Από το «Ελ. Βενιζέλος» μέχρι τον Πειραιά: οι εκθέσεις που ανοίγουν τις πύλες τους

Μετά την Art Athina, το Art Explora Festival στον Πειραιά και την ανεξάρτητη σκηνή του Platforms Project στο Καπνεργοστάσιο, σειρά έχουν μεγάλες εκθέσεις στην καρδιά του φθινοπώρου, που μας περιμένουν στα μεγάλα μουσεία της Αθήνας και σε άλλους εμβληματικούς χώρους εκτός του αθηναϊκού κέντρου.

all aboard

Θεόφιλος Χατζημιχαήλ, Αντάμωση Ερωτόκριτου και Αρετούσας λάδι σε μουσαμά, 85 x 60εκ., ευγενική παραχώρηση Μουσείο Νεοελληνικής Τέχνης Δήμου Ρόδου

Η νέα μεγάλη έκθεση σύγχρονης τέχνης που επιμελείται ο Κώστας Πράπογλου, μετά τη μεγάλη επιτυχία του Wanderlust/all passports στο Μέγαρο Σλήμαν-Μελά πέρυσι, μας πηγαίνει μέχρι τον Διεθνής Αερολιμένα Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος» κι έχει τίτλο «all aboard».

Από τις 9 Οκτωβρίου έως τις 9 Νοεμβρίου 2025, η Αθήνα γίνεται το επίκεντρο ενός τολμηρού καλλιτεχνικού εγχειρήματος. Το all aboard με τη συμμετοχή 40 καλλιτεχνών από διαφορετικές γενιές και χώρες, είναι το πρώτο εγχείρημα στην Ελλάδα – και ένα από τα λίγα παγκοσμίως – όπου μια έκθεση σύγχρονης τέχνης μεγάλης κλίμακας πραγματοποιείται εντός αεροδρομίου σε λειτουργία. Ο χώρος που επιλέχθηκε, είναι το Express Facility, κτίριο που βρίσκεται παράλληλα με τον δυτικό διάδρομο απογείωσης και προσγείωσης.

Η έκθεση επιχειρεί να διαμορφώσει μια πολυσχιδή συνθήκη συνάντησης, όπου η σύγχρονη τέχνη συνομιλεί με την αρχιτεκτονική μνήμη και τη χρηστικότητα ενός χώρου εν αναμονή.

INFO all aboard Έκθεση στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών. Διάρκεια έκθεσης: 09.10 – 09.11.2025. Ημέρες/ώρες λειτουργίας: Τετάρτη – Πέμπτη – Παρασκευή – Σάββατο – Κυριακή: 12.00 – 19.00. Eπιμελητής: Κώστας Πράπογλου

Είσοδος δωρεάν με επίδειξη αστυνομικής ταυτότητας ή άδειας οδήγησης ή διαβατηρίου.

Μουσείο Μπενάκη

Nelly’s, (Έλλη Σουγιουλτζόγλου-Σεϊραδάρη), συνεργάτες της Έκθεσης Λαϊκής Χειροτεχνίας που διοργανώθηκε στο πλαίσιο των Δελφικών Εορτών, φορώντας ενδυμασίες από διάφορες περιοχές της Ελλάδας, Δελφοί 1930 (Μουσείο Μπενάκη).

Τον Οκτώβριο, το Μουσείο Μπενάκη παρουσιάζει τρεις νέες εκθέσεις.

Η πρώτη, με τίτλο «Πρωτόλεια», διερευνά τα πρώτα δημιουργικά βήματα έντεκα Ελλήνων καλλιτεχνών και τον τρόπο με τον οποίο αυτά οδήγησαν στη διαμόρφωση της ώριμης καλλιτεχνικής τους έκφρασης (2 Οκτωβρίου 2025 – 11 Ιανουαρίου 2026). Πρόκειται για τους Σπύρο Βασιλείου, Νίκο Χατζηκυριάκο-Γκίκα, Γιάννη Τσαρούχη, Γιάννη Μόραλη, Α. Τάσσο, Βάσω Κατράκη, Γιάννη Σπυρόπουλο, Αλέκο Κοντόπουλο, Δημήτρη Μυταρά, Γιάννη Γαΐτη και Χρύσα Ρωμανού.

