Η αύξηση της χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων πληρωμών αποτελεί μονόδρομο για την πάταξη της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα, εκτιμούν οι τράπεζες. Σύμφωνα με πληροφορίες, έχουν ήδη αποσταλεί ολοκληρωμένες προτάσεις στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, οι οποίες περιλαμβάνουν έναν «οδικό χάρτη» για τον έλεγχο της παραοικονομίας και την ενίσχυση των εσόδων από τον ΦΠΑ. Το σχέδιο των πιστωτικών ιδρυμάτων που βρίσκεται σε επεξεργασία από το υπουργείο Οικονομικών προβλέπει τον διπλασιασμό των σημείων αποδοχής «πλαστικού χρήματος», τη μείωση του πλαφόν αποδοχής μετρητών και την ταυτόχρονη παροχή φορολογικών κινήτρων στους καταναλωτές για να «βγάλουν την κάρτα από το πορτοφόλι τους».
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων, η «μαύρη» οικονομία στην Ελλάδα εκτιμάται μεταξύ 26% και 35% του ΑΕΠ, δηλαδή κυμαίνεται από 55 ως 85 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι οι απώλειες εσόδων από τον ΦΠΑ μπορεί να ξεπερνούν σε ετήσια βάση ακόμη και τα 15 δισ. ευρώ. «Η Ελλάδα έχει έναν μοναδικό συνδυασμό τριών χαρακτηριστικών: χαμηλή διείσδυση των καρτών στις συναλλαγές λιανικής, μεγάλη φοροδιαφυγή και υψηλό συντελεστή ΦΠΑ» σημειώνει έμπειρο τραπεζικό στέλεχος. Οπως εξηγεί η ίδια πηγή, «όταν συνυπάρχουν οι παραπάνω συνθήκες, η υιοθέτηση πολιτικών που οδηγούν στην ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών μπορεί να αποφέρει σημαντικά αποτελέσματα για τα κρατικά έσοδα».
Διπλασιασμός δικτύου


Το σχέδιο των τραπεζών προβλέπει την επιστροφή στους φορολογουμένους του 1%-2% της αξίας των συναλλαγών που πραγματοποιούν με χρεωστική ή πιστωτική κάρτα. Με τον τρόπο αυτόν εκτιμούν ότι το καθαρό αποτέλεσμα (αύξηση ΦΠΑ μείον κόστος επιστροφής στους καταναλωτές) θα είναι θετικό για τα κρατικά ταμεία. Ωστόσο, βασική προϋπόθεση για την επιτυχία του εγχειρήματος αποτελεί η αύξηση των σημείων αποδοχής καρτών από 100.000 σήμερα σε 200.000. Το εκτιμώμενο κόστος αυτής της επέκτασης εκτιμάται σε 20 εκατ. ευρώ. Η τοποθέτηση των νέων POS θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί είτε από κονδύλια του ΕΣΠΑ είτε με την παροχή από την Εφορία ισόποσης φοροελάφρυνσης στους εμπόρους.
Τραπεζικοί κύκλοι θεωρούν επίσης πολύ σημαντικό να μειωθεί το τρέχον όριο των 500 ευρώ, πάνω από το οποίο οι συναλλαγές πραγματοποιούνται υποχρεωτικά με ηλεκτρονικό τρόπο. «Το ποσοστό των συναλλαγών με αξία μεγαλύτερη από το παραπάνω ποσό είναι σήμερα μικρότερο από το 8%. Το ποσό θα πρέπει να μειωθεί στα 50-100 ευρώ, έτσι ώστε να εμπίπτει στο μέτρο τουλάχιστον το 70% των αγορών λιανικής» τονίζουν οι ίδιες πηγές.
Εξάλλου στο σχέδιο των τραπεζών που έχει υποβληθεί στην κυβέρνηση προτείνεται η τροποποίηση του μέτρου συλλογής / δήλωσης αποδείξεων στο τέλος του χρόνου. Η βεβαίωση για την αξία των συναλλαγών ολόκληρης της χρονιάς θα μπορούσε να παρέχεται απευθείας από τις τράπεζες, προς διευκόλυνση των φορολογουμένων, οι οποίοι θα απαλλαγούν από τον βραχνά της όλης διαδικασίας (αποθήκευση, καταμέτρηση παραστατικών κ.τ.λ.). Τέλος, προβλέπεται η απευθείας απόδοση του ΦΠΑ στο κράτος και όχι μετά την υποβολή της περιοδικής δήλωσης κάθε μήνα ή τρίμηνο από την επιχείρηση / επαγγελματία.

ΚΙΝΗΤΡΑ
Τα οφέλη για κράτος, τράπεζες, πολίτες
Οι τεχνικές παροχής κινήτρων στους καταναλωτές με στόχο την αύξηση της χρήσης των καρτών έχουν εφαρμοστεί σε διάφορες χώρες με οικονομία παρόμοια με αυτήν της Ελλάδας.

Η MasterCard έχει μελετήσει αυτά τα συστήματα και θεωρεί ότι τα οφέλη από την ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών μπορεί να είναι πολύ σημαντικά για όλους.

Συγκεκριμένα:

Για το κράτος
  • Αύξηση εσόδων μέσω μείωσης της παραοικονομίας.
  • Καλύτερη παρακολούθηση και έλεγχος της οικονομίας και των εσόδων από τον ΦΠΑ.
  • Απλούστευση της παρακολούθησης των φορολογικών δηλώσεων αν συμπεριληφθεί το τραπεζικό statement στα αποδεικτικά στοιχεία για τα έξοδα του φορολογουμένου στο πλαίσιο των ετήσιων δηλώσεων.

