ΣΤΟΝ ΦΑΚΕΛΟ που θα λάβετε αυτές τις ημέρες από τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων του υπουργείου Οικονομικών με το έντυπο της φορολογικής δήλωσης του οικονομικού έτους 2009, θα βρείτε εσώκλειστη και θα διαβάσετε μια συνοπτική ενημερωτική επιστολή την οποία υπογράφει ο υφυπουργός Οικονομίας και Οικονομικών κ. Αντ. Μπέζας. Η επιστολή συντάχθηκε προφανώς εξαιτίας της σύγχυσης που προκλήθηκε τελευταία σχετικά με την κατάργηση και την επαναφορά στη συνέχεια του αφορολόγητου ποσού των 10.500 ευρώ των ελεύθερων επαγγελματιών και των ατομικών εμπορικών επιχειρήσεων και ακόμη εξαιτίας της σύγχυσης γύρω από τη λειτουργία των τεκμηρίων για τα οποία πριν από τον κυβερνητικό ανασχηματισμό καθημερινά γινόταν λόγος. Στην επιστολή του ο κ. υφυπουργός αναφέρει ότι το αφορολόγητο ποσόν των ελεύθερων επαγγελματιών και των ατομικών επιχειρήσεων που καταργήθηκε με τον Ν. 3697/2008 επανέρχεται από το οικονομικό έτος 2009 (χρήση 2008) με νέα νομοθετική ρύθμιση. Η απόφαση για την επαναφορά του αφορολόγητου αυτού ποσού ελήφθη προφανώς μετά την εκτύπωση του εντύπου της δήλωσης καθώς και του φυλλαδίου των οδηγιών, διότι και στα δύο αυτά έντυπα υπάρχουν ενδείξεις οι οποίες αναφέρονται στη λειτουργία του αφορολόγητου αυτού ποσού υπό το καθεστώς της κατάργησής του. Οι ενδείξεις αυτές θα πρέπει να αγνοηθούν από τους φορολογουμένους. Αναφέρεται ακόμη στην επιστολή ότι για τα τεκμήρια διαβίωσης ισχύει εφέτος ό,τι και στο παρελθόν και ότι ως τεκμήριο του αυτοκινήτου λαμβάνεται η τεκμαρτή δαπάνη ΙΧ επιβατικού αυτοκινήτου εργοστασιακής τιμολογιακής αξίας πάνω από 50.000 ευρώ, η οποία μειώνεται λόγω παλαιότητας με την κλίμακα του άρθρου 126 του Τελωνειακού Κώδικα, οι διατάξεις του οποίου τροποποιήθηκαν πρόσφατα.

Τεκμήριο πρώτης κατοικίας
ΑΠΟΤΕΛΕΙ, σύμφωνα με τον φορολογικό νόμο, τεκμήριο δαπάνης διαβίωσης το ετήσιο τεκμαρτό μίσθωμα της κύριας κατοικίας μισθωμένης ή ιδιόκτητης εμβαδού πάνω από 200 τ.μ. το οποίο πολλαπλασιάζεται με τον συντελεστή 2. Για τον υπολογισμό της τεκμαρτής δαπάνης χρησιμοποιείται η μεθοδολογία η οποία αναφέρεται στην παρ. 2 του άρθρου 22 του ΚΦΕ, δηλαδή χρησιμοποιείται η μέθοδος υπολογισμού του τεκμαρτού μισθώματος η οποία χρησιμοποιούνταν για την εξεύρεση του τεκμαρτού μισθώματος της ιδιοκατοικούμενης κύριας κατοικίας για την επιβολή του φόρου ιδιοκατοίκησης ο οποίος έχει καταργηθεί.

Σύμφωνα με τη μεθοδολογία αυτή, το τεκμαρτό μίσθωμα της ιδιοκατοικούμενης κύριας κατοικίας δεν μπορεί να είναι κατώτερο από το 3,5% της αξίας της οικοδομής η οποία προσδιορίζεται από το γινόμενο των εξής παραγόντων:

*Της κύριας επιφάνειας της οικοδομής στην οποία προστίθεται και ποσοστό 20% των αποθηκευτικών χώρων και των χώρων στάθμευσης των αυτοκινήτων.

*Της τιμής ζώνης για τις περιοχές που ισχύει το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων, ή της τιμής εκκίνησης για τις λοιπές περιοχές, οι οποίες ισχύουν κατά την 1η Ιανουαρίου κάθε έτους.

*Του διορθωτικού συντελεστή ο οποίος ανάλογα με την τιμή ζώνης ή εκκίνησης ορίζεται ως εξής (κάνετε κλικ στον πίνακα αριστερά):

* Του συντελεστή παλαιότητας. Ως συντελεστής παλαιότητας λαμβάνεται αυτός που ισχύει κάθε φορά στη φορολογία κεφαλαίου.

