Μεγάλα ονόματα της τέχνης στην Αθήνα

Στα είκοσι χρόνια που υπάρχει το Πρόγραμμα Καθοδήγησης της Rolex, έχουν περάσει από αυτό ουκ ολίγες μεγάλες προσωπικότητες των τεχνών και των γραμμάτων, από τους Σπάικ Λι, Μάρτιν Σκορσέζε και Ντέιβιντ Χόκνεϊ μέχρι τους Φιλίντα Λόιντ, Μάργκαρετ Ατγουντ και Αλεχάντρο Γκονζάλες Ινιαρίτου. Οι άνθρωποι αυτοί και τόσοι άλλοι ενέπνευσαν τις νεότερες γενιές συναδέλφων τους, δημιούργησαν μαζί τους συνεργασίες, δεσμούς, σχέσεις ζωής και άνοιξαν νέους καλλιτεχνικούς ορίζοντες για τους ίδιους και για όσους κινούνται γύρω τους.

Προς τιμήν αυτού του επιτυχημένου θεσμού διοργανώνεται το τριήμερο Φεστιβάλ Τεχνών Rolex (26-29 Μαΐου) σε διάφορους χώρους πολιτισμού στην Αθήνα – θα προηγηθεί και τετραήμερο προ-φεστιβάλ (22-25 Μαΐου). Ξένοι και έλληνες καλλιτέχνες και άνθρωποι των γραμμάτων θα συναντηθούν στην ελληνική πρωτεύουσα για να παρουσιάσουν έργα τους και για να πραγματοποιήσουν διαλέξεις και σεμινάρια. Μερικοί από αυτούς, οι οποίοι έχουν περάσει και από το Πρόγραμμα Καθοδήγησης στο παρελθόν, είτε ως μέντορες είτε ως προστατευόμενοι, μας μίλησαν για το πολυαναμενόμενο event, αλλά και για την τέχνη τους.

Φωτ.: Stefan Walter/ Rolex

Τζούλι Τέιμορ: «Aγαπώ στο θέατρο την οικειότητα και αµεσότητά του»

Η αµερικανίδα σκηνοθέτρια είναι η πρώτη γυναίκα που βραβεύθηκε µε Tony για την καλύτερη σκηνοθεσία σε µιούζικαλ για το «The Lion King».

Εχετε δουλέψει πολύ, τόσο στο θέατρο όσο και στον κινηματογράφο. Ποιο από τα δύο προτιμάτε;

«Αυτό που αγαπώ στο θέατρο είναι η οικειότητα και αμεσότητά του. Το γεγονός ότι είναι ένα ζωντανό μέσο σημαίνει ότι αλλάζει συνεχώς, ενώ αυτό το αίσθημα ευαλωτότητας που βγάζει ο άνθρωπος όταν τον βλέπεις μπροστά σου ζωντανά, είναι σημαντικό στον ψηφιακό μας κόσμο. Ο κινηματογράφος, από την άλλη, επιτρέπει σε κάποιον να πει ιστορίες εκπληκτικής πολυπλοκότητας και εμβέλειας. Τα εργαλεία είναι διαφορετικά και μου αρέσει να παίζω με τις κατάλληλες τεχνικές σε κάθε μέσο. Μοντάζ, κοντινό πλάνο, γωνίες κάμερας, κινούμενα σχέδια, οπτικά εφέ, όλα αυτά τα στοιχεία είναι τόσο διαφορετικά στο θέατρο, και είναι συναρπαστικό να κινείσαι μπρος-πίσω ανάμεσα στα δύο. Ποιο από τα δύο έχει μεγαλύτερες προκλήσεις; Αυτό εξαρτάται από το έργο».

