Με τη νέα του έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη «Στο εργαστήριo του Χριστόφορου Κατσαδιώτη», ο Έλληνας εικαστικός που στοχοποιήθηκε στην Εθνική Πινακοθήκη με τις θρησκευτικές αναφορές στα έργα του, επιστρέφει μετά την παραφροσύνη του βανδαλισμού τον περασμένο Μάρτιο από τον πρώην βουλευτή της ΝΙΚΗΣ, Νίκο Παπαδόπουλο, για να παρουσιάσει ένα μέρος του έργου και της καλλιτεχνικής οπτικής του.
Μπαίνοντας στο εργαστήριο του Χριστόφορου Κατσαδιώτη και στην προετοιμασία της έκθεσής του, μιλάμε για όσα συνέβησαν το τελευταίο διάστημα, την άνοδο του θρησκευτικού φονταμενταλισμού διεθνώς, τη λογοκρισία στην τέχνη, τον φόβο των Ελλήνων καλλιτεχνών να εκθέσουν τις θρησκευτικές αναφορές στα έργα τους, την ενίσχυση των θεσμών μετά τη βία που ασκήθηκε στην Πινακοθήκη, την αίσθηση να βλέπει κανείς έργα τέχνης με «υψηλά μέτρα ασφαλείας».
Πριν από κάποιες ημέρες στη Θεσσαλονίκη, χρειάστηκε παρέμβαση της αστυνομίας για την προστασία σου, καθώς μέλη θρησκευτικών οργανώσεων επιχείρησαν να διακόψουν την ομιλία σου με θέμα «Η θεματολογία που ενοχλεί» σε σεμινάριο για την εικαστική παιδεία.
Όταν χρειάζεται η αστυνομία για την προστασία κάποιου ο οποίος απλά λέει μια διαφορετική άποψη, τότε δεν υπάρχει δημοκρατία, δεν υπάρχει ελευθερία έκφρασης στην τέχνη, υπάρχει καθαρή λογοκρισία, πίσω από την οποία βρίσκεται η πολιτική σκοπιμότητα. Η θρησκεία είναι ένα πρόσχημα, πάνω στο οποίο στηρίζεται η απήχηση κάποιων κομμάτων. Χρησιμοποιώντας τη ποντάρουν σε μια μερίδα κόσμου που είναι εν δυνάμει ψηφοφόροι. Εκτός από τη ΝΙΚΗ μπορεί να είναι και άλλα κόμματα σε αυτή την κατεύθυνση. Μέσω της θρησκείας εκμεταλλεύονται δημοσκοπικά μία μερίδα πληθυσμού για να την έχουν μαζί τους.
«Υπάρχει μια τάση εκ μέρους πολιτικών να χτυπούν στα ευαίσθητα σημεία μιας μερίδας του πληθυσμού που έχει συντηρητική νοοτροπία σε θέματα εθνικά, θρησκευτικά»
Αυτή είναι και η άποψή σου από την πρώτη στιγμή που συνέβη ο βανδαλισμός των έργων σου στην Πινακοθήκη από τον πρώην βουλευτή της ΝΙΚΗΣ;
Ναι, από την αρχή. Πιστεύω ότι είναι μια πολιτική τάση, εφόσον τα περιστατικά λογοκρισίας προκύπτουν διαδοχικά από το 2023 κι έπειτα με την απόσυρση του έργου τέχνης της ροζ σημαίας της Γεωργίας Λαλέ από το ελληνικό προξενείο της Νέας Υόρκης. Αν δεν υποχωρούσε ο Γεραπετρίτης (σ.σ. υπουργός Εξωτερικών) να αποσυρθεί η σημαία, μετά από την παρέμβαση Νατσιού (σ.σ. πρόεδρος του κόμματος ΝΙΚΗ), δεν θα τους έδινε το θάρρος να συνεχίσουν να κάνουν ό,τι έγινε στη συνέχεια. Αναφέρομαι στις επιθέσεις λογοκρισίας κατά της παράστασης του Χριστόφορου Ζαραλίκου, των έργων του Νίκου Γιαβρόπουλου και της Εύας Στεφανή.
