Τρομοκρατία, παγκόσμια ύφεση, πολιτικά αδιέξοδα, γεωστρατηγικές κόντρες, κλιματική αλλαγή, μια Κίνα να σείεται και το πετρέλαιο στα 30 δολάρια: το 2016 ξεκινά με πολλές προκλήσεις και ανακατατάξεις.
Πριν από λίγες ημέρες στο Αμπου Ντάμπι ο υπουργός Ενέργειας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Suhail Mohamed Faraj Al Mazrouei, ο υπουργός Πετρελαίου της Νιγηρίας και πρώην πρόεδρος του ΟΠΕΚ (ως το τέλος Δεκεμβρίου 2015), Dr. Emmanuel Ibe Kachikwu, και πολλοί άλλοι ειδικοί από όλον τον κόσμο μίλησαν ανοιχτά για τις εξελίξεις στο ενεργειακό τοπίο εξαιτίας των χαμηλών τιμών του πετρελαίου.
Ολα άλλαξαν στην ενεργειακή αγορά από τη στιγμή που οι Αμερικανοί ξαναμπήκαν στο παιχνίδι της ενέργειας με την ανακάλυψη της τεχνικής της υδραυλικής ρωγμάτευσης, που χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο για την εξόρυξη σχιστολιθικού πετρελαίου και σχιστολιθικού φυσικού αερίου. Φέτος παρήγαγαν κοντά στα 9 εκατομμύρια βαρέλια πετρέλαιο την ημέρα, όταν η Σαουδική Αραβία παρήγαγε κοντά στα 10 εκατομμύρια. Ο κίνδυνος η αγορά να κατακλυστεί από πλεονάζον πετρέλαιο ήταν πια ορατός και επιβεβαιώθηκε. Οπως είπε ο υπουργός Ενέργειας των ΗΑΕ στο Gulf Intelligence Forum «οι παραγωγοί είχαν την επιλογή να συνεργαστούν για να επιλύσουν τον πρόβλημα που όλοι γνώριζαν πως υπάρχει ή να ανταγωνιστούν ο ένας τον άλλον. Επέλεξαν το δεύτερο. Η αγορά θα δώσει τη λύση αλλά θα πάρει χρόνο».
Το πρόβλημα όμως σήμερα είναι τεράστιο. Στην Αμερική, για παράδειγμα, πολλές εταιρείες σταματούν την άντληση από πετρελαιοπηγές μεγάλου κόστους, κηρύσσουν πτώχευση, απολύουν κόσμο. Σύμφωνα με τον Chris Faulkner, founder, president and CEO, Breitling Energy Corporation,ήδη 200.000 εργαζόμενοι στον τομέα ενέργειας στην Αμερική έχουν χάσει τις δουλειές τους. Στις χώρες του Κόλπου των οποίων τα έσοδα προέρχονται πρωτίστως από ενεργειακούς πόρους γίνονται ήδη κινήσεις για τον εξορθολογισμό των κρατικών προϋπολογισμών τους την κρίσιμη αυτή περίοδο.
Κανείς δεν είναι βέβαιος για το πώς θα εξελιχθεί η χρονιά που έρχεται, σίγουρα όμως οι χαμηλές τιμές θα συνεχιστούν, ειδικά αν και το Ιράν ξαναμπεί δυναμικά με 1,5 εκατομμύρια βαρέλια / ημέρα, που δηλώνει πως μπορεί να φέρει ως το τέλος του 2016. Παρ’ όλο που κανείς ειδικός δεν πιστεύει πως η επιστροφή του Ιράν στις αγορές θα φέρει τόσο πολλά βαρέλια και άρα περαιτέρω αναστάτωση, η ανησυχία είναι πραγματική και δεν περιορίζεται μόνο στον οικονομικό τομέα. Οι γεωπολιτικοί ανταγωνισμοί των χωρών του Κόλπου με το Ιράν δεν θα υποχωρήσουν σύντομα. Το σημαντικό είναι όμως να αποφευχθεί θερμό επεισόδιο και κλιμάκωση της κρίσης, ειδικά τώρα που τα μάτια των δυτικών χωρών είναι επικεντρωμένα στον πόλεμο κατά του ISIS και της τρομοκρατίας γενικότερα.
Οσο για την Ευρώπη; Ουδείς λόγος για την ΕΕ σε αυτή τη συγκυρία. Τα μάτια των παραγωγών είναι στραμμένα στην Κίνα, στην Ινδία, στην Αφρική και μάλιστα στη Δυτική Αφρική. Η νέα τάξη πραγμάτων και οι χαμηλές τιμές αιφνιδίασαν πολλούς, ειδικά με την ευρύτερη Μέση Ανατολή σε κρίση. Στο επόμενο διάστημα θα φανεί ποιοι θα βγουν κερδισμένοι από τις ανακατατάξεις στον χώρο της ενέργειας και στη γεωπολιτική σκακιέρα.
Η κυρία Σοφία Καλαντζάκου είναι καθηγήτρια Διεθνών Σχέσεων και Περιβαλλοντικής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (New York University).

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