Η έκθεση «Ελληνικαί Εθνικαί Ενδυμασίαι» παρουσιάζει τη διαδικασία προετοιμασίας της εμβληματικής έκδοσης του Αντώνη Μπενάκη για τη λαϊκή ενδυμασία (15 Οκτωβρίου 2025 – 11 Ιανουαρίου 2026, στο Μουσείο Ελληνικού Πολιτισμού). Τέλος, η «Αισθητική τοπογραφία» του Δημήτρη Πικιώνη φωτίζει τη συνάντηση της μοντέρνας αρχιτεκτονικής με την ελληνική παράδοση (23 Οκτωβρίου 2025 – 25 Ιανουαρίου 2026, Πειραιώς 138).

Lucas Samaras: Master of the Uncanny

Lucas Samaras, Untitled #15, 1973 Acrylic on canvas 23-3/4″ (60.3 cm) diameter No. 18667© The Estate of Lucas Samaras, courtesy Pace Gallery

Η έκθεση αναδρομικού χαρακτήρα στο έργο του Ελληνοαμερικανού καλλιτέχνη Λουκά Σαμαρά, άνοιξε τις πύλες της στις 25 Σεπτεμβρίου στον εκθεσιακό χώρο της The Intermission στον Πειραιά, με την συνέργεια των The Intermission και Pace Gallery. Πρόκειται για την πρώτη ατομική παρουσίαση του έργου του Σαμαρά στη γενέτειρά του έπειτα από είκοσι χρόνια, με έργα που καλύπτουν το ευρύ και πολυμορφικό του έργο. Η έκθεση σηματοδοτεί, επίσης, τη σχεδόν εξηντάχρονη σχέση του καλλιτέχνη με την Pace, η οποία τον εκπροσωπεί αποκλειστικά από το 1965.

Γεννημένος στην Καστοριά το 1936, ο Σαμαράς μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1948, όπου δημιούργησε ένα πρωτοποριακό σύνολο έργων, που εκτείνεται από τη γλυπτική, τη φωτογραφία, τη ζωγραφική, ως τα ψηφιακά μέσα και την τέχνη που φοριέται.

Η έκθεση στην The Intermission περιλαμβάνει έργα που δημιουργήθηκαν μεταξύ των δεκαετιών 1960 και 2010, ανάμεσά τους και γλυπτά-κοσμήματα, τα οποία σπανίως εκτίθενται.

INFO Lucas Samaras: Master of the Uncanny 25 Σεπτεμβρίου – 20 Δεκεμβρίου, 2025. The Intermission (Πολυδεύκους 37A Πειραιάς 18545, Ελλάδα).

Ο Αρχιτέκτων Ιωάννης Λαζαρίμος

Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά

Η έκθεση παρουσιάζει το έργο του οραματιστή Αρχιτέκτονα Ιωάννη Λαζαρίμου στη διαμόρφωση του Πειραιά. Ο επισκέπτης θα έχει την ευκαιρία να δει πρωτότυπα σχέδια με την υπογραφή του, τα οποία προέρχονται από το Ιστορικό Αρχείο του Δήμου Πειραιά, φωτογραφικά και άλλα τεκμήρια από τη Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Ζάννειο Ορφανοτροφείο, τον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου και το Λαογραφικό & Εθνολογικό Μουσείο Φαλτάϊτς.

Ομιλήτρια Αμαλία Ανδρουλιδάκη, Δρ. Αρχιτέκτων Μηχανικός – Προϊσταμένη Γενικής Διεύθυνσης Αναστήλωσης Μουσείων & Τεχνικών Έργων, Υπουργείο Πολιτισμού.