Υπάρχει μια τάση εκ μέρους πολιτικών να χτυπούν στα ευαίσθητα σημεία μιας μερίδας του πληθυσμού που έχει συντηρητική νοοτροπία σε θέματα εθνικά, θρησκευτικά. Αυτή η μερίδα που αντιδρά δεν είναι απλά το συντηρητικό κομμάτι της κοινωνίας, είναι ακραίοι φανατικοί, φονταμενταλιστές, που θέλουν να επιβάλλουν την άποψή τους ακόμα και με τη βία. Παρακάμπτουν όλες τις δημοκρατικές και θεσμικές διαδικασίες, με τις οποίες θα μπορούσαν να βρουν το δίκιο τους και με πολύ πιο σοβαρό τρόπο από το να κατεβάζουν έργα, να βρίζουν και να απειλούν με συμπεριφορές που δεν είναι φυσιολογικές.
Χριστόφορος Κατσαδιώτης @Σίσσυ Μόρφη
Η θρησκεία είναι το πρόσχημα όπως είπες.
Ξέρεις πόσοι θρησκευόμενοι μου είπαν «δεν μας πείραξε καθόλου η παραμόρφωση που έχεις κάνει στα έργα», γιατί σαφώς μιλάμε για παραμόρφωση. Η παραμόρφωση είναι στοιχείο της εικαστικής έκφρασης. Μέσα από αυτήν μορφοποιείς το συναίσθημά σου και το αποτυπώνεις. Η παραμόρφωση στις αγιογραφίες ξεκίνησε στην Βαρκελώνη μετά το 1500μ.Χ. Το κοινό μας στοιχείο με τον Γκόγια όπως εκφράζεται στις εκθέσεις της Πινακοθήκης «Francisco Goya, Los Caprichos» και «Η Σαγήνη του Αλλόκοτου», που συνομιλούν, είναι η παραμόρφωση και ο τρόπος που μπορεί να εκφραστεί ο καλλιτέχνης για τα κοινωνικά θέματα της εποχής του – την εξουσία της Εκκλησίας, την εκμετάλλευση από την εύπορη τάξη, τα ανθρώπινα πάθη σε σχέση με τη σεξουαλικότητα, τα ζητήματα συντηρητισμού και στερεοτύπων στην κοινωνία. Ο εικαστικός δεν είναι για να διακοσμεί, αλλά για να εκφράζει την εποχή του.
«Αυτό που κάνω εγώ δεν είναι εικόνισμα, είναι έργο τέχνης».
Διαχρονικά αυτό συμβαίνει. Κάθε εποχή εκφράζεται και αποτυπώνεται μέσα από την τέχνη. Τώρα χρειάστηκε να γυρίσουμε στο παρελθόν και να ξαναδούμε την παραμόρφωση στις αγιογραφίες…
Οι ίδιοι οι πιστοί δεν γνωρίζουν ότι ο Άγιος Χριστόφορος είναι σκυλόμορφος, γιατί ήταν πάρα πολύ άσχημος. Ο κυνόμορφος άγιος εντοπίζεται από την Κρήτη και το Πήλιο μέχρι και τη Ρωσία, στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Σήμερα η Εκκλησία παρουσιάζει τον Άγιο Χριστόφορο ότι εκπολιτίστηκε από τη στιγμή που ασπάστηκε τον Χριστιανισμό και άλλαξε η μορφή του, έγινε ανθρώπινη, άφησε τα βάρβαρα στοιχεία – ο ίδιος έζησε σε ένα χωριό ανθρωποφάγων γύρω στο 1500μ.Χ., γιατί με κατηγόρησαν ότι έχει ένα πιρούνι στην τσέπη.
Επίσης ο Άγιος Γεώργιος που κατηγορήθηκε από τον Μητροπολίτη Κέρκυρας ως διεστραμμένος, γιατί η πεταλούδα συμβολίζει την ψυχή, ξεχνάει ο ίδιος ότι ο Άγιος Γεώργιος είναι σύμβολο του ελληνικού στρατού, του αγγλικού βασιλικού στρατού και προστάτης σύμβολο των Σταυροφόρων, δηλαδή όσων έκαναν τους παγκόσμιους πολέμους της εποχής τους και σκότωναν κόσμο από τον 11ο μέχρι τον 15ο αιώνα. Στο όνομα του Θεού είναι σύμβολο ο Άγιος Γεώργιος και έχει σκοτώσει πολύ κόσμο.
