Ρίτσαρντ Κέρτις: Αισιοδοξία μέσα στα «Σκουπίδια»

Αν ισχύει το γεγονός ότι στις μέρες μας το εφηβικό βιβλίο διανύει μια πολύ καλή περίοδο, καθότι εστιάζει και σε σοβαρά κοινωνικά ζητήματα, τα «Σκουπίδια» του βρετανού φιλολόγου Αντι Μάλιγκαν (εκδόσεις Πατάκη) είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα που τεκμηριώνει αυτή την άνθηση. Μέσα από την ιστορία τριών παιδιών που ζουν και εργάζονται στην αθλιότητα των χωματερών μιας χώρας που στις σελίδες των «Σκουπιδιών» δεν διευκρινίζεται ποτέ, το μυθιστόρημα συνιστά μια περιπέτεια-καταγγελία της παιδικής εργασίας, της εκμετάλλευσης και της φτώχειας και στόχο έχει να αγγίξει τις πιο ευαίσθητες χορδές της ανθρωπιάς του αναγνώστη. Εκτός από τις πολύ καλές κριτικές που το βιβλίο του Αντι Μάλιγκαν δέχθηκε στη Βρετανία, μεταφράστηκε σε 22 χώρες και δικαίως βρέθηκε στη βραχεία λίστα των εφηβικών μυθιστορημάτων υποψηφίων για το Carnegie Medal.

Ολα άρχισαν όταν ένας φίλος του συγγραφέα τού διηγήθηκε ότι το μεγαλύτερο μέρος της καθημερινότητας των παιδιών της χωματερής είναι να ξεδιαλέγουν τα σκουπίδια από τις σακούλες με τα περιττώματα. Αυτή η λεπτομέρεια –που σε κάθε σώφρονα νου αντικατοπτρίζει μια εικόνα επίγειας κόλασης –δεν άφηνε τον Μάλιγκαν σε ησυχία. Ηθελε να γράψει κάτι γι’ αυτά τα παιδιά. Και το έκανε. Η παγκόσμια επιτυχία του μυθιστορήματος δεν θα μπορούσε φυσικά να περάσει απαρατήρητη από την κινηματογραφική βιομηχανία. Χρειάστηκε ωστόσο να περάσουν τέσσερα χρόνια από τη στιγμή που η ιδέα έπεσε στο τραπέζι ως την ώρα που ο σκηνοθέτης Στίβεν Ντάλντρεϊ θα έλεγε το πρώτο «action!» για να αρχίσει να γυρίζεται η ταινία σε βραζιλιάνικο, όπως τελικά αποφασίστηκε, φόντο.

Ο Ρίτσαρντ Κέρτις στο σόου Red Nose Day (Ημέρα της Κόκκινης Μύτης) που ανήκει στις δραστηριότητες της Φιλανθρωπικής Οργάνωσης Comic Relief (Κωμική Ανακούφιση)

Οταν η συγγραφή του σεναρίου της ταινίας είχε αρχίσει, η Βραζιλία δεν είχε καν επιλεγεί ως χώρα τοποθεσίας της ιστορίας. «Ο δραματουργικός χώρος ήταν πάντα μια σημαντική απόφαση για την παραγωγή και οι επιλογές αρκετές» μας είπε τηλεφωνικώς από τη Ρώμη ο διάσημος βρετανός σεναριογράφος και ενίοτε σκηνοθέτης Ρίτσαρντ Κέρτις που ανέλαβε τη διασκευή του σεναρίου. «Το βιβλίο είναι επίτηδες γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο (από διαφορετικούς ήρωες) και νομίζω ότι ο Αντι Μάλιγκαν ενδιαφερόταν περισσότερο για τις φωνές των ιστοριών παρά στο να εξηγήσει πώς λειτουργεί η πολιτική σε μια συγκεκριμένη χώρα» συνέχισε ο υποψήφιος για Οσκαρ σεναρίου για το «Τέσσερις γάμοι και μια κηδεία» αλλά και σκηνοθέτης ο ίδιος της τεράστιας επιτυχίας «Αγάπη είναι…».

Ο Αντι Μάλιγκαν είχε διδάξει σε χώρες όπως η Βραζιλία, η Ινδία και οι Φιλιππίνες, επομένως έπρεπε να γίνει ανάλογη έρευνα στην κάθε μία για να επιλεγεί η χώρα των γυρισμάτων. «Η πρώτη επιλογή μας όμως ήταν η Βραζιλία και σε αυτό συνέβαλε επίσης η πολύ καλή εγχώρια κινηματογραφική βιομηχανία» είπε ο Κέρτις. Το ωραίο για τον σεναριογράφο ήταν ότι «ο βραζιλιάνικος πολιτισμός ενσωματώθηκε σιγά-σιγά στο σενάριο, ενώ αυτό γραφόταν» Οι επισκέψεις σε φυλακές, σε χωματερές και στις φαβέλες του Ρίο ντε Τζανέιρο «μπήκαν στην πραγματικότητα που εμείς δημιουργούσαμε» είπε. Φυσικά το σενάριο άλλαζε συνέχεια. Από τη στιγμή που ο Στίβεν Ντάλντρεϊ ήρθε σε επαφή με τα τρία παιδιά που πρωταγωνιστούν στην ταινία, τους νεοεμφανιζόμενους Ρίκσον Τέβεζ, Εδουάρδο Λουίς και Γκαμπριέλ Γουάινσταϊν, υιοθέτησε το δικό τους περιβάλλον στην ιστορία. Επίσης έπρεπε να βρεθεί ο λόγος που θα εξηγούσε την παρουσία του αμερικανού ιερέα (Μάρτιν Σιν) και της βοηθού του (Ρούνεϊ Μάρα) που παίζουν σημαίνοντα ρόλο στην εξέλιξη της ιστορίας. «Συνεπώς η αρχική ιστορία έμεινε κατά κάποιον τρόπο αυτούσια και όλα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τη Βραζιλία ενσωματώθηκαν σιγά-σιγά».