Μπορείτε να περιγράψετε το συναίσθημα της ένταξης στην καλλιτεχνική κοινότητα της οικογένειας της Rolex; Τι σημαίνει για εσάς προσωπικά, και για την καριέρα σας, το να συνδέεστε με τo brand;

«Πιστεύω στην έννοια μέντορα/προστατευόμενου. Νομίζω ότι η γενναιοδωρία που επιδεικνύει η Rolex στην υποστήριξη νέων καλλιτεχνών στην αρχή της καριέρας τους είναι ένα θαυμάσιο εφαλτήριο για την καλλιτεχνική κοινότητα. Το γεγονός ότι μια νεαρή καλλιτέχνιδα με παρακολουθούσε τόσο στενά την ώρα που εργαζόμουν με κινητοποίησε, καθώς έπρεπε να βγω έξω από τον εαυτό μου για να με δω με τα δικά της μάτια. Αυτό δεν είναι εύκολο να το κάνεις την ώρα που βρίσκεσαι χωμένος στη δουλειά. Ηταν υπέροχο που ήμουν μέρος των διαφόρων εκδηλώσεων που έχει πραγματοποιήσει η Rolex σε Λονδίνο, Πόλη του Μεξικού, Νέα Υόρκη και τώρα στην Αθήνα. Εχω εκτιμήσει σε βάθος τη συνεύρεση σπουδαίων καλλιτεχνών και το ότι είχα την ευκαιρία όχι μόνο να βιώσω τη δουλειά τους αλλά και να συμμετάσχω σε εμπνευσμένες συζητήσεις».

Σελίνα Κάρτμελ: «Η σύνδεση µε τον τόπο που γεννήθηκε το θέατρο είναι συναρπαστική»

Η προστατευόµενη της Τζούλι Τέιµορ θα σκηνοθετήσει την Τελετή Γκαλά της 20ής Επετείου που θα πραγµατοποιηθεί στις 26 Μαΐου στην αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος» του ΚΠΙΣΝ.

Εχετε, στο παρελθόν, σκηνοθετήσει ελληνική τραγωδία. Θα σκεπτόσασταν ποτέ να σκηνοθετήσετε θεατρική παράσταση στην Ελλάδα; Ισως ένα έργο του Σάµιουελ Μπέκετ, τον οποίο έχετε µελετήσει εκτενώς;

«Θα ήθελα να έχω την ευκαιρία να σκηνοθετήσω µία από τις µεγάλες ελληνικές τραγωδίες. Κάθε φορά που επισκέπτοµαι την Αθήνα εµπνέοµαι πραγµατικά από τους καλλιτέχνες που βρίσκονται στην πρώτη δηµιουργική γραµµή της πόλης, από το οικοσύστηµα που τους υποστηρίζει και την ποικιλοµορφία των εξαιρετικών δηµιουργικών χώρων που συναντά κανείς εκεί. Η σύνδεση µε τον τόπο όπου γεννήθηκε το θέατρο είναι συναρπαστική και προκαλεί δέος. Είµαι σίγουρη ότι ο Σάµιουελ Μπέκετ θα χαιρόταν πολύ να βρει µια εστία εκεί».

Περιγράψτε µας το συναίσθηµα της ένταξης στην καλλιτεχνική κοινότητα της οικογένειας της Rolex. Τι σηµαίνει για εσάς και για την καριέρα σας το να συνδέεστε µε την εταιρεία;

«Ηταν απόλυτη χαρά να κάνεις µοναδικούς και διά βίου φίλους και συµµάχους αντλώντας έµπνευση από όλους τους καλλιτέχνες που ανήκουν στη διεθνή οικογένεια της Rolex. Η όλη εµπειρία ήταν πρόκληση για εµένα και µου άνοιξε τους ορίζοντες, προσφέροντάς µου διαφορετικές προοπτικές ως καλλιτέχνιδα, το οποίο µε τη σειρά του βοήθησε στην αυτοπεποίθησή µου και άνοιξε τις πόρτες σε ένα δίκτυο υποστήριξης που έχει δηµιουργήσει µοναδικές ευκαιρίες εργασίας».

Φωτ.: Tomas Bertelsen/ Rolex

Αλεξέι Ρατμάνσκι: «Εχω εµµονή µε την Αρχαία Ελλάδα»

Ο σπουδαίος χορευτής και χορογράφος θα συντονίζει ένα masterclass µε επιλεγµένους σπουδαστές της Σχολής Χορού της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (ΕΛΣ).