Πώς σου φαίνεται που τα έργα σου εκτίθενται τώρα στην Εθνική Πινακοθήκη με αυξημένα μέτρα ασφαλείας;
Λυπάμαι για το σημείο που έχουμε φτάσει. Θα ήθελα να διευκρινίσω ότι δεν πήρα μια εικόνα της εκκλησίας και τη διαστρέβλωσα. Η εικόνα είναι δική μου. Είναι μια δική μου αποτύπωση, μια δική μου εικασία, γιατί εικάζω, είμαι εικαστικός. Για να γίνει μια εικόνα ιερή περνάει μέσα από μια συγκεκριμένη τελετουργία στην εκκλησία. Αυτό που κάνω εγώ δεν είναι εικόνισμα, είναι έργο τέχνης. Επιτρέπεται στη δημοκρατία να μην συμφωνούμε όλοι. Αυτό είναι βασικό κεφάλαιο σε μια δημοκρατική κοινωνία όπου ο καθένας έχει την άποψή του. Ούτε εγώ επειδή είμαι άθεος, μπαίνω σε μια εκκλησία και κατεβάζω εικόνες ή χλευάζω, αντίθετα σέβομαι. Δεν απολογούμαι, απλώς λέω ότι σέβομαι τη θρησκεία οποιουδήποτε.
Ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης στην έκθεσή του στο Μουσείο Μπενάκη. @Σίσσυ Μόρφη
Μάλλον δεν έχουμε ως κοινωνία τις απαραίτητες γνώσεις και την ψυχραιμία να προσεγγίσουμε ένα έργο με θρησκευτικές αναφορές.
Το πρόβλημα δεν είναι τοπικό, δεν εντοπίζεται μόνο στην Ελλάδα. Έτσι είναι και στη Γαλλία και σε όλο τον κόσμο. Στην Αμερική ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών βγήκε πρόσφατα με το σταυρό στο μέτωπο. Είναι παγκόσμια η πολιτική έμφαση στη θρησκεία κάθε χώρας, με στόχο τη συσπείρωση μιας συντηρητικής μερίδας του κόσμου πίσω της προκειμένου να συντονιστεί η κοινωνία ως ένα κοπάδι. Να είμαστε όλοι μαζί, να μην ξεφύγει κάποιος γιατί μετά χαλάει η συνταγή… Η θρησκεία χρησιμοποιείται ως εκφοβισμός. Μου γράφουν απίστευτα απειλητικά μηνύματα. Τις πρώτες ημέρες μετά τον βανδαλισμό στην έκθεση της Εθνικής Πινακοθήκης, τα μηνύματα ήταν εκατοντάδες. Ευτυχώς έλειπα.
Θα προτιμούσες τα έργα σου να είχαν μείνει στο πάτωμα όπως ήταν;
Δεν γινόταν να μείνουν, αν και αυτή ήταν η αρχική σκέψη. Από την πρώτη στιγμή μαζεύονταν στην Πινακοθήκη διάφοροι Χρυσαυγίτες που ήθελαν να προκαλέσουν κι άλλες βιαιότητες στον χώρο, οπότε δεν ήταν δυνατόν να συνεχιστεί αυτή η κατάσταση.
«Για πολύ καιρό, μετά τον βανδαλισμό των έργων μου στην Εθνική Πινακοθήκη, ήμουν μόνος μου χωρίς τη στήριξη ανθρώπων του πολιτισμού, ακόμα κι αυτών που εντάσσονται στον αριστερό χώρο».
Στην ημερίδα για την ελευθερία της τέχνης που πραγματοποιήθηκε στην Πινακοθήκη, η διευθύντρια της ΕΠΜΑΣ, Συραγώ Τσιάρα, ανάφερε ότι αναβαθμίστηκαν τα μέτρα ασφαλείας στο κτίριο όπως και ότι έχουν αναβαθμιστεί τα μέτρα ασφαλείας στα μουσεία σε διεθνές επίπεδο.
Μετά από αυτό που έγινε εδώ στην Εθνική Πινακοθήκη με τα έργα του Κατσαδιώτη, γνωρίζω ότι η Γαλλία φρόντισε να κάνει αναβάθμιση μέτρων ασφαλείας στα μουσεία της, στο Μουσείο του Ορσέ, για παράδειγμα. Πιστεύω ότι αυτό που έγινε με τον βανδαλισμό των έργων ήταν για καλό, γιατί ταρακουνήθηκαν οι θεσμοί και αυτό τους κάνει πιο δυνατούς. Με την αγωγή που κατέθεσε η Πινακοθήκη κατά του βουλευτή που βανδάλισε τα έργα, κινείται θεσμικά με τρόπο που ισχυροποιεί τη δημοκρατική θέση του σεβασμού της άποψης των άλλων.
