Δυναμική διάσταση λαμβάνει το εγχείρημα της συνεργασίας μεταξύ της Αθήνας και της Ουάσιγκτον στον τομέα του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) με στόχο τη ραγδαία αύξηση μεταφοράς ενέργειας από τους σταθμούς της Ρεβυθούσας και της Αλεξανδρούπολης στην Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη μέσω του «κεντρικού διαδρόμου».

Η ελληνοαμερικανική συνέργεια εντάσσεται στην ευρύτερη λογική της δυτικής συμμαχίας για την κατά το δυνατόν ταχύτερη απεξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια, στο πλαίσιο της οποίας τις τελευταίες ημέρες καταγράφηκαν ακόμα δύο αξιοσημείωτες πρωτοβουλίες: η απόφαση της Ευρωπαϊκής Ενωσης για οριστική απαγόρευση εισαγωγών φυσικού αερίου από τη Μόσχα έως το τέλος του 2027, με τη διακοπή του LNG να ξεκινά έναν χρόνο πριν (2026), και η επιβολή κυρώσεων από τις Ηνωμένες Πολιτείες στους δύο ρωσικούς ενεργειακούς κολοσσούς, τη Rosneft και την Lukoil, ως αποτέλεσμα της νέας αποτυχίας του Λευκού Οίκου να φέρει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για το Ουκρανικό τον Βλαντίμιρ Πούτιν.

Το συνέδριο στην Αθήνα και ο ρόλος των πρέσβεων

Καθώς η Ουάσιγκτον εντατικοποιεί την πίεση τόσο προς τη Μόσχα όσο όμως και προς τους Ευρωπαίους ως κράτη-καταναλωτές, αποκτά ειδική σημασία η διεξαγωγή στην Αθήνα (6-7 Νοεμβρίου) του συνεδρίου της Σύμπραξης για τη Διατλαντική Ενεργειακή Συνεργασία (P-TEC), το οποίο διοργανώνεται από το αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας σε συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση.

Στο συνέδριο θα παραστούν τόσο ο αρμόδιος αμερικανός υπουργός Κρις Ράιτ όσο και ο υπουργός Εσωτερικών Νταγκ Μπέργκαμ, ο οποίος είχε ταξιδέψει πριν από λίγες εβδομάδες στην ελληνική πρωτεύουσα προκειμένου να διαπιστώσει αφενός την επάρκεια των υποδομών, αφετέρου τη διάθεση της Αθήνας να συμμετέχει ενεργά στις διαδικασίες μεταφοράς του αμερικανικού LNG προς την Ευρώπη, με τελικό προορισμό την Ουκρανία.

Ο κ. Ράιτ, μάλιστα, βρίσκεται σε ανοικτή επικοινωνία με τον υπουργό Ενέργειας και Περιβάλλοντος, κ. Σταύρο Παπασταύρου, με τους δύο άνδρες να απευθύνουν από κοινού πρόσκληση για το P-TEC σε 24 ευρωπαίους ομολόγους τους.

Κατά τη διάρκεια του διημέρου θα καταγραφεί και η πρώτη δημόσια εμφάνιση της νέας αμερικανίδας πρέσβεως στην Ελλάδα Κίμπερλι Γκίλφοϊλ, η οποία είναι απολύτως ενημερωμένη για το ενεργειακό στάτους στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ αναμένεται να λειτουργήσει υποστηρικτικά στα εγχειρήματα που βρίσκονται σε εξέλιξη, προωθώντας παραλλήλως νέες ιδέες.

Σύμφωνα με μια πρώτη προσέγγιση, αλλά και με δηλώσεις έτερων αμερικανών αξιωματούχων, όπως ο πρέσβης στην Αγκυρα Τομ Μπάρακ, ο Λευκός Οίκος εκτιμά ότι στον χώρο της Ανατολικής Μεσογείου είναι δυνατόν να προωθηθεί μια «ενεργειακή ενοποίηση», με τελικό αποτέλεσμα τη μεγέθυνση των προσόδων για τις αμερικανικές εταιρείες αλλά και τα εμπλεκόμενα κράτη.

Σημειώνεται, επίσης, ότι μόλις την Πέμπτη εγκρίθηκε ο διορισμός νέου πρέσβη και στη Λευκωσία. Πρόκειται για τον Τζον Μπρέσλοου, ο οποίος προέρχεται επίσης από τον χώρο των επιχειρήσεων, με πηγές από την Ουάσιγκτον να επισημαίνουν ότι ο ίδιος θα αναλάβει ενεργό ρόλο στα ζητήματα ενεργειακής ασφάλειας, διασυνδεσιμότητας και επενδύσεων στην Ανατολική Μεσόγειο.

