Συνεχίζεται η αντιπαράθεση Φαραντούρη – Μαρινάκη σε ό,τι έχει να κάνει με το Άρθρο 86 περί ευθύνης υπουργών και την άσκηση διώξεων από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία χωρίς την προηγούμενη άδεια της Βουλής.

Ο Νικόλας Φαραντούρης και η Μαρία Καρυστιανού είχαν ζητήσει την προηγούμενη εβδομάδα, σε εκδήλωση που διοργάνωσε στις Βρυξέλλες ο Έλληνας ευρωβουλευτής, την «παράκαμψη του Άρθρου 86 με βάση τις αρχές της υπεροχής, της ισονομίας και του κράτους δικαίου». Σήμερα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης τόνισε ότι «δεν υπάρχει καμία τέτοια δυνατότητα» και ότι «είναι λάθος η σύγκριση με την απόφαση του ΣτΕ για το άρθρο 16» (όπου το ΣτΕ έκρινε ότι στην περίπτωση των μη κρατικών πανεπιστημίων υπερισχύει το Ευρωπαϊκό Δίκαιο).

Στον κ. Μαρινάκη απάντησε λίγο αργότερα ο ευρωβουλευτής και καθηγητής του Ευρωπαϊκού Δικαίου επισυνάπτοντας μάλιστα αναλυτική γνωμοδότησή του: «Το Άρθρο 86 του Συντάγματος, το οποίο θεσπίζει ειδικές διαδικασίες για την ποινική ευθύνη των υπουργών, έχει εξελιχθεί στο μοιραίο εμπόδιο για την αποτελεσματική εφαρμογή του νόμου, του κράτος δικαίου και της αντι-διαφθοράς στη χώρα μας, ακυρώνοντας έρευνες σε κρίσιμες υποθέσεις όπως τα Τέμπη, ο ΟΠΕΚΕΠΕ κλπ.

Η άρση του εμποδίου αυτού δεν αποτελεί απλώς μια τεχνική νομική μεταρρύθμιση, αλλά οικονομική και δικαιοπολιτική αναγκαιότητα για βιώσιμη διακυβέρνηση και δημοσιονομική σταθερότητα και εν τέλει για δημοκρατία.

Δεν μπορούν να ισχύουν δύο μέτρα και δύο σταθμά: Όταν μας συμφέρει η αρχή της υπεροχής του ευρωπαϊκού δικαίου, την επικαλούμαστε ακόμη και με contra legem ερμηνεία (όπως στην περίπτωση του Άρθρου 16 περί μη κρατικών πανεπιστημίων). Και όταν δεν μας συμφέρει, την ξεχνάμε (όπως στο ακαταδίωκτο υπουργών για εγκλήματα διαφθοράς στο Άρθρο 86).

Υπενθυμίζω λοιπόν στον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο και τους συμβούλους τους, ότι η νομολογία του Δικαστηρίου της ΕΕ αλλά και η πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (Ολ. ΣτΕ 1918/2025) είναι σαφείς και δεν δεν μπορεί να εφαρμόζονται a la carte: Η υποχρέωση τήρησης του ευρωπαϊκού δικαίου αφορά και διατάξεις συνταγματικού επιπέδου και οι Αρχές υποχρεούνται να εξασφαλίζουν την πλήρη αποτελεσματικότητα των διατάξεων του ευρωπαϊκού δικαίου, ακόμα και όταν αυτές δεν προβαίνουν σε συνταγματική αναθεώρηση. Kαι ασφαλώς το γράμμα των συνταγματικών διατάξεων πρέπει να ερμηνεύεται σε αρμονία με τους ευρωπαϊκούς κανόνες.

Με βάση λοιπόν τις αρχές της υπεροχής του Ευρωπαϊκού Δικαίου αλλά και της ισονομίας και της διαφάνειας, συνάγεται ότι το κώλυμα που θέτει το άρθρο 86 του Συντάγματος στην άσκηση της αρμοδιότητας της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, αντιβαίνει στο ευρωπαϊκό δίκαιο και για το λόγο αυτό είναι ανίσχυρο. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι οι Ευρωπαϊκές Αρχές μπορούν να παρακάμψουν το κώλυμα του Άρθρου 86 του Συντάγματος κατά την εφαρμογή των κανόνων Ευρωπαϊκού Δικαίου, μέχρι την αναθεώρηση ή κατάργηση της συνταγματικής διάταξης.

Νικόλας Φαραντούρης,
Ευρωβουλευτής Συντονιστής επιτροπής Συνταγματικών Υποθέσεων (AFCO) Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Καθηγητής Ευρωπαϊκού Δικαίου, Έδρα Jean Monnet»