Παράδειγμα:

Φορολογούμενος έχει μισθώσει κύρια κατοικία εμβαδού κύριων χώρων 210 τ.μ. η οποία έχει θέση στάθμευσης αυτοκινήτου 20 τ.μ. και αποθήκη 30 τ.μ. Η κατοικία βρίσκεται σε περιοχή όπου η τιμή ζώνης είναι 2.000 ευρώ ανά τ.μ., ενώ η άδεια ανέγερσής της έχει εκδοθεί το 1990.

Στην περίπτωση αυτή το τεκμήριο της κύριας κατοικίας θα υπολογιστεί ως εξής:

Αξία κατοικίας

Εμβαδόν: 210 + [(20+30)x20%] = 220 τ.μ.

2.000x220x1,30×0,75 = 429.000 ευρώ

Τεκμαρτό μίσθωμα

429.000 x 3,5% = 15.015 ευρώ

Τεκμήριο κύριας κατοικίας

15.015 x 2 = 30.030 ευρώ

Τεκμήριο δευτερεύουσας κατοικίας
ΑΠΟΤΕΛΕΙτεκμήριο δαπάνης διαβίωσης το ετήσιο τεκμαρτό μίσθωμα της δευτερεύουσας κατοικίας μισθωμένης ή ιδιόκτητης εμβαδού πάνω από 150 τ.μ., το οποίο πολλαπλασιάζεται με τον συντελεστή 2. Το τεκμαρτό μίσθωμα της δευτερεύουσας κατοικίας θα βρεθεί με την ίδια μεθοδολογία που βρίσκεται το τεκμαρτό μίσθωμα της κύριας κατοικίας.

Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος, ο άλλος σύζυγος ή τα προστατευόμενα παιδιά έχουν περισσότερα του ενός ακίνητα που χρησιμοποιούνται ως δευτερεύουσες κατοικίες με συνολική επιφάνεια πάνω από 150 τ.μ., για την εφαρμογή του τεκμηρίου λαμβάνονται υπόψη όλες οι δευτερεύουσες κατοικίες.

Δεν λαμβάνεται υπόψη η τεκμαρτή δαπάνη δευτερεύουσας κατοικίας η οποία βρίσκεται σε χωριό ή πόλη με πληθυσμό κάτω από 5.000 κατοίκους, η οποία έχει περιέλθει στον φορολογούμενο, στον άλλο σύζυγο ή στα προστατευόμενα παιδιά από κληρονομιά, προίκα ή γονική παροχή, εκτός αν η κατοικία βρίσκεται σε τουριστική περιοχή όπως αυτή έχει οριστεί από τη νομοθεσία.

Μείωση της τεκμαρτής δαπάνης
Σύμφωνα με τον φορολογικό νόμο, μειώνονται κατά 50% τα ποσά της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης που προκύπτουν λόγω κυριότητας ή κατοχής ή ενοικίασης κύριας κατοικίας εμβαδού άνω των 200 τ.μ. και δευτερεύουσας ή δευτερευουσών κατοικιών εμβαδού άνω των 150 τ.μ., εφόσον οι κατοικίες αυτές αποκτήθηκαν με χαριστική αιτία ή αποκτήθηκαν από επαχθή αιτία από συνταξιούχο πριν από τη συνταξιοδότησή του.

Τεκμήριο ΙΧ επιβατικού αυτοκινήτου

ΑΠΟ 1.1.2004 τεκμήριο δαπάνης διαβίωσης των ΙΧ επιβατικών αυτοκινήτων αποτελεί η τεκμαρτή δαπάνη των αυτοκινήτων των οποίων η εργοστασιακή τιμολογιακή αξία του έτους της πρώτης κυκλοφορίας τους μειωμένη λόγω παλαιότητας κατά τα ποσοστά της κλίμακας της παρ. 1 του άρθρου 126 του Τελωνειακού Κώδικα υπερβαίνει τα 50.000 ευρώ. Το ίδιο ισχύει και για τα επιβατικά αυτοκίνητα που ανήκουν σε εταιρείες, κοινωνίες, αλλοδαπές εταιρείες κτλ. ή σε επιχειρήσεις εκπαίδευσης υποψηφίων οδηγών αυτοκινήτων ή ενοικίασης αυτοκινήτων, καθώς και για τα αυτοκίνητα που ενοικιάζονται ή μισθώνονται χρηματοδοτικά.

Τεκμήριο αεροσκαφών και ελικοπτέρων

ΤΕΚΜΗΡΙΟδαπανών διαβίωσης αποτελεί και η τεκμαρτή δαπάνη των αεροσκαφών και των ελικοπτέρων. Για αεροσκάφη με κινητήρα κοινό εσωτερικής καύσης και στροβιλοελικοφόρα, καθώς και ελικόπτερα, η τεκμαρτή δαπάνη έχει οριστεί στο ποσόν των 65.000 ευρώ για τους πρώτους 150 ίππους ισχύος του κινητήρα τους, η οποία προσαυξάνεται με το ποσόν των 500 ευρώ για κάθε ίππο πάνω από τους 150.

Για τα αεροπροωθούμενα αεροσκάφη (Jet) η τεκμαρτή δαπάνηέχει οριστεί στο ποσόν των 200 ευρώ για κάθε λίμπρα ώθησης.