Οι «New York Times» έγραψαν ότι είστε «ο καλύτερος ρώσος χορογράφος µετά τον Ζορζ Μπαλανσίν», ότι έχετε αλλάξει την πορεία του ρωσικού µπαλέτου και ότι αλλάζετε τον ρου του µπαλέτου στη Δύση. Πιστεύετε ότι οι νεότερες γενιές έχουν µια νέα µατιά πάνω στην τέχνη σας και ποιο είναι το µέλλον του µπαλέτου;

«Από τότε που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, η πορεία όχι µόνο του µπαλέτου, αλλά όλων των άλλων τεχνών και πτυχών της ζωής στη Ρωσία αλλάζει δραµατικά. Οπως και στην Ουκρανία. Το όνοµά µου ως χορογράφου το έχουν σβήσει από τα θέατρα Μπαλσόι και Μαριίνσκι, ενώ συνεχίζουν να παίζουν τα µπαλέτα µου, παρά την απαγόρευσή µου. Ο λόγος φυσικά είναι η αντιπολεµική µου θέση και η αµέριστη υποστήριξή µου στην Ουκρανία, τη χώρα όπου µεγάλωσα. Αν θέλετε να βάλετε µια εθνική ετικέτα στο όνοµά µου αυτή είναι: Αµερικανός χορογράφος ρωσο-ουκρανικής καταγωγής. Αλλά η ερώτησή σας αφορούσε τις νεότερες γενιές και την άποψή τους για το µέλλον του µπαλέτου. Κι εγώ ανυποµονώ να το ανακαλύψω».

Μια νέα εποχή θα ξεκινήσει για εσάς, αφού σύντοµα θα αποτελείτε µέρος του New York City Ballet. Ποια είναι τα σχέδια και οι φιλοδοξίες σας για αυτόν τον νέο ρόλο;

«Το NYCB έχει ένα πολύ συγκεκριµένο στυλ χορού. Συνδυάζει την παλιά σχολή πριν από τη Βαγκάνοβα, µέσα από το πρίσµα του νεοκλασικού στυλ του Μπαλανσίν, την αναγκαστική θεατρικότητα του Ρόµπινς συν την ακραία σωµατικότητα των χορογράφων του 21ου αιώνα. Είναι ένας σπάνιος και εµπνευσµένος συνδυασµός. Και µου αρέσει πολύ το πώς ανταποκρίνονται οι χορευτές του NYCB στη µουσική και στον ρυθµό. Για εµένα η µουσικότητα είναι ίσως το πιο σηµαντικό προσόν για έναν χορευτή».

Θα έχουµε την τιµή να σας δούµε στην Αθήνα για το Rolex Arts Festival. Θα είναι η πρώτη σας επίσκεψη;

«Δεν είναι η πρώτη µου φορά στην Αθήνα. Εχω εµµονή µε την Αρχαία Ελλάδα και ανυποµονώ να ξαναεπισκεφθώ τα αγαπηµένα µου αξιοθέατα. Υπάρχουν πάντα νέα πράγµατα να ανακαλύψεις. Θα διδάξω σεµινάριο για τα πρωτότυπα κείµενα των κλασικών παραλλαγών του 19ου αιώνα στους µαθητές της Σχολής Χορού της ΕΛΣ. Η Rolex µε βοήθησε να ερευνήσω και να κινηµατογραφήσω αυτές τις παλιές παραλλαγές που είµαι ενθουσιασµένος να µοιραστώ µε τους νέους έλληνες χορευτές».

Μπορείτε να περιγράψετε το συναίσθηµα της ένταξης στην καλλιτεχνική κοινότητα της οικογένειας της Rolex; Τι σηµαίνει για εσάς προσωπικά, και για την καριέρα σας, το να συνδέεστε µε το brand;

«Η γνωριµία µου µε όλους αυτούς τους σπουδαίους ανθρώπους από διαφορετικές µορφές τέχνης ήταν η απόλυτη συγκίνηση και έµπνευση. Είµαι πολύ περήφανος που συνδέοµαι µε αυτή τη σηµαντική πρωτοβουλία της Rolex».