Για τις τράπεζες

  • Αύξηση της ρευστότητας, λόγω της ελαχιστοποίησης του χρόνου διατήρησης των μετρητών εκτός συστήματος, μια και τα χρήματα θα κατευθύνονται απευθείας από τους τραπεζικούς λογαριασμούς των καταναλωτών στους αντίστοιχους των εμπόρων.

Για τους καταναλωτές
  • Κέρδος από την επιστροφή μετρητών.
  • Αύξηση του μέσου υπολοίπου στον λογαριασμό τους, που οδηγεί σε επιπλέον πιστωτικούς τόκους.
  • Απλούστερη διαχείριση των αποδείξεων με την κατάθεση στην Εφορία του έτοιμου τραπεζικού statement.


Υιοθέτηση ενός νέου μοντέλου για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές
Τα παραδείγματα Νότιας Κορέας και Αργεντινής
Η MasterCard θεωρεί ότι τα παραδείγματα της Νότιας Κορέας και της Αργεντινής μπορούν να φανούν ιδιαίτερα χρήσιμα για την υιοθέτηση ενός νέου μοντέλου για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές στην Ελλάδα. Η Νότια Κορέα γνώρισε μια χρηματοπιστωτική κρίση το 1997. Τότε δημιουργήθηκε η ανάγκη για αύξηση των κρατικών εσόδων, κυρίως μέσω της πάταξης της φοροδιαφυγής. Η οικονομία της μοιάζει με την ελληνική, καθώς λειτουργούν πάρα πολλές μικρές επιχειρήσεις, οι οποίες δήλωναν στην Εφορία πολύ λιγότερα εισοδήματα από τα πραγματικά. Οι περισσότερες από τις 2,5 εκατ. ΜΜΕ προτιμούσαν συναλλαγές με μετρητά και δεν εξέδιδαν αποδείξεις, παρά το γεγονός ότι οι κάρτες γίνονταν αποδεκτές στα καταστήματά τους.
Η κυβέρνηση τότε αποφάσισε να δώσει κίνητρα στους καταναλωτές που επέλεγαν να πληρώσουν με τη χρεωστική ή την πιστωτική τους κάρτα. Τους πρόσφερε μείωση στον φόρο ή επιστροφή κεφαλαίου, η οποία μπορούσε να φτάσει ως και το 20% του ετήσιου εισοδήματός τους. Κίνητρο για χρήση των καρτών δινόταν και στους εμπόρους. Συγκεκριμένα, απολάμβαναν 2% χαμηλότερο ΦΠΑ για τις συναλλαγές που πραγματοποιούνταν με κάρτα, ποσοστό το οποίο ισοδυναμεί με την προμήθεια προς την τράπεζα που μεσολαβεί για την ολοκλήρωση της συναλλαγής.
Κάθε έμπορος με ετήσιες πωλήσεις μεγαλύτερες των 16.000 δολαρίων ήταν υποχρεωμένος να υποβάλει δήλωση στις Αρχές αναφορικά με τον αριθμό των συναλλαγών που πραγματοποιήθηκαν με κάρτα. Από τα στοιχεία αυτά προέκυπτε ένας μέσος όρος. Οποια επιχείρηση έπεφτε κάτω από αυτόν, περνούσε από έλεγχο για φοροδιαφυγή. Επιπλέον, οι Αρχές κατέστησαν υποχρεωτικές τις συναλλαγές που ξεπερνούσαν τα 42 δολάρια το 2001. Ως αποτέλεσμα, μέσα σε μία δεκαετία το ποσοστό των συναλλαγών που πραγματοποιείται με ηλεκτρονικά μέσα αυξήθηκε από το 16% στο 65%, ενώ ο αριθμός των αγορών με πιστωτική κάρτα αυξήθηκε κατά 142% και με χρεωστική κατά 2.216%.
Μετά τη χρεοκοπία της Αργεντινής η κυβέρνησή της προχώρησε στην αύξηση του ΦΠΑ από 18% σε 21% με στόχο την αύξηση των εσόδων. Το 2001 έλαβε επιπρόσθετα μέτρα για την πάταξη της φοροδιαφυγής μέσω της παροχής κινήτρων για τη χρήση των καρτών και τη θέσπιση πλαφόν στα 1.000 δολάρια για τις συναλλαγές που μπορούν να διενεργηθούν με μετρητά. Οι συναλλαγές πάνω από αυτό το όριο που δεν διενεργούνταν μέσω του τραπεζικού συστήματος δεν θα εξέπιπταν από τη φορολογική δήλωση.
Με τον ίδιο νόμο, το υπουργείο Οικονομικών καθιέρωσε την επιστροφή ως και του 5% του ύψους της συναλλαγής, ακόμη και για αγορές κάτω από 1.000 δολάρια, υπό την προϋπόθεση ότι θα γινόταν χρήση χρεωστικής κάρτας. Το 2003 το μέτρο της επιστροφής καθιερώθηκε και για τις συναλλαγές με πιστωτικές κάρτες, δίνοντας πίσω στους καταναλωτές το 3% του ύψους της αγοράς τους. Η φοροδιαφυγή μειώθηκε κατά 2%-4% του ΑΕΠ.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