INFO «Ο Αρχιτέκτων Ιωάννης Λαζαρίμος», Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά, Εγκαίνια: 18 Οκτωβρίου. Έκθεση ιστορικών τεκμηρίων, Οκτώβριος – Ιανουάριος 2026. ΄Ωρες λειτουργίας: Δ-Π 10.00-14.00 και 17.00-20.00 Σ-Κ 10.00-14.00

Van Gogh: The Immersive Experience

Η έκθεση Van Gogh: The Immersive Experience φέρνει πάνω από 3.000 έργα του Βίνσεντ Βνα Γκογκ σε μια μοναδική βιωματική εμπειρία που συνδυάζει τέχνη και τεχνολογία. Με sold out ανά τον κόσμο και με περισσότερους από 12.000.000 επισκέπτες, η Van Gogh: The Immersive Experience ανοίγει τις πόρτες της και στο ελληνικό κοινό στις 22 Οκτωβρίου 2025, στο Ολυμπιακό Κέντρο Γουδί (Κτίριο Β02).

Η υπερπαραγωγή, σε συνεργασία με την Exhibition Hub, έχει προσελκύσει εκατομμύρια θεατές σε περισσότερες από 30 χώρες παγκοσμίως. Η Αθήνα υποδέχεται το εντυπωσιακό πολυθέαμα, που συνδυάζει την τέχνη με την τεχνολογία και υπόσχεται ένα συναισθηματικό ταξίδι στο έργο του εμβληματικού ζωγράφου, αγγίζοντας και αποκαλύπτοντας τον μύθο του μέσα από 3.000 πίνακες, σκίτσα και κινούμενες εικόνες. Σε έναν χώρο γεμάτο γιγαντοοθόνες, οι τοίχοι, οι κολώνες, οι οροφές και το πάτωμα μεταμορφώνονται σε έναν μαγικό καμβά από 60 προβολείς υψηλής ανάλυσης.

INFO Van Gogh: The Immersive Experience. Ημερομηνία Έναρξης: 22 Οκτωβρίου 2025. Τοποθεσία:Ολυμπιακό Κέντρο Γουδί, Κτίριο Β02, ΤΚ 115 27, Αθήνα. Διάρκεια επίσκεψης: 60-75 λεπτά

Γεωμετρική αφαίρεση

Όπυ Ζούνη, «Πράσινος ορίζοντας» (1991, ακρυλικό σε καμβά, 130 x 301 εκ.). Ιδιωτική Συλλογή. Φωτ.: Ευγενική παραχώρηση Αλέξανδρου Ζούνη

Μια έκθεση αφιερωμένη σε έξι σημαντικές γυναικείες μορφές της γεωμετρικής αφαίρεσης —την Όπυ Ζούνη, την Etel Adnan, τη Samia Halaby, τη Saloua Raouda Choucair, την Ebtisam Abdulaziz και τη Lubna Chowdhary— παρουσιάζεται στο Ίδρυμα Ι. & Μ. Θεοχαράκη, σε επιμέλεια του ιστορικού τέχνης και επιμελητή του MOMus, Γιάννη Μπόλη.

Η έκθεση διερευνά τον τρόπο με τον οποίο καθεμία από τις καλλιτέχνιδες προσεγγίζει, διευρύνει και επαναπροσδιορίζει τα όρια της αφαίρεσης, μετατοπίζοντας το ενδιαφέρον από τον αυστηρό φορμαλισμό προς ζητήματα μνήμης, ταυτότητας, πολιτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς.

Παράλληλα, εστιάζει στις ιδιαίτερες γενεαλογίες της αφαίρεσης στον αραβικό κόσμο, όπου η ισλαμική αισθητική —με τα στοιχεία της γεωμετρίας, της επανάληψης και της καλλιγραφίας— λειτουργεί όχι ως διακοσμητική επιφάνεια, αλλά ως ένα σύστημα σκέψης και ερμηνείας του κόσμου.