Μάιλς Θάτσερ: «Ανυποµονώ να εξερευνήσω την Αθήνα»

Στο Φεστιβάλ Τεχνών Rolex θα παρουσιαστεί ένα ντουέτο χορογραφηµένο από τον αµερικανό χορευτή κλασικού µπαλέτου και χορογράφο.

Τι έχετε ετοιµάσει για εµάς στην Αθήνα;

«Θα έχω τη χαρά να φέρω δύο βασικούς χορευτές από το µπαλέτο τού Σαν Φρανσίσκο που θα παρουσιάσουν ένα ντουέτο µου µε τίτλο «05:49″. Πρόκειται για ένα σύγχρονο pas de deux που δηµιουργήθηκε το 2019 και εξερευνά το συναισθηµατικό πεδίο της προµελετηµένης απώλειας. Είναι αθλητικό, δυναµικό και ταυτόχρονα ευάλωτο και αισθάνοµαι τόσο τυχερός που θα αποτελέσει κοµµάτι του φεστιβάλ».

Εχετε βρεθεί ξανά στην Ελλάδα;

«Βασικά, αυτή θα είναι η πρώτη µου φορά στην Ελλάδα. Ανυποµονώ να εξερευνήσω την Αθήνα, τον πολιτισµό της και, φυσικά, το φαγητό. Εχω κάποιους φίλους Ελληνες που είναι χορογράφοι και χορευτές, αλλά πέρα από αυτό χαίροµαι που θα µάθω περισσότερα για τους τρόπους µε τους οποίους ο χορός έχει συµβάλει στον ελληνικό πολιτισµό και την Ιστορία».

«Οταν ξεκινούσα το πρόγραµµα, πριν από σχεδόν δέκα χρόνια, δεν είχα σκεφτεί ότι θα συνέχιζε να µε επηρεάζει για χρόνια µετά. Ηταν πραγµατικό δώρο η συµµετοχή µου στο πρόγραµµα που περιλαµβάνει µια τόσο µεγάλη γκάµα τεχνών και φέρνει συνεχώς απρόσµενες και εµπνευσµένες φιλίες, σχέσεις και συνεργάτες στη ζωή µου. Ανυποµονώ να συνδεθώ µε τα µέλη της οικογένειάς µου στη Rolex µέσω αυτού που είναι η κινητήρια δύναµη στη ζωή όλων µας – της τέχνης».

Φωτ.: Audoin Desforges/ Rolex

Ντίνα Ελ Γουεντίντι: «Η σύνθεση με οδηγεί πάντα σε απροσδόκητες πύλες»

Οι Ντίνα Ελ Γουεντίντι, Αουρέλιο Μαρτίνες και Μάρκους Γκίλμορ θα καθοδηγήσουν τα μουσικά τους σύνολα από την Αίγυπτο, την Ονδούρα/Γκαριφούνα και τις ΗΠΑ στη συναυλία λήξης που θα πραγματοποιηθεί στον κήπο του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Θα συμμετέχει ο θρυλικός βραζιλιάνος τραγουδιστής και τραγουδοποιός Ζιλμπέρτο Ζιλ.

Πώς ήταν το να έχετε τον Ζιλμπέρτο Ζιλ μέντορα; Ποιο ήταν το πιο σημαντικό πράγμα που μάθατε από εκείνον;

«Τον γνώρισα το 2013 στο Ρίο ντε Τζανέιρο, στα αρχικά βήματα της καριέρας μου. Πόσο τυχερή στάθηκα! Περάσαμε τέλειες στιγμές στο στούντιό του. Οταν αρχίσαμε να μιλάμε για τη μουσική σκηνή και τα αραβικά τραγούδια της μπόσα νόβα, εμπνευσμένα από τη Βραζιλία, ήταν μια στιγμή ανταλλαγής πολιτισμού. Τότε ακριβώς σκέφτηκα: «Oυάου, στέκομαι όντως μπροστά σε αυτόν τον ιδιοφυή, εμβληματικό άνθρωπο, τον Ζιλμπέρτο Ζιλ». Και το πιο σημαντικό, θα έλεγα, δεν ήταν αυτό που έμαθα από εκείνον, αλλά η όλη εμπειρία».

