Οι Ηνωμένες Πολιτείες, υπό το βάρος της συνεχιζόμενης σύγκρουσης στην Ουκρανία, φέρονται να έχουν θέσει ένα αυστηρό τελεσίγραφο προς τους συμμάχους τους στο ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με πληροφορίες από αξιωματούχους του Πενταγώνου, η Ουάσινγκτον ζητά από τα ευρωπαϊκά κράτη να αναλάβουν έως το 2027 το μεγαλύτερο μέρος των συμβατικών αμυντικών δυνατοτήτων της Συμμαχίας — από την παροχή πληροφοριών μέχρι κρίσιμα πυραυλικά συστήματα. Το χρονοδιάγραμμα αυτό χαρακτηρίζεται από πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ως εξαιρετικά πιεστικό και δύσκολα υλοποιήσιμο.
Το θέμα αυτό συζητήθηκε πρόσφατα στην Ουάσινγκτον, σε συνάντηση στελεχών του Πενταγώνου με ευρωπαίους διπλωμάτες. Πέντε πηγές με γνώση του διαλόγου ανέφεραν στο Reuters ότι οι Αμερικανοί εξέφρασαν έντονη δυσαρέσκεια για την αργή πρόοδο που έχει σημειώσει η Ευρώπη από το 2022 και μετά, παρά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Η απαίτηση για μεταφορά του «βάρους» της συμβατικής άμυνας —πλην του πυρηνικού οπλοστασίου— από τις ΗΠΑ στα ευρωπαϊκά κράτη–μέλη θα άλλαζε σημαντικά τον τρόπο λειτουργίας της Συμμαχίας, σχολιάζουν αναλυτές. Μάλιστα, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους, αν οι Ευρωπαίοι δεν ανταποκριθούν στην προθεσμία του 2027, οι ΗΠΑ ενδέχεται να επανεξετάσουν τη συμμετοχή τους σε ορισμένους μηχανισμούς συντονισμού του ΝΑΤΟ.
Μένει να φανεί αν αυτή είναι επίσημη θέση των ΗΠΑ
Ωστόσο, δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο εάν αυτή η απαίτηση αντιπροσωπεύει επίσημη θέση της κυβέρνησης Τραμπ ή αν αντικατοπτρίζει απόψεις συγκεκριμένων στελεχών στο Πεντάγωνο. Είναι γνωστό, πάντως, ότι εντός της αμερικανικής κυβέρνησης υπάρχουν διαφορετικές εκτιμήσεις για το επίπεδο στρατιωτικής παρουσίας που πρέπει να έχουν οι ΗΠΑ στην Ευρώπη στο μέλλον.
Από ευρωπαϊκής πλευράς, πολλοί αξιωματούχοι αναγνωρίζουν ότι το 2027 είναι εξαιρετικά φιλόδοξη προθεσμία. Η ήπειρος καλείται όχι μόνο να εξασφαλίσει τους απαραίτητους οικονομικούς πόρους, αλλά και να επιδείξει πολιτική αποφασιστικότητα. Επιπλέον, αρκετά κράτη–μέλη αντιμετωπίζουν σημαντικές καθυστερήσεις στην παραγωγή στρατιωτικού εξοπλισμού, ενώ ορισμένα προηγμένα αμερικανικά συστήματα που θα μπορούσαν να καλύψουν κρίσιμα κενά χρειάζονται χρόνια για να παραδοθούν.
Οι ΗΠΑ εξακολουθούν επίσης να παρέχουν δυνατότητες που δεν μπορούν να αντιγραφούν άμεσα, όπως προηγμένες υπηρεσίες συλλογής και ανάλυσης πληροφοριών, οι οποίες έχουν αποδειχθεί ουσιαστικές για την άμυνα της Ουκρανίας.
Ήδη οι Ευρωπαίοι προσπαθούν να αναλάβουν περισσότερη ευθύνη για την ασφάλεια
Αξιωματούχος του ΝΑΤΟ που ρωτήθηκε σχετικά επιβεβαίωσε ότι οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι έχουν αρχίσει να αυξάνουν τις ευθύνες τους για την ασφάλεια της ηπείρου, χωρίς να σχολιάσει το συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.
Στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ εξήρε την απόφαση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες τους στο 5% του ΑΕΠ έως το 2035. Αντίστοιχα, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Κρίστοφερ Λαντάου, υπογράμμισε ότι η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει την πρωταρχική ευθύνη για την ίδια της την άμυνα, τονίζοντας ότι η αμερικανική κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να υλοποιήσει αυτή τη στρατηγική.
Αν και οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες αποδέχονται την ανάγκη να επενδύσουν περισσότερο στην ασφάλεια, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξακολουθεί να επισημαίνει μεγάλα κενά σε τομείς όπως η αεράμυνα, τα drones, ο κυβερνοπόλεμος και τα αποθέματα πυρομαχικών. Ακόμη και ο στόχος της αυτονομίας έως το 2030 θεωρείται από αρκετούς αναλυτές εξαιρετικά φιλόδοξος.
