Εχει νικήσει η ψευδής είδηση;
Του Κωνσταντίνου Σταυριανόπουλου
(2ο ΓΕΛ Σπάρτης)
Στον 21ο αιώνα, η πληροφορία είναι το πιο ισχυρό όπλο και το ψέμα η πιο επικίνδυνη σφαίρα. Από την Ουάσιγκτον έως και το τελευταίο χωριό του πλανήτη, τα fake news δεν είναι απλώς παραπληροφόρηση· είναι εργαλείο επιρροής, πολιτικής χειραγώγησης και κοινωνικής διάβρωσης. Η αλήθεια μοιάζει ολοένα πιο εύθραυστη.
Στις ΗΠΑ, οι δηλώσεις για «ανθρώπους που τρώνε σκύλους και γάτες» έγιναν viral μέσα σε λίγες ώρες. Το απόσπασμα αυτό, αποκομμένο από κάθε πραγματικό γεγονός, αναπαρήχθη εκατομμύρια φορές, δημιουργώντας πανικό. Το φαινόμενο αυτό αποδεικνύει πόσο εύκολα η ψευδής είδηση μεταμορφώνεται σε πολιτικό αφήγημα.
Στις ομιλίες του Ντόναλντ Τραμπ ο όρος «fake news» έγινε εργαλείο απονομιμοποίησης της δημοσιογραφίας. Ετσι, η πραγματικότητα έπαψε να είναι αντικειμενική· έγινε θέμα πίστης και η πίστη εργαλείο εξουσίας.
Η παραπληροφόρηση δεν περιορίζεται στην Αμερική. Στην Ουκρανία και τη Ρωσία η αλήθεια βρίσκεται στο επίκεντρο ενός πολέμου προπαγάνδας. Δημοσιογράφοι περιγράφουν πώς τα ρωσικά μέσα γεμίζουν το κενό που αφήνει η ανεπαρκής ενημέρωση.
Για πολλούς, η παραπληροφόρηση δεν είναι απλώς ένα ψέμα, αλλά ένα σύστημα που επιβιώνει με κρατική στήριξη. Η ενημέρωση μετατρέπεται σε πεδίο μάχης, όπου η δημοσιογραφία δίνει αγώνα για να παραμείνει ελεύθερη – και ζωντανή.
Στη Ρουμανία, η άνοδος του υποψηφίου Γκεοργκέσκου αποτέλεσε μία ακόμη απόδειξη της δύναμης των fake news. Χωρίς παρουσία στις δημοσκοπήσεις, κατόρθωσε να συγκεντρώσει πάνω από δύο εκατομμύρια ψήφους με τη βοήθεια ενός κύματος διαδικτυακής παραπληροφόρησης.
Ερευνητές επισημαίνουν πως το φαινόμενο συνδέεται με τη ρωσική επιρροή και την απογοήτευση των πολιτών από το πολιτικό σύστημα. Οταν η εμπιστοσύνη καταρρέει, η συνωμοσία βρίσκει έδαφος· και εκεί όπου λείπει η αλήθεια, η ψευδαίσθηση γίνεται πολιτική δύναμη.
Οι δημοσιογράφοι που αντιστέκονται στην ψευδή είδηση πληρώνουν βαρύ τίμημα. Απολύονται, απειλούνται, φιμώνονται. Οπως λέει μια ρεπόρτερ από την Ουκρανία, «το κόστος της αλήθειας είναι η ίδια η ζωή». Ωστόσο, η μάχη δεν έχει χαθεί. Νέες φωνές, νέες πλατφόρμες και ανεξάρτητες έρευνες προσπαθούν να ξανακερδίσουν το κοινό, να αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη.
Το ερώτημα όμως παραμένει: Μπορεί η δημοσιογραφία να επιβιώσει σε έναν κόσμο που προτιμά την ψευδαίσθηση από το γεγονός;
Η ψευδής είδηση ίσως να μην έχει ακόμη νικήσει – αλλά προηγείται. Η αλήθεια χρειάζεται πλέον υπερασπιστές, όχι απλούς καταναλωτές. Γιατί σε μια εποχή όπου η πραγματικότητα διαμορφώνεται με «likes» και «shares», το να γνωρίζεις τι είναι αληθινό αποτελεί πράξη αντίστασης.