Πολλές από τις μουσικές σας συνδυάζουν την παράδοση με πιο σύγχρονους ήχους. Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας;

«Η σύνθεση με οδηγεί πάντα σε απροσδόκητες πύλες, άλλοτε σύγχρονες, άλλοτε παραδοσιακές, μερικές φορές fusion ή στη δημιουργία ενός πολύ ρυθμικού, άγριου ήχου – αλλά τελικά ο αγαπημένος μου μέχρι τώρα είναι το new folk wave. Μου αρέσουν τα μοντέρνα, fusion, indie, ηλεκτροακουστικά, new folk. Χρησιμοποιώ πιο πολύ το new folk γιατί αγαπώ πολύ τη λαϊκή μουσική».

«Είναι μια πολύ μεγάλη ευκαιρία το να περιτριγυρίζεσαι από όλους αυτούς τους μέντορες και προστατευόμενους από όλον τον κόσμο. Αισθάνομαι ότι έχω ένα αναβαθμισμένο, ανανεωμένο όραμα. Πρόκειται για μια πολύ εργατική ομάδα και παράγουν το καλύτερο καλλιτεχνικό πρόγραμμα στον κόσμο. Είμαι σίγουρα ευγνώμων που αποτελώ μέλος της οικογένειας της Rolex. Σημαίνει πολλά για εμένα ως αιγύπτια τραγουδίστρια, όπως επίσης το ότι είχα την ευκαιρία να γνωρίσω τον Ζιλμπέρτο Ζιλ και να δουλέψω μαζί του. Ηταν ένα πολύ δυνατό εφαλτήριο και μια τεράστια μετάβαση στη μουσική μου καριέρα – και δεν θα μπορούσα να κάνω πίσω ούτε ένα βήμα μετά από αυτό».

Φωτ.: Audoin Desforges/ Rolex

Αουρέλιο Μαρτίνες: «Είμαι μουσικός της παράδοσης»

Πόσο σημαντική είναι η μουσική για την πολιτιστική ταυτότητα των Γκαριφούνα;

«Είναι μία από τις πιο σημαντικές πτυχές αυτής της κουλτούρας, γιατί μέσω της μουσικής μπορούμε να προστατεύσουμε τον λαό μας από τον αποκλεισμό, τη δίωξη και την αποστέρηση. Επιπλέον, η μουσική είναι παρούσα σε όλους τους τομείς της ζωής και αποτελεί ένα πολύ ισχυρό μέσο μετάδοσης του πολιτισμού μας από γενιά σε γενιά».

Μέρος αυτού που σας προσέλκυσε στο Πρόγραμμα Καθοδήγησης της Rolex και τον μέντορά σας, Youssou N’Dour, ήταν η ευκαιρία να εξερευνήσετε τις αφρικανικές σας ρίζες. Πώς ήταν αυτή η εμπειρία;

«Αυτή η πρώτη συνάντηση με τις αφρικανικές μου ρίζες πραγματοποιήθηκε στο Ντακάρ και είχε πολύ ισχυρό αντίκτυπο στη ζωή μου επειδή βρισκόμουν στην ήπειρο από την οποία κάποιοι από τους προγόνους μου πουλήθηκαν ως σκλάβοι. Οταν βρέθηκα μπροστά στο νησί Γκορέ (εκεί συγκεντρώνονταν οι σκλάβοι) και φαντάστηκα πώς πρέπει να ήταν η εμπειρία αυτών των ανθρώπων, δεν μπόρεσα να συγκρατήσω τα δάκρυά μου. Το μυαλό μου γέμισε από εικόνες. Επίσης, ήταν ένα σοκ συναισθημάτων, γιατί όταν συνάντησα ανθρώπους στη Σενεγάλη, ένιωσα αληθινά ξένος παρ’ όλη τη ζεστασιά και την υποστήριξή τους. Σήμερα καταλαβαίνω ότι το μόνο που δεν ήταν εφικτό να ξεριζωθεί από τον εσωτερικό αφρικανικό εαυτό μου ήταν το χρώμα του δέρματός μου, τα συναισθήματά μου (στη μουσική, για παράδειγμα) και η αγάπη μου για τη μαμά Αφρική. Ο μαέστρος Γιούσου Ν’Ντουρ κατόρθωσε να μου μεταδώσει τη μεγάλη του μουσική κοινωνική δέσμευση και συνειδητοποίησα πόσο πολύ ένας καλλιτέχνης μπορεί να επηρεάσει θετικά μια χώρα, μια ήπειρο και τον κόσμο γενικότερα».