«Στο εργαστήριο του Χριστόφορου Κατσαδιώτη». Φωτ. Σίσσυ Μόρφη
Η τέχνη είναι εύκολο να στοχοποιηθεί και να ενοχοποιηθεί.
Θα έλεγα ότι αφού υπάρχει αυτή η αντίδραση απέναντι στην τέχνη μας, σημαίνει ότι έχουμε ένα όπλο στα χέρια μας. Καλώ τους καλλιτέχνες που γνώρισα από την Πινακοθήκη και μετά – γιατί υπάρχουν πάρα πολλοί καλλιτέχνες που έχουν θρησκευτικές έννοιες μέσα στα εικαστικά τους έργα, όμως τα κρατάνε κλειδωμένα στα συρτάρια τους είτε γιατί φοβούνται είτε γιατί δεν είναι έτοιμοι – να υποστηρίξουν την άποψη τους. Δεν είναι παρότρυνση να ασχοληθούμε με το θρησκευτικό θέμα – αφού το έχεις ήδη, γιατί φοβάσαι; Ο καλλιτέχνης οφείλει να υποστηρίξει την άποψη του, αν δεν θέλει μόνο να διακοσμεί.
Μου είπαν ότι κάνω θρησκευτικά θέματα για να τραβήξουν το ενδιαφέρον και να γίνω διάσημος. Στην έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη δεν υπάρχει τίποτα θρησκευτικό ούτε προσβλητικό. Θα μας πουν όμως ποιο δρόμο θα ακολουθούμε; Αυτό δεν είναι δημοκρατία. Για πολύ καιρό, μετά τον βανδαλισμό των έργων μου στην Εθνική Πινακοθήκη, ήμουν μόνος μου χωρίς τη στήριξη ανθρώπων του πολιτισμού, ακόμα κι αυτών που εντάσσονται στον αριστερό χώρο. Εκτός από την Συραγώ Τσιάρα (σ.σ. διευθύντρια της ΕΠΜΑΣ) και την Μενδώνη (σ.σ. υπουργό Πολιτισμού), που πήραν αμέσως θέση στήριξης λόγω της θεσμικής ιδιότητας τους, οι υπόλοιποι ήταν διστακτικοί.
Οι διαμαρτυρίες που προέκυψαν από τον χώρο του πολιτισμού με την απομάκρυνση των έργων σου από το πάτωμα της έκθεσης στην Εθνική Πινακοθήκη στράφηκαν και εναντίον της διεύθυνσης της Πινακοθήκης με το επιχείρημα της ενίσχυσης της λογοκρισίας.
Συμφωνώ ότι συνέβη αυτό αλλά δεν μου άρεσε που στράφηκε εναντίον της Πινακοθήκης. Η διαδικασία της επανατοποθέτησης των έργων ήταν χρονοβόρα. Παρ’ όλα αυτά, οι διαμαρτυρίες συνετέλεσαν στο να επιταχυνθεί η επιστροφή των έργων, να δραστηριοποιηθούν οι φορείς. Θα προτιμούσα οι διαμαρτυρίες αυτές να παρέμεναν εναντίον αυτών που ήθελαν να επιβάλλουν την άποψή τους. Η Πινακοθήκη δεν στήριξε Κατσαδιώτη, στήριξε τη δημοκρατία, τη δημοκρατική άποψη. Κι αυτό οφείλεται στην Συραγώ Τσιάρα που με την έκθεση της «Σαγήνης του αλλόκοτου» άνοιξε την πόρτα της Πινακοθήκης σε νέους καλλιτέχνες και άφησε να ακουστούν νέες φωνές με προοδευτικό μήνυμα, που πάνε την τέχνη παραπέρα και προωθούν νέες ιδέες.
«Στο εργαστήριο του Χριστόφορου Κατσαδιώτη». Φωτ. Σίσσυ Μόρφη
«Στο εργαστήριο του Χριστόφορου Κατσαδιώτη». Φωτ. Σίσσυ Μόρφη
«Για μένα έχει σημασία το άχρηστο, πώς για κάποιον ένα σπασμένο παιχνίδι που είναι για τα σκουπίδια μπορείς να το επαναχρησιμοποιήσεις»
Τι αποκαλύπτει η έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη για το έργο του Χριστόφορου Κατσαδιώτη;
Τα τελευταία 15 χρόνια μαζεύω υλικό για τη δουλειά μου. Δεν είχα ποτέ σκοπό να το εκθέσω, ούτε φανταζόμουν ποτέ όλη αυτή την ντροπή που θα προέκυπτε… Ούτε Εθνική Πινακοθήκη φανταζόμουν ποτέ, ούτε Μουσείο Μπενάκη φανταζόμουν στη ζωή μου, ούτε τίποτα από όλα αυτά που γίνονται.