INFO Γεωμετρική Αφαίρεση. Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β&Μ. Θεοχαράκη. Από 15/10/25 έως 22.02.2026

«Lamassu of Nineveh» Μουσείο Ακρόπολης

Michael Rakowitz The Invisible Enemy Should Not Exist (Lamassu of Nineveh) , 2018 10,500 κονσέρβες ιρακινού σιροπιού χουρμά, μεταλλικό πλαίσιο 4.69 x 1.70 x 4.48 μ. Έργο κατ’ ανάθεση για το πρόγραμμα Fourth Plinth του Δημάρχου Λονδίνου Ευγενική παραχώρηση ο καλλιτέχνης και ο Δήμαρχος Λονδίνου Installation view Lamassu of Nineveh (2018) | Michael Rakowitz & Ancient Cultures , 2025 | Συνεργασία NEON + Μουσείο Ακρόπολης | Φωτογραφία © Ναταλία Τσουκαλά | Ευγενική παραχώρηση ΝΕΟΝ, Μουσείο Ακρόπολης και ο καλλιτέχνης.

Το Μουσείο Ακρόπολης και ο οργανισμός ΝΕΟΝ παρουσιάζουν το δεύτερο μέρος της τριλογίας Michael Rakowitz & Ancient Cultures, το έργο του Michael Rakowitz Lamassu of Nineveh (2018), σε επιμέλεια του Γενικού Διευθυντή του Μουσείου Ακρόπολης Καθηγητή Νικόλαου Χρ. Σταμπολίδη και της Διευθύντριας του ΝΕΟΝ Ελίνας Κουντούρη. Πρόκειται για μια γλυπτική εγκατάσταση στον εξωτερικό περιβάλλοντα χώρο του Μουσείου Ακρόπολης, στη δυτική του πλευρά προς την οδό Μητσαίων.

Το έργο αποτελεί μέρος της σειράς του Rakowitz The Invisible Enemy Should not Exist την οποία ξεκίνησε το 2006 και είναι σε εξέλιξη.

Το Lamassu of Nineveh (2018) αποτελεί ανάθεση για το The Fourth Plinth της πλατείας Τραφάλγκαρ του Λονδίνου. Είναι φτιαγμένο από κονσέρβες σιροπιού χουρμά από το Ιράκ και αποτελεί «επανεμφάνιση» του αγάλματος φτερωτού ταύρου μήκους περίπου 4,3 μέτρων, της προστατευτικής ασσυριακής θεότητας που βρισκόταν στην είσοδο της Πύλης Νεργκάλ της Νινευή από το 700 π.Χ. μέχρι τον Φεβρουάριο του 2015, όταν το ISIS το κατέστρεψε μαζί με αντικείμενα στο κοντινό Μουσείο της Μοσούλης.

INFO Lamassu of Nineveh (2018) | Michael Rakowitz & Ancient Cultures. Γλυπτική Εγκατάσταση | Εξωτερικός περιβάλλων χώρος του Μουσείου Ακρόπολης, δυτική πλευρά. 6 Οκτωβρίου 2025 – 31 Οκτωβρίου 2026

Μία φάρμα στην Εθνική Γλυπτοθήκη

Φρόσω Ευθυμιάδη – Μενεγάκη, (1911-1995). Πουλιά, πριν το 1972 ορείχαλκος αρ. έργου 9050. Κληροδότημα Φρόσως Ευθυμιάδη-Μενεγάκη, 1995

Στη Νεοελληνική γλυπτική κυρίαρχο θέμα, στο πεδίο της αναπαράστασης, είναι η ανθρώπινη μορφή. Η ζωοπλαστική είναι ένα δευτερεύον θέμα, που καλλιεργήθηκε από ορισμένους γλύπτες, συνήθως, όμως, περιστασιακά. Στη Φάρμα, που θα παρουσιάζεται μόνιμα μέσα στον ήδη διαμορφωμένο υπαίθριο χώρο της Εθνικής Γλυπτοθήκης, οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν ένα πιο σπάνιο, αλλά πολύ ενδιαφέρον θέμα της Γλυπτικής, όχι μόνο μέσα από την ιδιαίτερη προσέγγιση, αλλά και μέσα από το ύφος του κάθε καλλιτέχνη, άλλοτε έντονα ρεαλιστικό και άλλοτε λιτό και αφαιρετικό, από τη δεκαετία του 1940 έως και τη δεκαετία του 1970.