Εχετε μια σπουδαία καριέρα και επίσης έχετε υπηρετήσει τη χώρα σας και μέσω της πολιτικής. Ποιον από τους δύο ρόλους, του μουσικού ή του πολιτικού, προτιμάτε;

«Είμαι μουσικός τής παράδοσης και ο ρόλος μου είναι να την κρατήσω ζωντανή για να τη μεταφέρω σε μια νέα γενιά, ώστε να γίνει η μουσική όπλο κοινωνικής διαμαρτυρίας για την ένταξη και απελευθέρωση των πιο αποστερημένων λαών. Ο πρώτος ρόλος, λοιπόν, με οδηγεί στον δεύτερο, γιατί χωρίς αυτόν δεν θα ήταν δυνατό για έναν αφρο-απόγονο να εκπροσωπήσει τον λαό του σε μια χώρα (Ονδούρα) που, στα περισσότερα από 200 χρόνια ύπαρξής της, δεν έχει εκλέξει ούτε έναν αφρο-απόγονο αντιπρόσωπο στο εθνικό της Kογκρέσο. Σήμερα, οι αυτόχθονες πληθυσμοί γνωρίζουν ότι είναι δυνατό να εκπροσωπούνται στις εξουσίες του κράτους».

Περιγράψτε μας το συναίσθημα της ένταξης στην καλλιτεχνική κοινότητα της οικογένειας της Rolex. Τι σημαίνει για εσάς και για την καριέρα σας το να συνδέεστε με την εταιρεία;

«Το ότι είμαι κομμάτι αυτής της κοινότητας είναι μεγάλο προνόμιο και τιμή για εμένα. Ποτέ δεν πίστευα ότι θα είχα την υποστήριξη μιας εταιρείας με τέτοιο κύρος για περισσότερα από 14 χρόνια και δεν μιλάω για τα υλικά αγαθά, αλλά περισσότερο για την αίσθηση ότι δεν ήμουν μόνος στην τέχνη μου. Σχεδόν ολόκληρη τη ζωή μου η Rolex με βοηθάει σε δύσκολες στιγμές, όπως στην περίπτωση της πανδημίας. Οι καλλιτέχνες ήταν ανάμεσα στους πρώτους που επλήγησαν και η εταιρεία μάς στήριξε. Με δυο λόγια, η καριέρα μου κι εγώ, το μόνο που μπορούμε να πούμε είναι: «Ευχαριστώ, Rolex»».

Φωτ.: Bart Michiels/ Rolex

Μάρκους Γκίλμορ: «Η μουσική για εμένα είναι μια θεραπευτική δύναμη»

Εκτός από τον Ζακίρ Χουσέιν, µεγαλώνοντας είχατε και έναν άλλον σηµαντικό «µέντορα», τον παππού σας Ρόι Χέινς, τον σπουδαίο ντράµερ της τζαζ.

«Ο παππούς µου είναι η βάση µου από πολλές απόψεις. Μερικές από τις πρώτες αναµνήσεις µου µε µουσικούς είναι από τις δικές του συναυλίες. Και από ιστορικής άποψης µπορώ να πω ότι η συνεισφορά του στη µουσική του 20ού και του 21ου αιώνα είναι σηµαντική. Είναι ένας από τους αρχιτέκτονες του σετ ντραµς. Κάθε φορά που παίζω µαζί του στη σκηνή, η εµπειρία είναι σουρεαλιστική».

