Δεν είναι παρά κοινό συμπέρασμα το ότι η ραγδαία εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης έχει οδηγήσει σε ολοένα και μεγαλύτερη εξάρτηση του ανθρώπου από αυτή. Ειδικά των νέων. Ως μαθητής που μόλις αποφοίτησα από το σχολείο, αυτό σίγουρα μου γεννά μεγάλη ανησυχία, καθώς μπορώ να προβλέψω πως η επόμενη γενιά των επαγγελματιών θα έχει ολοκληρωτικά στηριχθεί στην τεχνητή νοημοσύνη για την ανέλιξή της. Δεν μπορούμε, λοιπόν, να παραβλέψουμε τους κινδύνους και τις συνέπειες της υπερβολικής εξάρτησής μας από αυτή.
Πρώτα απ’ όλα, γίνεται αντιληπτό πως η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να προσφέρει απεριόριστες υπηρεσίες. Με το πάτημα ενός κουμπιού έχει τη δυνατότητα να «υποδυθεί» τον δάσκαλο, τον δημοσιογράφο, τον γραφίστα ή τον λογιστή.
Συνεπώς, δεν γνωρίζω αν η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να διευκολύνει την εργασία όλων αυτών των επαγγελματιών ή να τους αντικαταστήσει ολοκληρωτικά, καθώς ήδη γινόμαστε μάρτυρες μιας σταδιακής αυτοματοποίησης, αφού τα χειρωνακτικά επαγγέλματα αντικαθίστανται από μηχανές.
Πρέπει, όμως, να λάβουμε υπ’ όψιν μας και το ενδεχόμενο μείωσης της αποδοτικότητας στην εργασία. Η τεχνολογική εξέλιξη σταδιακά δίνει την ευκαιρία για εκτέλεση όλο και πιο σύνθετων εργασιών. Αυτό αντί για βοηθητικό προς τους εργαζόμενους μπορεί να αποβεί επιζήμιο, να τους καταστήσει αναποτελεσματικούς και να μειώσει το ενδιαφέρον για την εργασία τους.
Μάλιστα, οι μαθητές και φοιτητές, συνηθίζοντας στη νοοτροπία της «ευκολίας» μέσω της επίλυσης όλων των εργασιών τους από τεχνητή νοημοσύνη, φοβάμαι πως δεν θα διαθέτουν τα απαραίτητα εφόδια, δεν θα έχουν καλλιεργήσει την κριτική τους σκέψη για την αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων.
Με αυτόν τον τρόπο, λοιπόν, θα δημιουργηθούν επαγγελματίες χωρίς την παραμικρή γνώση του αντικειμένου τους, στην υπηρεσία των οποίων δεν θα μπορούν να στηριχθούν οι άνθρωποι.
«Σε λάθος χέρια»
Υπάρχει βέβαια και το ενδεχόμενο η τεχνολογία να «πέσει σε λάθος χέρια», όπως πολύ συχνά ακούγεται. Ετσι, τα ενδεχόμενα προβλήματα και οι κίνδυνοι της χρήσης εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης δεν σταματούν εδώ. Παρενέργειές της είναι η παραπληροφόρηση, ο έλεγχος των πολιτών με σκοπό το κέρδος, οι υποκλοπές προσωπικών στοιχείων και σειρά άλλων στρεβλώσεων.
Αλλωστε, ο σημερινός άνθρωπος δημοσιοποιεί όλο το περιεχόμενο της ζωής του μέσω των κοινωνικών δικτύων, όπως και μέσω συζητήσεων με εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης, πράγμα που καθιστά ακόμα ευκολότερη τη διαρροή προσωπικών του πληροφοριών.
Προκειμένου, λοιπόν, ο άνθρωπος να προφυλαχθεί από τους κινδύνους που αναφέραμε, οφείλει να αναπτύξει μία πολύπλευρη προσωπικότητα. Αρχικά, να επιδιώκει με κάθε τρόπο την πνευματική καλλιέργεια, η οποία θα αναπτύξει την κριτική του ικανότητα και θα του παρέχει τη δυνατότητα λήψης αποφάσεων σε έναν κόσμο που διαρκώς αλλάζει.