«Ενεργειακή συνεργασία σημαίνει ασφάλεια»

«Οι Αμερικανοί πιστεύουν ακράδαντα ότι η ενεργειακή συνεργασία συνεπάγεται οφέλη στα μείζονα ζητήματα της συνεργασίας και της ασφάλειας ανάμεσα στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες» λέει στο «Βήμα» αρμόδια πηγή με απόλυτη γνώση του σκεπτικού του Λευκού Οίκου, αποτυπώνοντας τις επιπλέον προτεραιότητες της παρουσίας των κ.κ. Ράιτ και Μπέργκμαν στην Αθήνα.

Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδιώκουν να κυριαρχήσουν στον τομέα της ενέργειας στην Ανατολική Μεσόγειο, έχοντας στο πίσω μέρος του μυαλού τους το ευρύτερο σχέδιο διάνοιξης του περιβόητου διαδρόμου IMEC ως αντίπαλον δέος του κινεζικού «Belt and Road Initiative», στην Αθήνα βλέπουν μια μεγάλη ευκαιρία περαιτέρω θωράκισης

των ελληνοαμερικανικών σχέσεων σε μια εποχή έντονης ρευστότητας και με τον πρόεδρο Τραμπ να μην έχει μιλήσει ακόμα για τους στόχους του στην ευρύτερη περιοχή. Αλλωστε, ένας από τους επιμέρους σκοπούς του P-TEC είναι να συμβάλει στη μετεξέλιξη της Ελλάδας σε στρατηγικό ενεργειακό εταίρο των Ηνωμένων Πολιτειών, γεγονός το οποίο, σε συνδυασμό με την αμυντική συνεργασία αλλά και τους παραδοσιακά στενούς διπλωματικούς δεσμούς, θα καταστήσει τη χώρα αναπόσπαστο τμήμα του δυτικού συστήματος ασφαλείας στο κομβικό σταυροδρόμι Ανατολής –  Δύσης.

Τα πολυπόθητα συμβόλαια ως μέγιστο διακύβευμα

Το μέγιστο διακύβευμα βεβαίως, τόσο για την Ουάσιγκτον όσο και για την Αθήνα, είναι να καταγραφεί έμπρακτο ενδιαφέρον από τα κράτη-μέλη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης προς αγορά αμερικανικού LNG, το οποίο και θα διοχετευθεί προς Βορρά μέσω των ελληνικών υποδομών.

Ως προς αυτό, τα μεν στοιχεία της αγοράς είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικά, από την άλλη πλευρά όμως η τιμή του προσφερόμενου υγροποιημένου φυσικού αερίου παραμένει εξαιρετικά υψηλή. Το 2024 η Ευρωπαϊκή Ενωση κατανάλωνε ρωσικό αέριο σε ποσοστό μόλις 19%, από 45% τρία χρόνια πριν (2021), ενώ η ολική διακοπή έως το 2028 ανοίγει ακόμα περισσότερα περιθώρια εισαγωγής αμερικανικής ενέργειας.

Οσον αφορά τη μείωση της τιμής που θα επιδιώξουν οι ευρωπαίοι υπουργοί στο συνέδριο της Αθήνας, μπορεί να επιτευχθεί είτε με υπογραφή μακροπρόθεσμων συμβολαίων με σταθερό αντίτιμο, ανεξαρτήτως αν θα καταναλωθεί η προσφερόμενη ενέργεια στο σύνολό της, είτε αν οι Αμερικανοί διαπιστώσουν ότι πιθανές μαζικές συμφωνίες θα τους έφερναν περισσότερα κέρδη και αποφασίσουν να ρίξουν τις τιμές. Εξ ου και στο διήμερο του P-TEC θα παραστούν έμπειρα στελέχη της ενεργειακής αγοράς που δύνανται να συμβάλουν στις διαπραγματεύσεις. Ειδικά η Ελλάδα, ανεξαρτήτως της διάθεσης των «24» που θα βρεθούν στην Αθήνα, θα πρέπει να θεωρεί δεδομένη τη μεταφορά αμερικανικού LNG προς την Ουκρανία. Σχετικές συνομιλίες βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη, σε ανώτατο μάλιστα επίπεδο, ενώ η ουκρανική οικονομία στηρίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό σε δυτικό χρήμα, γεγονός που την καθιστά πιο ευέλικτη στο ζήτημα κατανάλωσης αμερικανικής ενέργειας.