Εχετε κερδίσει βραβεία όπως Latin Grammy και έχετε παίξει µε θρύλους της µουσικής. Ποιος είναι ο επόµενος στόχος για εσάς;

«Ο επόµενος στόχος µου είναι να επικεντρωθώ περισσότερο στην ανάπτυξη των συνθέσεών µου και στη συνέχεια στην ηχογράφηση και την ερµηνεία τους».

Η σύνθεσή σας µε τίτλο «Pulse» είναι εµπνευσµένη από την αφροαµερικανική ιστορία και έχει να κάνει µε την αναγκαιότητα θεραπείας και αφύπνισης µετά το τραύµα. Πώς βοηθά η µουσική προς αυτή την κατεύθυνση;

«Η µουσική για εµένα είναι µια θεραπευτική δύναµη. Είναι µία από τις µεγαλύτερες ευλογίες στη ζωή. Βοηθά επίσης στο να µε κρατήσει γειωµένο και αφοσιωµένο στην πίστη µου».

«Η ευκαιρία ήταν πραγµατικά απίστευτη. Μπορώ να πω ειλικρινά ότι έχω βιώσει µια ανυπέρβλητη ανάπτυξη χάρη σε αυτή την πρωτοβουλία. Μου έδωσε πολλές ευκαιρίες πέρα από αυτό που θεωρούσα δυνατό, και τους ευχαριστώ που µε κάλεσαν να γίνω µέλος της οικογένειας».

Φωτ.: Anoush Abrar/ Rolex

Κολμ Τοϊμπίν: «Σκέπτομαι και ζω με τη Μήδεια, την Ηλέκτρα και την Αντιγόνη»

Ο πολυβραβευμένος ιρλανδός συγγραφέας θα συμμετάσχει σε μια συζήτηση για την Αρχαία Ελληνική Λογοτεχνία και την επιρροή της στους σύγχρονους συγγραφείς.

Στη δική σας δουλειά υπάρχουν επιρροές από το Αρχαίο Δράμα;

«Τα έργα του Αισχύλου, του Σοφοκλή και του Ευριπίδη παραμένουν θεμελιώδη για όποιον επιθυμεί να δραματοποιήσει το τι είναι η ζωή, τι συγκρούσεις υπάρχουν, πώς φτιάχνουμε και φανταζόμαστε τους χαρακτήρες στη μυθοπλασία. Στην Ιρλανδία, ποιητές όπως ο Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς και ο Σέιμους Χίνι έχουν μεταφράσει αυτά τα έργα που αποτελούν βασικά στοιχεία του θεάτρου μας. Είδα την πρώτη εκδοχή του «Οιδίποδα» σχεδόν πενήντα πριν και έκτοτε σκέπτομαι και ζω με τη Μήδεια, την Ηλέκτρα και την Αντιγόνη».

Και όσο για τη νεοελληνική λογοτεχνία, γνωρίζετε γι’ αυτήν και για τους σύγχρονους έλληνες συγγραφείς;

«Οπως πολλοί άνθρωποι, γνωρίζω την ελληνική ποίηση του 20ού αιώνα, ιδιαίτερα την ποίηση του Καβάφη, του Γιάννη Ρίτσου, του Οδυσσέα Ελύτη και του Γιώργου Σεφέρη. Μία από τους σύγχρονους μυθιστοριογράφους που θαυμάζω είναι η Αμάντα Μιχαλοπούλου».

Κατάγεστε από μια χώρα σπουδαίων συγγραφέων και ποιητών και για το Πρόγραμμα Καθοδήγησης της Rolex επιλέξατε έναν συμπατριώτη σας. Ηταν σημαντικός παράγοντας η κοινή σας εθνικότητα για την επιλογή και γιατί;

