Η χρυσοτόκος όρνιθα

Τέλειωσα το 5ο Γυμνάσιο Αρρένων στη Θεσσαλονίκη. Στο ίδιο θρανίο με τον Διονύση Σαββόπουλο, δεν καταλαβαίναμε τότε την αμηχανία του δασκάλου μας όταν θα έπρεπε να μας ξεχωρίσει. Το «άριστά» του για τις εκθέσεις μας που μας έβαζε να διαβάζουμε εις επήκοον όλων ήταν ένας χαριτωμένος υπαινιγμός και όχι ένας βαθμός. Το «μικρέ Καντ» ή «μικρέ Γκαίτε» που μας αποκαλούσε εναλλάξ ήταν παιχνίδι. Ο Δημήτρης Βαφειάδης –βοηθός στα νιάτα του τού Γιάννη Κακριδή –γνώριζε πως το «αιέν αριστεύειν» μόνο σαν ειρωνική παρότρυνση θα μπορούσε να αποδοθεί ώστε να διαβάλλει την «αριστεία». Ο καλός φιλόλογος δεν έβλεπε στον μαθητή τη χρυσοτόκο όρνιθα. Η Παιδεία γι’ αυτόν δεν ήταν ούτε χρήμα ούτε χρόνος, ούτε καριέρα, ούτε άγχος, ούτε εξειδικευμένη γνώση αλλά μόρφωση.

Διαβάζω στον Τύπο τα άρθρα υπέρ και κατά του Αριστείδη Μπαλτά. Στην ιδιοτέλεια (ή την αφέλεια) των κατηγόρων του απαντά ο Μπουρντιέ: οι επιτυχίες και οι αποτυχίες δεν θα έπρεπε να οδηγούν σε θετική ή αρνητική καθιέρωση αποτυχημένων διά βίου ή διά βίου επιτυχημένων. Ετσι αντιλαμβάνομαι και τη δήλωση του Θ. Οτζάκογλου, υποδιευθυντή του Βαρβακείου Προτύπου Πειραματικού Γυμνασίου στο «Βήμα» της περασμένης Κυριακής: «Είναι επόμενο όταν φτιάχνεις ένα προνομιούχο σχολείο να συγκεντρώνεις σ’ αυτό προνομιούχες οικογένειες». Στην Παιδεία που ανθίσταται στον αγοραίο επικαθορισμό της και που στην «ευγενική άμιλλα» διακρίνει τον «αγενή φθόνο» αναφέρεται και ο Τσουκαλάς σημειώνοντας ότι η απόρριψη των ανίκανων στον Καιάδα της εκπαιδευτικής και κοινωνικής υποβάθμισης συνιστά κοινωνική αδικία («Εφημερίδα των Συντακτών», 24.2.2015.)

Δεν πρέπει λοιπόν να απορούν γιατί ο νέος υπουργός αναγνωρίζει και επιζητά να ανατρέψει αυτόν τον εσφαλμένο επικαθορισμό: ό,τι συμβαίνει στην Παιδεία καθορίζεται από αυτό που συμβαίνει στην οικονομία. Θα μπορέσει ο καθηγητής Φιλοσοφίας, που προΐσταται αυτού του «ιδεολογικού μηχανισμού του κράτους» -όπως κάποτε ονομάζαμε την εκπαίδευση -, να καταδείξει το δημοκρατικό παράδοξο; Να αναζητάς δηλαδή συναίνεση, ενώ γνωρίζεις ότι είναι αδύνατο και παρά ταύτα να την αναζητάς. Κάτι που εμένα τουλάχιστον με προβληματίζει, διότι πώς η πολιτική μπορεί να αναπτύσσεται στον άξονα των παραχωρήσεων χωρίς να κινδυνεύουν η Δημοκρατία και ο δημοκρατικός προς το παρόν ΣΥΡΙΖΑ; Πράγμα που ασφαλώς γνωρίζουν εξίσου ο Δραγασάκης και ο Λαφαζάνης.