Τεκμήριο δεξαμενής κολύμβησης
ΤΕΚΜΑΡΤΗδαπάνη διαβίωσης του φορολογουμένου αποτελεί και η δαπάνη συντήρησης και χρήσης της δεξαμενής κολύμβησης η οποία χρησιμοποιείται για τις ανάγκες του φορολογουμένου ή των προσώπων που συνοικούν και τον βαρύνουν. Η ετήσια αυτή τεκμαρτή δαπάνη έχει οριστεί με βάση την επιφάνεια της δεξαμενής ως εξής (κάνετε κλικ στον πίνακα αριστερά):

Προκειμένου για εσωτερική δεξαμενή κολύμβησης, τα πιο πάνω ποσά της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης αυξάνονται κατά ποσοστό 50%. Σε περίπτωση που η δεξαμενή κολύμβησης βρίσκεται σε εξοχική κατοικία, η πιο πάνω ετήσια τεκμαρτή δαπάνη δεν περιορίζεται με βάση τους μήνες ιδιοκατοίκησης της κατοικίας διότι κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται από τον φορολογικό νόμο.

Τεκμήριο σκαφών αναψυχής

ΓΙΑ ΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟ της ετήσιας συνολικής τεκμαρτής δαπάνης του φορολογουμένου λαμβάνεται ακόμη υπόψη η τεκμαρτή δαπάνη των σκαφών αναψυχής ιδιωτικής χρήσης, κυριότητας ή κατοχής του φορολογουμένου, του άλλου συζύγου, καθώς και των προσώπων που τους βαρύνουν, η οποία ορίζεται ως εξής:

*Για μηχανοκίνητα σκάφη ανοικτού τύπου, ταχύπλοα ή μη, ολικού μήκους ως 3 μέτρα, η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη έχει οριστεί σε 2.600 ευρώ. Η δαπάνη αυτή αυξάνεται κατά 1.300 ευρώ γισα κάθε μέτρο μήκους πάνω από 3 μέτρα.

*Για ιστιοφόρα ή μηχανοκίνητα ή μεικτά σκάφη με χώρο ενδιαίτησης, η τεκμαρτή δαπάνη υπολογίζεται βάσει των μέτρων ολικού μήκους του σκάφους ως εξής (κάνετε κλικ στον πίνακα αριστερά):

Προκειμένου για σκάφη με μόνιμο πλήρωμα ναυτολογημένο για ολόκληρο ή μέρος του έτους, στην πιο πάνω τεκμαρτή δαπάνη προστίθεται και η αμοιβή του πληρώματος η οποία πολλαπλασιάζεται με τον συντελεστή 2. Μείωση της τεκμαρτής δαπάνης των σκαφών

Η τεκμαρτή δαπάνη των σκαφών ανοικτού τύπου, ταχύπλοων ή όχι, καθώς και των ιστιοφόρων ή μηχανοκίνητων ή μεικτών σκαφών, μειώνεται ανάλογα με την παλαιότητά τους κατά ποσοστό 10% αν έχει περάσει χρονικό διάστημα πάνω από 5 έτη και ως 10 έτη από το έτος που νηολογήθηκαν για πρώτη φορά και κατά ποσοστό 20% αν έχει περάσει χρονικό διάστημα πάνω από 10 έτη από τη νηολόγησή τους.

Η τεκμαρτή δαπάνη των ιστιοφόρων σκαφών μειώνεται κατά ποσοστό 50% προκειμένου για ιστιοφόρα σκάφη τα οποία χρησιμοποιούνται για ναυταθλητικούς αγώνες. Η ειδική αυτή μείωση ισχύει παράλληλα με τη μείωση που έχουν τα σκάφη αυτά λόγου παλαιότητας.

Ακόμη ειδική μείωση της τεκμαρτής δαπάνης κατά ποσοστό 25% έχουν τα σκάφη αναψυχής που έχουν κατασκευαστεί εξ ολοκλήρου στην Ελλάδα από ξύλο, τύπου «τρεχαντήρι», «βαρκαλάς», «πέραμα», «τσερνίκι» και «λίμπερτι». Και η ειδική αυτή μείωση της τεκμαρτής δαπάνης ισχύει παράλληλα με τη μείωση της τεκμαρτής δαπάνης λόγω παλαιότητας.

Εξαίρεση σκαφών από το τεκμήριο
Σύμφωνα με τον φορολογικό νόμο, δεν αποτελούν τεκμήριο δαπανών διαβίωσης τα σκάφη επαγγελματικής χρήσης. Ακόμη το τεκμήριο δεν εφαρμόζεται προκειμένου για τεκμαρτή δαπάνη η οποία προκύπτει από ένα σκάφος αναψυχής ολικού μήκους ως 10 μέτρα το οποίο δεν έχει ναυτολογημένο πλήρωμα. Η εξαίρεση αυτή ισχύει για ένα μόνο σκάφος αναψυχής το οποίο πληροί ταυτόχρονα και τις δύο προϋποθέσεις, έχει δηλαδή μήκος ως 10 μέτρα και δεν έχει ναυτολογημένο πλήρωμα.