Είναι, βέβαια, απαραίτητη και η ενημέρωσή του με σκοπό να αποφευχθούν οι δυσάρεστες συνέπειες της παραπληροφόρησης, η οποία πρέπει να βασίζεται στη διασταύρωση διαφορετικών πηγών και ταυτόχρονη ευαισθητοποίηση για σημαντικά κοινωνικά θέματα.
Είναι σημαντικό όλοι μας να καταλάβουμε πως η εξάρτηση από την τεχνητή νοημοσύνη είναι απολύτως επιζήμια, μειώνει τις δυνατότητες του ανθρώπου και τον καθιστά ανεπαρκή και αναποτελεσματικό.
Ξέρουμε καλά ότι έχει συντελεστεί επανάσταση σε όλους τους τομείς της επιστήμης και της τεχνολογίας και οι δυνατότητες που μας παρέχει είναι εκπληκτικές. Πάντα, όμως, πρέπει να συνδυάζονται με τη δημιουργικότητα, την πρωτοτυπία και την ανθρώπινη λογική. Γιατί είναι δεδομένο πως καμία μηχανή δεν γίνεται να αντικαταστήσει τις ανθρώπινες ιδέες. Αρα αποτελεί αποκλειστική ευθύνη μας να μην υποδουλωθούμε σε όλα αυτά τα τεχνολογικά δημιουργήματα, αξιοποιώντας τα με σύνεση και μέτρο για τη διευκόλυνση της ζωής μας.
Εμείς και η νέα ψηφιακή εποχή
Των Ιωάννη Σιμόπουλου και Δημήτρη Ντοκάι (2ο ΓΕΛ Σπάρτης)
Η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) είναι μια τεχνολογική επανάσταση που έχει φέρει σημαντικές αλλαγές σε πολλούς τομείς της κοινωνίας, επηρεάζοντας τον χώρο εργασίας και την επικοινωνία. Παρά τα οφέλη που προσφέρει, παρουσιάζει και σοβαρούς κινδύνους, οι οποίοι απαιτούν οριοθέτηση και κανόνες για να μην προκύψουν προβλήματα.
Ενας από τους πιο σημαντικούς κινδύνους αφορά την απώλεια θέσεων εργασίας. Η αυτοματοποίηση διαδικασιών μπορεί να αντικαταστήσει το ανθρώπινο δυναμικό. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μαζική ανεργία, με σοβαρές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, δημιουργώντας ανάγκη για επανεκπαίδευση εργαζομένων και ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων. Αντιθέτως, μπορεί να αναπηδήσουν νέα επαγγέλματα σχετικά με τη διαχείριση και την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης.
Η παραβίαση της ιδιωτικότητας αποτελεί άλλο ένα πολύ σημαντικό ζήτημα. Η ΤΝ χρειάζεται μεγάλες ποσότητες δεδομένων και φυσικές πηγές για να λειτουργήσει αποτελεσματικά, συμπεριλαμβανομένων προσωπικών πληροφοριών. Η κακή διαχείριση ή η αμέλεια στην προστασία αυτών των δεδομένων μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια των χρηστών, καθώς και τα προσωπικά τους δεδομένα.
Επιπλέον, η κακή χρήση της ΤΝ μπορεί να έχει επικίνδυνες συνέπειες. Η τεχνολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κυβερνοεπιθέσεις, παραπληροφόρηση ή χειραγώγηση του κοινού μέσω ψευδών πληροφοριών.
Από την άλλη πλευρά, τα οφέλη είναι εντυπωσιακά. Μπορεί να αυξήσει την παραγωγικότητα, να μειώσει το κόστος λειτουργίας επιχειρήσεων και τον χρόνο περαίωσης εργασιών. Η ανάπτυξη αυτονομίας σε οχήματα υπόσχεται ασφαλέστερες μεταφορές, μειώνοντας τα ατυχήματα και τις απώλειες ανθρώπινων ζωών στους δρόμους.
Το βέβαιο ωστόσο είναι ότι χρειάζεται αυστηρός έλεγχος και κανονισμοί για να διασφαλιστεί ότι η ΤΝ θα υπηρετεί την πρόοδο χωρίς να βλάπτει το κοινωνικό σύνολο.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στην εφημερίδα TO BHMA της Σπάρτης που κυκλοφόρησε με «Το Βήμα της Κυριακής» στις 30 Νοεμβρίου 2025.
