Σημαντικές πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση βελτίωσης των πολιτικών διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων έχουν αναλάβει οι τράπεζες. Η εκτίναξη των επισφαλειών από το 4,50% το 2008, πριν από το ξέσπασμα της κρίσης, πάνω από το 30% έπειτα από έξι χρόνια ύφεσης επέβαλε τον εκσυγχρονισμό των διαδικασιών αντιμετώπισης του προβλήματος. Στο πλαίσιο αυτό έχουν αναληφθεί δράσεις που περιλαμβάνουν είτε τη δημιουργία ξεχωριστών μονάδων με αποκλειστικό αντικείμενο τις επισφάλειες ή την ενίσχυση των υφιστάμενων διευθύνσεων καθυστερήσεων με νέα στελέχη και συστήματα παρακολούθησης των δανειακών χαρτοφυλακίων.


Βελτιώσεις
Οι σχεδιασμοί αυτοί αξιολογήθηκαν από τον ελεγκτικό οίκο BlackRock στο πλαίσιο της διαγνωστικής άσκησης που διενήργησε έπειτα από πρόσκληση της Τράπεζας της Ελλάδος. Σύμφωνα με πληροφορίες, στα αποτελέσματα της σχετικής μελέτης που παραδόθηκε στην εγχώρια νομισματική αρχή, σε κάποιες περιπτώσεις οι στρατηγικές αντιμετώπισης των επισφαλειών κρίθηκαν κατάλληλες και σύμφωνες με τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές, ενώ σε ορισμένους τομείς ζητήθηκαν βελτιώσεις.
Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιώργος Προβόπουλος θεωρεί ότι η ενίσχυση του βαθμού εισπραξιμότητας των δανείων σε καθυστέρηση αποτελεί «κλειδί» για την παροχή ρευστότητας στην πραγματική οικονομία. Οι οδηγίες που έχει δώσει στους τραπεζίτες για την αναβάθμιση των ακολουθούμενων πολιτικών περιλαμβάνουν τόσο προληπτικές όσο και «θεραπευτικές» ενέργειες. Ειδικότερα έχει ζητήσει την καθιέρωση διαδικασιών πρώιμου εντοπισμού αρνητικών εξελίξεων προκειμένου να δρομολογούνται εγκαίρως τυχόν διορθωτικές κινήσεις για πιστοδοτήσεις οι οποίες έχουν αυξημένη πιθανότητα να περιέλθουν σε καθυστέρηση. Μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι οι υπό εξέταση μονάδες αναλαμβάνουν μια καθυστέρηση από την πρώτη ημέρα που «γεννάται».
Παράλληλα καθοριστικό για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση κάθε δανείου θεωρεί η Τράπεζα της Ελλάδος τον διαχωρισμό των χορηγήσεων σε κατηγορίες ανάλογα με τις ημέρες καθυστέρησης και τις πιθανότητες ανάκτησής τους ώστε να δίνεται προτεραιότητα στη ρύθμιση των πιο σοβαρών εκκρεμοτήτων. Επιπλέον οι τράπεζες οφείλουν να διαμορφώσουν συγκεκριμένες δράσεις για την ενδελεχή αξιολόγηση της οικονομικής κατάστασης των δανειοληπτών, η οποία θα επιτρέπει των επιλογή ρυθμίσεων που θα οδηγούν σε μακροχρόνια διατηρήσιμες λύσεις. Από την άλλη πλευρά, για δανειολήπτες με αποδεδειγμένα ασθενή ικανότητα εξυπηρέτησης του χρέους τους θα πρέπει να υιοθετούνται επιθετικές πολιτικές ανάκτησης, κυρίως μέσω της δικαστικής οδού.

Οι διευθύνσεις
Σύμφωνα με τα σχέδια που έχουν παρουσιαστεί στην Τράπεζα της Ελλάδος, κάθε συστημικός όμιλος ακολουθεί το δικό του μοντέλο για να ανταποκριθεί στις παραπάνω απαιτήσεις. Αναλυτικότερα, στην Εθνική Τράπεζα συστάθηκε μετά το ξέσπασμα της κρίσης Γενική Διεύθυνση Διαχείρισης Απαιτήσεων Λιανικής Τραπεζικής, η οποία έχει αναλάβει τη διαχείριση όλων των επισφαλειών σε στεγαστική και καταναλωτική πίστη. Η ανάληψη των δανείων από την πρώτη στιγμή που εμφανίζουν καθυστέρηση διευκολύνει τη «διόρθωση» του προβλήματος εν τη γενέσει του. Σύντομα η Εθνική Τράπεζα θα λειτουργεί και Μονάδα Εταιρικών Πιστοδοτήσεων Ειδικής Διαχείρισης. Εκεί θα μεταφερθούν επιχειρηματικά δάνεια της τάξεως των 4 δισ. ευρώ για τα οποία δεν υπάρχουν βάσιμες ελπίδες ανάκαμψης των πελατών. Παράλληλα ο όμιλος λειτουργεί ξεχωριστή Διεύθυνση Καθυστερήσεων στο Corporate Banking για τα εταιρικά δάνεια που ναι μεν είναι προβληματικά αλλά έχουν προοπτική να καταστούν βιώσιμα έπειτα από μια ρύθμιση.