«Η Ιρλανδία μπορεί να φαίνεται μικρή, αλλά γι’ αυτόν που μένει εκεί μοιάζει να είναι πολύ μεγαλύτερη και ποικιλόμορφη. Υπάρχει τεράστια διαφορά, για παράδειγμα, μεταξύ του Μάγιο στα δυτικά, από όπου κατάγεται ο Κόλιν (σ.σ.: Μπάρετ), και του δικού μου τόπου καταγωγής, του Γουέξφορντ στα ανατολικά. Οχι μόνο όσον αφορά το τοπίο και την πολιτιστική κληρονομιά, αλλά και στο πώς μιλούν και συμπεριφέρονται οι άνθρωποι. Οπότε, ο Κόλιν δεν εκπροσωπεί μόνο μια διαφορετική γενιά, αλλά και έναν διαφορετικό κόσμο. Για τους ιρλανδούς συγγραφείς, και ίσως για συγγραφείς και άλλων χωρών, η λέξη «εθνικότητα» δεν σημαίνει πολλά. Το καθήκον του συγγραφέα είναι να υψώσει σημαία πάνω από ένα πολύ μικρότερο έδαφος και ίσως ακόμη και μια ενιαία ευαισθησία. Από αυτό παίρνεις πολύ περισσότερη ενέργεια και δύναμη από ό,τι αν αρχίσεις να σκέπτεσαι για το έθνος σου».

«Σε κάθε τομέα της ζωής, έχω πλήρη συνείδηση του τι προηγήθηκε. Οταν διαβάζω ένα σύγχρονο μυθιστόρημα, έχω συναίσθηση των ήχων και αντηχήσεων που προέρχονται από παλαιότερα βιβλία. Ετσι είναι με την οικογένεια ή την κοινότητα της Rolex. Εχω επίγνωση της σκιάς μορφών όπως εκείνης των Τόνι Μόρισον, Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ και Μάικλ Οντάατζε».

Κόλιν Μπάρετ: «Τα µυθιστορήµατα είναι ένα τοπίο στο οποίο µπορείς να περιπλανηθείς»

Ο προστατευόµενος του Κολµ Τοϊµπίν, µαζί µε την κινηµατογραφίστρια Ανµαρί Τζασίρ θα παρουσιάσουν στο Ωδείο Αθηνών το σενάριο πάνω στο οποίο δουλεύουν, µε επιλογή σκηνών που θα ερµηνεύσουν ηθοποιοί.

Οι χαρακτήρες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στα βιβλία σας. Πώς αναπτύσσετε έναν από αυτούς;

«Νομίζω ότι οι περισσότεροι από τους χαρακτήρες μου είναι ένα μείγμα παρατήρησης και μνήμης-αναμνήσεων, κυρίως, των άλλων ανθρώπων. Τους κατασκευάζω σταδιακά, ξεκινώντας συνήθως με μια μικρή φυσική λεπτομέρεια, κάποια απτή πτυχή τους, μια στιχομυθία ή μια σκέψη που έχουν. Κάτι που να δείχνει μια ιδιοσυγκρασία ή στάση απέναντι στον κόσμο. Η πλοκή είναι σημαντική, αλλά δεν μπορώ να δουλέψω με αυτήν μέχρι να καταλάβω τον πυρήνα του χαρακτήρα».

Εχετε δημοσιεύσει πολλά μικρά διηγήματα. Τα προτιμάτε από τα μυθιστορήματα και σε τι διαφέρουν – εκτός από την έκτασή τους;

«Τα διηγήματα είναι μοναδικά δημιουργήματα, όπως τα ποιήματα. Σε χτυπούν με ένα συναίσθημα και μετά φεύγουν. Τα μυθιστορήματα είναι ένα τοπίο στο οποίο μπορείς, ως αναγνώστης, να περιπλανηθείς για μεγαλύτερο διάστημα. Μου αρέσουν και τα δύο».

«Νιώθω πολύ τυχερός. Το γράψιμο είναι μια μοναχική ενασχόληση, και έτσι αρπάζω οποιαδήποτε ευκαιρία που μου δίνει την αίσθηση της κοινότητας και της συγκέντρωσης σε έναν στόχο. Και το ότι γνώρισα τόσους άλλους καλλιτέχνες από διαφορετικούς κλάδους μού έδωσε έμπνευση. Ακούγεται απλοϊκό, αλλά κάνω φίλους εκεί. Χρειάζεσαι ανθρώπους γύρω σου. Είναι πολύ θετικό».

Πληροφορίες για της ημερομηνίες και τους χώρους διεξαγωγής των εκδηλώσεων θα βρείτε εδώ.