Για μένα έχει σημασία το άχρηστο, πώς για κάποιον ένα σπασμένο παιχνίδι που είναι για τα σκουπίδια μπορείς να το επαναχρησιμοποιήσεις. Το άχρηστο, το μη απαραίτητο είναι απλώς μια διαδικασία ενός ακατέργαστου συναισθήματος. Το κατεργάζομαι και αποτελεί στοιχείο της ατμόσφαιρας. Αυτό που έχω κάνει είναι ένας άλλος κόσμος, ένα διαφορετικό πράγμα που όσοι το βλέπουν απορούν.
Τι σημαίνει το υλικό που έχω συγκεντρώσει για την διαδικασία της δουλειάς μου; Κόβω φωτογραφίες από περιοδικά, από βιβλία και κείμενα. Κρατάω σημειώσεις, παίρνω φωτογραφίες από σχέδια σε εξωτερικά αντικείμενα, όπως από μια σιδερένια πόρτα, μαζεύω από τα σκουπίδια πράγματα, παιχνίδια, έπιπλα, υφάσματα με υφή, παλιά περιοδικά, τα οποία μπορεί να μου χρησιμεύσουν στη δουλειά μου. Έχοντας γεμίσει τον χώρο μου με τέτοια αντικείμενα, φτιάχνω μια σύνθεση. Έτσι παίρνω το υλικό για να το τοποθετήσω στη σύνθεση ενός χαρακτικού μου.
Στο Μουσείο Μπενάκη λοιπόν παρουσιάζεται ένα μέρος από αυτά τα υλικά σε έναν μετεωρίτη-κυκλικό δωμάτιο. Στο εσωτερικό του δωματίου πραγματοποιείται προβολή 360 μοιρών, το οποίο είναι τεχνολογικά πολύ απαιτητικό. Γύρω από τον στρογγυλό μετεωρίτη που έχει πέσει στην αίθουσα – «ένας μετεωρίτης από το περιβάλλον του Κατσαδιώτη πέφτει στο Μπενάκη», όπως τον έχει χαρακτηρίσει ο επιμελητής της έκθεσης, Γιάννης Μυλωνάς – μέσα στην παραλληλόγραμμη αίθουσα, έχουμε 8 οθόνες, καθεμία από τις οποίες προβάλλει ένα διαφορετικό animation. Δίπλα από κάθε οθόνη υπάρχουν ορισμένα χαρακτικά με κομμάτια των οποίων έφτιαξα το ανιμέισον. Αυτά έχουν ήχο. Συλλέγω ήχους, οι οποίοι διαρκούν από 1 δευτερόλεπτο έως 9 δευτερόλεπτα και τους κάνω ένα μιξάζ ως το μουσικό χαλί πίσω από αυτό που βλέπουμε.
Νιώθω ότι και με τον ήχο ολοκληρώνω έναν κύκλο, μία νέα υποκουλτούρα, από την άποψη ότι ο κόσμος αυτός έχει το δικό του ύφος ενδυμασίας, τη δική του γλώσσα και μια διαφορετική αισθητική γιατί η δουλειά μου γενικά αγγίζει το ασυνείδητο.
«Στο εργαστήριο του Χριστόφορου Κατσαδιώτη». Φωτ. Σίσσυ Μόρφη
Πώς συμβαίνει αυτό;
Η δουλειά μου αγγίζει το ασυνείδητο γιατί ξεκινώντας να δουλεύω την χαρακτική, εναγωνίως προσπαθούσα να βρω μία εικαστική γλώσσα για να εκφραστώ. Μέσα στη χαρακτική βρήκα έναν άλλο κόσμο από άποψη πλούτου γραφής. Όμως από την πρώτη στιγμή που κάθομαι και δουλεύω δεν με νοιάζει καθόλου αν θα κάνω έκθεση ή αν θα βγει καλό ή κακό το έργο. Σημασία για μένα έχει να μπορέσω να εκφραστώ και να με ικανοποιεί το έργο αισθητικά. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να είμαι ειλικρινής με τον εαυτό μου. Μπαίνω λοιπόν βαθύτερα και εκφράζω ό,τι βλέπω γύρω μου: για παράδειγμα, τα πρόσωπα των ανθρώπων στο μετρό που βλέπω ως παραμορφωμένους, γιατί έχουν φάει σφαλιάρες κοινωνικά, πολιτικά, προσωπικά, επαγγελματικά, όποτε βγαίνει μια παραμόρφωση και την εκφράζω.