Στη συλλογή Γλυπτικής της Εθνικής Πινακοθήκης συνθέσεις καλλιτεχνών, όπως ο Πολύγνωτος Βαγής (1894-1965), ο Θανάσης Απάρτης (1899-1972), η Μπέλλα Ραφτοπούλου (1902-1992), ο Χρήστος Καπράλος (1909-1993), ο Ευριπίδης Βαβούρης (1911-1987), ο Αντώνης Καραχάλιος (1919-2009), ο Κώστας Καραχάλιος (1923-2007), η Ναταλία Μελά (1924-2019), ο Γιάννης Αντωνιάδης (1935-2001) και ο Νικόλας Δογούλης (1937-2013) προσφέρουν μια αρκετά αντιπροσωπευτική εικόνα αυτής της πλευράς της δημιουργίας τους. Η μοναδική που ασχολήθηκε εκτεταμένα με τη ζωοπλαστική είναι η Φρόσω Ευθυμιάδη Μενεγάκη (1911-1995), ενώ ο Ευριπίδης Βαβούρης ήταν ο πρώτος που άρχισε να ασχολείται συστηματικά και με μορφές ζώων.

Από τα έργα που ανήκουν στη συλλογή, στη Φάρμα τοποθετήθηκαν μόνο εκείνα που το μέγεθος και το υλικό επιτρέπει την έκθεσή τους σε υπαίθριο χώρο.

INFO Επιμέλεια έκθεσης: Τώνια Γιαννουδάκη, επιμελήτρια της συλλογής Νεοελληνικής και Ευρωπαϊκής Γλυπτικής της ΕΠΜΑΣ. Εγκαίνια έκθεσης: 15 Οκτωβρίου.

«Γιώργος Ζογγολόπουλος – Ενότητα και Πολλαπλότητα»

ΟΜΠΡΕΛΕΣ. ΕΤΟΣ: 1995 ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ: 50x50x25cm ΥΛΙΚΟ: Ανοξείδωτος χάλυβας. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Το γλυπτό σε ύψος 13 μ. παρουσιάστηκε στην Μπιενάλε της Βενετίας το 1995 και το 1997 εγκαταστάθηκε στην παραλία Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, έκτοτε το γλυπτό αποτελεί σημείο αναφοράς για την πόλη. Το 2018 γλυπτό ύψους 13 μ. εγκαταστάθηκε στην Αίγυπτο στο ιστορικό ξενοδοχείο Al Alamein Hotel. © Copyright: George Zongolopoulos Foundation.

Η Sianti Gallery, σε συνεργασία με το Ίδρυμα Γεώργιου Ζογγολόπουλου, παρουσιάζει μια έκθεση αφιερωμένη στον σπουδαίο γλύπτη-ζωγράφο Γιώργο Ζογγολόπουλο, με αφορμή τη συμπλήρωση των 20 χρόνων από τον θάνατό του.

Η έκθεση αναδεικνύει τη συνεχή εξελικτική πορεία του καλλιτέχνη, από τις αυστηρές γεωμετρικές συνθέσεις της δεκαετίας του ’60 έως την κινητική γλυπτική με φως και νερό των δεκαετιών ’70 και ’80, ενώ παρουσιάζει παράλληλα ζωγραφικά έργα – λιγότερο γνωστά στο ευρύ κοινό – καθώς και μικρής κλίμακας γλυπτά και πολλαπλά, που εντάσσονται στο ευρύτερο φάσμα της εικαστικής του παραγωγής.

INFO: Sianti Callery, Βασ. Αλεξάνδρου 2 & Νηρηίδων 18, 11634 Αθήνα Εγκαίνια: Παρασκευή 10 Οκτωβρίου 2025, στις 19:00. Διάρκεια: 10 Οκτωβρίου – 8 Νοεμβρίου 2025