Στην Τράπεζα Πειραιώς η διαδικασία σχεδιασμού των νέων μονάδων καθυστερήσεων έχει εισέλθει στην τελική ευθεία της. Σύμφωνα με πληροφορίες, το αργότερο ως και τις αρχές Μαρτίου η διοίκηση της τράπεζας θα είναι έτοιμη να παρουσιάσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την αναδιοργάνωση των διευθύνσεων επισφαλών απαιτήσεων που λειτουργούν σήμερα. Η απορρόφηση των τραπεζών που εξαγόρασε ο όμιλος τα δύο τελευταία χρόνια επιβάλλει την αναδιάρθρωση των σχετικών δομών. Εξάλλου ακόμη δεν έχει γίνει γνωστό αν στο νέο τοπίο που θα διαμορφωθεί θα παίξει ρόλο η Geniki Bank, η οποία, όπως έχει ανακοινωθεί, θα εξειδικευθεί στις υπηρεσίες αναχρηματοδότησης τραπεζικών χρεών.
Στην Alpha Bank λειτουργούν δύο μονάδες διαχείρισης επισφαλών απαιτήσεων, υπό την ομπρέλα της Γενικής Διεύθυνσης Λιανικής Τραπεζικής και της Γενικής Διεύθυνσης Wholesale Βanking. Τα τμήματα αυτά αναλαμβάνουν τα δάνεια από την πρώτη ημέρα που θα καθυστερήσει η αποπληρωμή τους ως τη ρύθμισή τους ή τη δικαστική διεκδίκηση των οφειλομένων. Τα τελευταία τρία χρόνια η τράπεζα έχει κάνει σημαντικές επενδύσεις τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό όσο και σε συστήματα ανάλυσης χαρτοφυλακίου. Ειδικά στη λιανική τραπεζική, όπου τα δάνεια είναι χιλιάδες, έχουν υιοθετηθεί σύγχρονες τεχνικές παρακολούθησης ώστε να εντοπίζονται εγκαίρως τα προβληματικά.
Στη Eurobank με τη διαχείριση των επισφαλειών στη λιανική τραπεζική, δηλαδή για στεγαστικά, καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες, ασχολείται από το 2005 ξεχωριστή θυγατρική. Ο λόγος γίνεται για τη Financial Planning Services, την πρώτη bad bank που δημιουργήθηκε στην Ελλάδα, η οποία αναλαμβάνει τη διαχείριση των δανείων των παραπάνω κατηγοριών πίστης από την πρώτη ημέρα που θα παρουσιαστεί καθυστέρηση. Για τις χορηγήσεις προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις λειτουργεί έτερη μονάδα στην αντίστοιχη Γενική Διεύθυνση. Από την άλλη πλευρά, με τις χορηγήσεις που βρίσκονται σε «βαθύ κόκκινο», ανεξαρτήτως κατηγορίας, δράση αναλαμβάνει η Μονάδα Οριστικών Καθυστερήσεων. Σύμφωνα με πηγές από την τράπεζα, δεν αναμένεται να υπάρξουν σοβαρές αλλαγές αναφορικά με τον τρόπο διαχείρισης των επισφαλειών σε σχέση με τα σημερινά δεδομένα μετά τις επαφές που έγιναν με στελέχη της BlackRock.
Οροφή στις καθυστερήσεις το 35%
Την εκτίμηση ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στην Ελλάδα θα κορυφωθούν στα επίπεδα του 35% διατυπώνει σε νέα της ανάλυση η Eurobank, αναμένοντας ότι το ποσοστό αυτό θα αρχίσει να κινείται εκ νέου πτωτικά από την ερχόμενη χρονιά. Σύμφωνα με το τελευταίο δελτίο “Greece Macro Monitor” που δόθηκε στη δημοσιότητα την περασμένη Παρασκευή, η μεγάλη αύξηση των επισφαλών απαιτήσεων στην Ελλάδα φαίνεται να είναι συμβατή με τη διεθνή εμπειρία, τεκμηριώνοντας τον πρωταρχικό ρόλο που διαδραμάτισε η εγχώρια οικονομική ύφεση.
Ειδικότερα, στην περίπτωση της Ελλάδας, το 90% τής (ερμηνευόμενης από σχετικό υπόδειγμα) σωρευτικής αύξησης του λόγου μη εξυπηρετούμενων δανείων προς το σύνολο των δανείων την περίοδο 2008-2013 οφείλεται στη συνολική συρρίκνωση του ΑΕΠ την αντίστοιχη περίοδο ενώ το 10% σε άλλους παράγοντες. Διεθνώς, οι τελευταίοι μπορεί να σχετίζονται με τα επιτόκια δανεισμού, την ονομαστική σταθμισμένη συναλλαγματική ισοτιμία (κυρίως για χώρες με κυμαινόμενη συναλλαγματική ισοτιμία και μεγάλο ποσοστό δανεισμού σε ξένο νόμισμα), τις τιμές ακινήτων, τον λόγο δανείων προς καταθέσεις και το σύνολο των δανείων ως ποσοστό του ΑΕΠ.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