«Στο εργαστήριο του Χριστόφορου Κατσαδιώτη». Φωτ. Σίσσυ Μόρφη
Σε ποια καλλιτεχνικά ρεύματα είναι οι ρίζες σου;
Έχω επηρεαστεί από πολλά καλλιτεχνικά ρεύματα, τον Μαξ Ερνστ, τους σουρεαλιστές, τους ντανταϊστές, τη ρωσική πρωτοπορία, τον γερμανικό εξπρεσιονισμό όπου έχω βρει ένα δικό μου σπίτι. Μελετώντας τα εικαστικά κινήματα και πως τα διάφορα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα διαμορφώνουν τη νοοτροπία και τους προβληματισμούς των καλλιτεχνών, μπορείς να εξάγεις συμπεράσματα ως προς τη δημιουργία των διάφορων καλλιτεχνικών ρευμάτων.
Στην αρχή τους όλα τα ρεύματα φέρνουν αντιδράσεις και συγκρούσεις, όπως αυτό που έγινε τώρα στην Πινακοθήκη. Δεν θεωρώ ότι γεννάω ένα καινούργιο ρεύμα, αλλά δεν ξέρουμε πώς θα ονομαστεί αυτό που συμβαίνει τώρα στον κόσμο σε 50 χρόνια από σήμερα με τις συγκρούσεις που υπάρχουν στα κοινωνικά και πολιτικά θέματα. Αντίστοιχα προβλήματα υπάρχουν σε πολλές χώρες του κόσμου, οπότε ίσως κάτι γεννιέται.
Και όπως είπες πριν σε επηρεάζουν αυτά που συμβαίνουν γύρω μας.
Ως κοινωνικό ον επηρεάζομαι από αυτά που βλέπω, από τους πολέμους, τη φτώχεια, τους θανάτους. Συν του ότι θέλω να εκφράσω τις υπαρξιακές μου αγωνίες. Βλέπω ότι το μέλλον μας είναι δυσοίωνο από όλες τις απόψεις, οικολογικά, κοινωνικά, οπότε και προσπαθώ να το εκφράσω. Για να μπεις σε αυτά τα θέματα κάνεις βουτιά στο ασυνείδητο χωρίς να το καταλαβαίνεις.
Τι είναι ένα αληθινό έργο τέχνης; Το έργο τέχνης προκύπτει όταν μπορέσει ο καλλιτέχνης να εκφραστεί ανεπηρέαστος πάνω σε ένα θέμα ή ένα πρόσωπο και μορφοποιήσει τα συναισθήματά του. Αυτό είναι ένα αυθεντικό έργο τέχνης, γιατί εγώ είμαι ειλικρινής απέναντί μου. Αυτός είναι και ο λόγος που αγγίζει πάρα πολύ κόσμο το έργο μου. Ακόμα και αν δεν του αρέσει αισθητικά, κάτι το αγγίζει που δεν ξέρει τι να το κάνει, όπως όταν αρνούμαστε να πάμε στον ψυχίατρο γιατί δεν ξέρουμε πώς να αντιμετωπίσουμε αυτό που ίσως φανερωθεί.
Αυτό το δίνω στο πιάτο στον θεατή και βάζω κι έναν αντίστοιχο τίτλο για να μπορέσει να το διαβάσει ως αναγνώστης – πρέπει να αναγνώσεις ένα έργο για να το καταλάβεις. Σκέφτομαι, μήπως αυτή η αντίδραση του πρώην βουλευτή της ΝΙΚΗΣ απέναντι στα έργα μου στην Πινακοθήκη, προέκυψε επειδή είδε κάτι που τον άγγιξε πολύ; Μήπως είδε τους φόβους του εκεί; Σαν να φοβούνται την τέχνη μας και αποδεικνύουν ότι έχουμε στα χέρια μας ένα μέσο. Είναι σαν να λένε, «ναι μεν η τέχνη δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, αλλά με αυτό το μέσο που έχετε μπορείτε να επηρεάσετε κόσμο και καταστάσεις». Μήπως το φοβούνται;
INFO Έκθεση «Στο εργαστήριο του Χριστόφορου Κατσαδιώτη», Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 138). Διάρκεια έκθεσης: 29.05.2025 – 27.07.2025