This… is Sparta;
Της Ελένης Βουραζέλη
(2ο ΓΕΛ Σπάρτης)
Ενας τουρίστας έρχεται στη Σπάρτη και ανυπομονώντας αρχίζει να ψάχνει τον Λεωνίδα και το μεγαλείο της πόλης που έχει διαβάσει στα βιβλία. Δεν βρίσκει τίποτα από αυτά. Μάλλον πήραν άδεια… Αντ’ αυτού βρίσκει έναν, κάποτε κεντρικό, ιστορικό δρόμο σκαμμένο, που μοιάζει εγκαταλελειμμένος, και κάτι ξεθωριασμένες πινακίδες που γράφουν «Εργα σε εξέλιξη». Αναρωτιέται αν, συνεχίζοντας την περιήγησή του στην πόλη, θα θαυμάσει άραγε κάτι από όλα αυτά που έχει ακούσει για αυτή. Για την πόλη που ξέρει ότι έχει διαπρέψει στους αιώνες της Ιστορίας.
Για την πόλη που μαζί με την Αθήνα αποτελούσαν τις δύο μεγαλύτερες δυνάμεις του αρχαίου κόσμου. Για την πόλη που το όνομά της υμνείται στα στόματα ανθρώπων σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης. Που το όνομα αυτό έχει ταξιδέψει έως τη μακρινή Αμερική και το Χόλιγουντ. Που το «This is Sparta!» έχει ηχήσει παντού με θαυμασμό… και θαυμαστικό. Εδώ, σε λίγο θα μάθει ότι το ψιθυρίζουμε με ερωτηματικό στο τέλος – και το ίδιο θα κάνει και εκείνος: This… is Sparta;
Εικόνες εγκατάλειψης και παραμέλησης θα συνεχίσει να βλέπει σε όλο του το ταξίδι. Στο Αρχαιολογικό Μουσείο της, που περιμένει ακόμα τα έργα εκείνα που, όπως μας υπόσχονται σε όλα τα προεκλογικά σόου, θα το κάνουν αντάξιο της ιστορίας που φιλοξενεί, τα εκθέματα βρίσκονται ακόμα σε κλειστές αποθήκες μέσα στο σκοτάδι της αφάνειας. Μήπως περιμένουμε τα έργα ίδρυσης της νέας μονάδας στον Ευρώτα να ξεκινήσουν μόνα τους;
Στην αρχαία πόλη της Σπάρτης αυτά που θα συναντήσει θα τον αφήσουν να απορεί: «Μα καλά, δεν υπάρχει κανένας εδώ να βάλει μια τάξη;». Εικόνες ντροπής και εκεί, με όλα τα μνημεία και το αρχαίο θέατρο να είναι μεν περιφραγμένα, αλλά να μην παύουν να αποτελούν ένα «ξέφραγο αμπέλι» χωρίς σύστημα ασφαλείας, χωρίς φύλαξη, χωρίς εισιτήριο εισόδου, μόνο την πλέον γνώριμη σε αυτόν ξεθωριασμένη πινακίδα «Εργα σε εξέλιξη».
Λίγο πιο έξω από τη Σπάρτη, αλλά σε στενή σχέση με το ιστορικό της παρελθόν, το χωριό της Πελλάνας. Εκεί, ένα από τα νεκροταφεία της μυκηναϊκής εποχής με θολωτούς τάφους, ανάμεσά τους και ένας βασιλικός με διάμετρο θόλου πάνω από 10 μέτρα, μένει δεκαετίες στο περιθώριο. Οι θησαυροί της αρχαιότητας, ξεχασμένοι, θάβονται μέρα με τη μέρα όλο και πιο βαθιά στη γη. Και μάλιστα όταν και εδώ μιλάμε για κυριολεξία, αφού το «θάψιμο» είναι μια τέχνη που στη χώρα μας τα χέρια των «υπευθύνων» πραγματοποιούν με επιτυχία. Ενας χώρος που θα μπορούσε να είναι επισκέψιμος και να υμνεί το μεγαλείο του παραμένει στην αφάνεια και τη λήθη.
Κάποτε οι αρχαίοι ημών πρόγονοι Σπαρτιάτες έχτιζαν τη δόξα με πέτρα και αίμα. Τώρα, όπως φαίνεται, το μόνο που υψώνουμε είναι πάσης φύσεως δικαιολογίες. Και πάλι καλά. Ομως μην είμαστε και εμείς τόσο απαιτητικοί και αχάριστοι… Μπορεί οι επισκέπτες να έρχονται να δουν τον Λεωνίδα και να μάθουν για τις μάχες του, όμως τους χαρίζουμε κάτι μεγαλύτερο.
Φεύγουν έχοντας δει ζωντανά μια άλλη μάχη, τη μάχη που χάσαμε εμείς με την αδιαφορία, την παραμέληση, την εγκατάλειψη… Η Ιστορία δεν ζητάει μνημεία. Μνήμη ζητάει. Ούτε θαύματα γυρεύει. Μόνο να μην την ξεχνούν οι εκάστοτε «αρμόδιοι» πίσω από ένα γραφείο.
