέλει σε επίπεδο σεναρίου, δεδομένου ότι η πρώτη εκδοχή δεν ήταν αποδεκτή από το κομματικό κατεστημένο του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ η δεύτερη δεν θεωρήθηκε αρκούντως ελεγχόμενη και συμβατή με τα στεγανά που έχουν δημιουργηθεί στο εσωτερικό της κυβέρνησης.

Το πλέον ενδιαφέρον στοιχείο των παρασκηνιακών συζητήσεων εν αναμονή του ανασχηματισμού ήταν πάντως η άρνηση και η απροθυμία προσώπων να αναλάβουν κυβερνητικές ευθύνες. Τέτοιες διαθέσεις εκδήλωσαν, ο καθένας με τον τρόπο του, τόσο ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ Ν. Ξυδάκης όσο και ο Ν. Φίλης. Ο μεν πρώτος είχε πληροφορηθεί τα περί ενδεχόμενης τοποθέτησής του στο υπουργείο Αμυνας, στη θέση του αναπληρωτή υπουργού Δ. Βίτσα, και εν όψει της μετακίνησής του στο υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής. Προτού δεχθεί οιαδήποτε βολιδοσκόπηση ο κ. Ξυδάκης ενημέρωσε με γραπτό μήνυμα τον Πρωθυπουργό ότι θα προτιμούσε ναμείνει εκτός σχεδιασμών.

Ο δε κ. Φίλης, όσο βρισκόταν σε εξέλιξη η αναζήτηση προθύμων για ανάληψη κυβερνητικών θέσεων, από το βήμα της Βουλής εξέφραζε με τρόπο έντονο και σαφή την αντίθεσή του με το νομοσχέδιο για την εξόρυξη υδρογονανθράκων του υπουργείου Ενέργειας, απειλώντας ακόμη και με μη ψήφιση…

Από την προηγούμενη εβδομάδα πάντως κυριαρχεί η εντύπωση ότι ο κ. Τσίπρας σε αυτή τη φάση σύρεται πλέον πίσω από τις εξελίξεις και έχει απολέσει την πρωτοβουλία των κινήσεων. Η υπόθεση Αντωνοπούλου – Παπαδημητρίου ακύρωσε την επικοινωνιακή καταιγίδα της υπόθεσης Novartis και έφερε την κυβέρνηση και την ηγεσία της σε θέση απολογούμενου. Οπως επισημάνθηκε δε με πολλαπλές αφορμές, αυτό δεν συνέβη τόσο εξαιτίας της στάσης των δύο υπουργών και του επιδόματος ενοικίου που ελάμβαναν.

Κύριος λόγος για την εξέλιξη αυτή ήταν το ότι όλα αυτά συνέβησαν βάσει μιας νομοθετικής ρύθμισης της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ το καλοκαίρι του 2015, στο πλαίσιο της ψήφισης του Μνημονίου, με το οποίο την ίδια στιγμή αποφασίζονταν περικοπές μισθών, συντάξεων, αυξήσεις φορολογίας κ.λπ.

Το συγκεκριμένο στοιχείο ακύρωσε και τη ρητορική του ίδιου του κ. Τσίπρα περί νομίμου και ηθικού. Οπως ανέφεραν στελέχη της αντιπολίτευσης «όλα αυτά που εκ των υστέρων χαρακτηρίστηκαν ανήθικα, είχαν καταστεί νόμιμα με πρωτοβουλία του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ».

Το σενάριο του επόμενου Αυγούστου

Σε μια επιχείρηση να αντιπαρέλθουν τις περιγραφές περί του αδιεξόδου στο οποίο έχουν περιέλθει, από το Μέγαρο Μαξίμου έχουν αρχίσει να διακινούν ένα νέο σενάριο. Σύμφωνα με αυτό, ο Πρωθυπουργός ήθελε να αποφύγει σε αυτή τη συγκυρία έναν σαρωτικό ανασχηματισμό, προκειμένου να μην ενισχύσει την εκλογική σεναριολογία.
Κατά τη γραμμή αυτή πληροφόρησης, ο κ. Τσίπρας επιφυλάσσει μια μεγαλύτερης εμβέλειας κίνηση έπειτα από τον ερχόμενο Αύγουστο, οπότε και λέγεται ότι σχεδιάζει να προχωρήσει σε έναν νέο ανασχηματισμό άμα τη εξόδω από το Μνημόνιο, με χαρακτηριστικά πολιτικών διευρύνσεων και γενικότερης επανεκκίνησης στην τελική ευθεία προς τις εκλογές.

Παρά ταύτα, με ανοιχτά τα μέτωπα σε πολλά πεδία, ακόμη και στις τάξεις του ΣΥΡΙΖΑ υπάρχει και εκφράζεται η άποψη ότι ο περιορισμένος ανασχηματισμός της προηγούμενης εβδομάδας ενδέχεται και να υποκρύπτει έναν εκλογικό σχεδιασμό, όσο και αν κάτι τέτοιο απορρίπτεται με ένταση από τα κυβερνητικά στελέχη. Ως προς τούτο επιχειρούν κάποιες πηγές να ερμηνεύσουν και την τοποθέτηση του Φώτη Κουβέλη στο υπουργείο Αμυνας.

Οπως αφήνουν να εννοηθεί κυβερνητικοί παράγοντες, η ανάθεση της συγκεκριμένης θέσης στον πρώην πρόεδρο της ΔΗΜΑΡ έγινε με τη σκέψη σε ένα ενδεχόμενο σενάριο ρήξης μεταξύ του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ με αφορμή το Σκοπιανό και σε περίπτωση κατά την οποία προχωρήσει μια πρόταση λύσης για την οποία ο κ. Τσίπρας εξακολουθεί να δέχεται διεθνείς πιέσεις. Κάτι τέτοιο θα σήμαινε την αποχώρηση του Πάνου Καμμένου, χωρίς όμως ανατροπή της κυβέρνησης, και μια αυτόματη αναβάθμιση του κ. Κουβέλη στη θέση του υπουργού. Την ίδια στιγμή όμως θα έφερνε και τις εκλογές ένα βήμα πιο κοντά…