Αγαπάμε την πόλη μας και είμαστε περήφανοι. Οχι γιατί ήταν ή θα είναι τέλεια, αλλά γιατί ανήκουμε σε αυτή και γι’ αυτό πονάει περισσότερο να τη βλέπουμε έτσι. Και ποια; Τη Σπάρτη! Που το όνομά της διδάσκεται στα σχολεία του κόσμου και εμείς είμαστε ανάξιοι να διαχειριστούμε και να αξιοποιήσουμε αυτό το ισχυρότατο «brand name».
Οι αρχαίες πέτρες που έχουν απομείνει δεν φωνάζουν.
Περιμένουν να θυμηθούμε επιτέλους ποιων προγόνων απόγονοι είμαστε. Να δούμε την πόλη μας να ακμάζει ξανά, όπως τότε… Μόνο που άντε να εξηγήσεις ότι η αναμονή των αρχαίων θα συναντά (για πάντα;) την εκκωφαντική σιωπή των «αρμοδίων»…
Ενα ταξίδι μακριά
Των Φωτεινής Κωστιάνη και Ηλία Ντέλα (2ο ΓΕΛ Σπάρτης)
Οι νέοι σήμερα, περισσότερο από ποτέ, ονειρεύονται ταξίδια σε μακρινούς προορισμούς αναζητώντας εμπειρίες που θα εμπλουτίσουν τη ζωή τους και θα διευρύνουν τους ορίζοντές τους. Τα ταξίδια δεν είναι πλέον απλώς μια μορφή ψυχαγωγίας, αλλά μια ασυνείδητα αναπτυξιακή γέφυρα της ίδιας της προσωπικής ανάπτυξης.
Ενας από τους κύριους λόγους που οι νέοι επιθυμούν να ταξιδέψουν είναι η ανάγκη τους να ξεφύγουν από τη ρουτίνα και την καθημερινότητα. Η ζωή στην πόλη με τις απαιτήσεις της εργασίας ή των σπουδών μπορεί να γίνει ασφυκτική. Τα ταξίδια προσφέρουν μια ευκαιρία για αποσύνδεση από την τεχνολογία και τα κοινωνικά δίκτυα, επιτρέποντας στους νέους να επανασυνδεθούν με τη φύση, τον εαυτό τους και τους ανθρώπους γύρω τους.
Επιπλέον, τα ταξίδια αποτελούν πηγή γνώσης και μάθησης. Οι νέοι επιθυμούν να γνωρίσουν νέους πολιτισμούς, να δοκιμάσουν νέες γεύσεις, να μάθουν νέες γλώσσες και να κατανοήσουν διαφορετικές προοπτικές. Μέσα από την αλληλεπίδραση με ανθρώπους από διαφορετικά υπόβαθρα, οι νέοι αναπτύσσουν την ενσυναίσθηση, τη σοφία και την ικανότητα να βλέπουν τον κόσμο με διαφορετική ματιά.
Ενας άλλος σημαντικός παράγοντας που ωθεί τους νέους να ταξιδέψουν είναι η αναζήτηση περιπέτειας και συγκινήσεων. Επιθυμούν να δοκιμάσουν τα όριά τους, να ξεπεράσουν τους φόβους τους και να ζήσουν μοναδικές εμπειρίες. Από την πεζοπορία σε βουνά και την κατάδυση σε κοραλλιογενείς υφάλους, μέχρι την εξερεύνηση αρχαίων ερειπίων και την παρακολούθηση τοπικών φεστιβάλ, τα ταξίδια προσφέρουν ατελείωτες ευκαιρίες για περιπέτεια και διασκέδαση.
Ωστόσο, τα ταξίδια που ονειρεύονται οι νέοι δεν είναι πάντα εύκολα προσβάσιμα. Ο οικονομικός παράγοντας αποτελεί συχνά σημαντικό εμπόδιο, καθώς τα ταξίδια μπορεί να είναι ακριβά. Επιπλέον, μπορεί να προκύψουν προκλήσεις όπως η έλλειψη χρόνου, η γραφειοκρατία ή και οι γλωσσικές δυσκολίες.
Παρ’ όλα αυτά, οι νέοι βρίσκουν τρόπους να ξεπεράσουν αυτά τα εμπόδια και να πραγματοποιήσουν τα ταξιδιωτικά τους όνειρα. Επωφελούνται από τις προσφορές και τις εκπτώσεις, επιλέγουν οικονομικούς προορισμούς, ταξιδεύουν με σκηνές και μένουν σε ξενώνες. Επίσης, χρησιμοποιούν την τεχνολογία για να σχεδιάσουν τα ταξίδια τους, να βρουν πληροφορίες και να επικοινωνήσουν με άλλους ταξιδιώτες.
Ετσι, τα ταξίδια που ονειρεύομαστε αποτελούν μια σημαντική πτυχή της ζωής μας. Μέσα από τα ταξίδια αναζητούμε την περιπέτεια, τη γνώση, την προσωπική ανάπτυξη και την αυθεντικότητα. Και τελικά αναμνήσεις για μια ολόκληρη ζωή…
Εφηβεία χωρίς φιλία; Δεν γίνεται…
Των Ιωάννας Παυλοπούλου και Δώρας Πολίτη (2ο ΓΕΛ Σπάρτης)
Η εφηβεία είναι μια περίοδος που τη βιώνουν όλοι οι άνθρωποι, άλλοι με εύκολο και άλλοι με δύσκολο τρόπο. Κατά τη διάρκεια της εφηβείας πολύ σημαντικό ρόλο παίζει η φιλία. Η φιλία κατά την περίοδο αυτή δεν είναι πάντα εύκολη για όλους τους ανθρώπους, αφού υπάρχουν διάφορα προβλήματα και δυσκολίες, όμως υπάρχουν και διάφορα στηρίγματα.
Ολοι γνωρίζουμε ότι οι φίλοι μπορούν να προσφέρουν συναισθηματική υποστήριξη και συμβουλές. Μπορούν επίσης να βοηθήσουν να ξεπεράσουμε δύσκολες στιγμές. Ζωή χωρίς φίλους δεν είναι τόσο εύκολη… Οι έφηβοι τις περισσότερες φορές εξαρτώνται από τους φίλους τους. Αυτό δεν είναι πάντα αρνητικό, γιατί πολλές φορές βρίσκουν το στήριγμά τους, καθώς διαμορφώνουν την ταυτότητά τους μέσα από αυτούς εφόσον νιώσουν αποδεκτοί. Επίσης, οι έφηβοι προτιμούν να βρίσκονται ως παρέα σε ομάδες συνομηλίκων, αφού έχουν κοινές απόψεις και προβλήματα και κάπως έτσι υπάρχει αλληλοκατανόηση.
Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν πολλά προβλήματα και δυσκολίες μέσα στις φιλίες των εφήβων. Είναι πολύ οδυνηρό για την αυτοπεποίθηση ενός ατόμου να προδίδεται από τους φίλους του αφού με αυτόν τον τρόπο πέφτει το ηθικό του. Ακόμα, μερικές φορές οι έφηβοι αλλάζουν εξωτερικά και εσωτερικά για να γίνουν αποδεκτοί από μια ομάδα συνομηλίκων και κάπως έτσι έρχεται στο προσκήνιο η κακή επιρροή των φίλων.
Επιπλέον, πολλές φορές παρατηρείται «ψεύτικη» φιλία μεταξύ των ατόμων, αφού σε περίπτωση επιτυχίας κάποιου υπάρχει ζήλεια και ανταγωνισμός και αυτό έχει ως επακόλουθο την έλλειψη εμπιστοσύνης. Επιπρόσθετα, μια άλλη πολύ επικίνδυνη πλευρά της φιλίας είναι όταν κάποιος γίνεται πολύ κτητικός, αποκλείοντας τους άλλους από το να συναντήσουν ή να γνωρίσουν άλλους φίλους.
Τους πνίγουν λοιπόν μέσα στη σχέση, λέγοντας πράγματα όπως ότι αυτοί ανήκουν μόνο σε αυτούς, σχεδόν σαν να τους έχουν ιδιοκτησία τους. Τέλος, έλλειψη σεβασμού μπορεί να μετατρέψει μια φιλία σε βάρος αντί για στήριγμα, ενώ η έλλειψη ειλικρινούς διαλόγου οδηγεί σε παρεξηγήσεις.
Οταν τα παιδιά βρίσκονται σε μικρή ηλικία εξαρτώνται και έχουν σαν πρότυπο τους γονείς τους. Ομως όταν μεγαλώνουν, περίπου στην ηλικία των 12 ετών, τα πρότυπά τους αλλάζουν και αυτό έχει όχι μόνο πλεονεκτήματα αλλά και μειονεκτήματα.
Εμείς βρισκόμαστε στην περίοδο της εφηβείας και βιώνουμε πολλά προβλήματα και δυσκολίες, αλλά και όμορφες στιγμές! Το μόνο σίγουρο είναι ότι αν δεν υπήρχαν φιλίες όλα θα ήταν πιο δύσκολα για όλους! Και κάπως έτσι μεγαλώνουμε…
Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στην εφημερίδα TO BHMA της Σπάρτης που κυκλοφόρησε με «Το Βήμα της Κυριακής» στις 30 Νοεμβρίου 2025.
