Πώς θα σας φαινόταν αν μια μέρα ξυπνούσατε και η Αθήνα ήταν ροζ; Αν εκείνο το χάραμα η Αθήνα είχε γεμίσει λουλούδια, τρεχούμενα νερά, συντριβάνια και κατάφυτους κήπους; Πώς θα νιώθατε ως κομμάτι αυτού του ονειρικού ροζ σύμπαντος;
Το Pink Metaverse της Λυδίας Γιόκαρη επιχειρεί να μας ταξιδέψει σε μια Αθήνα αλλιώτικη. Σε μια Αθήνα λουσμένη σε κάθε πιθανή (κι απίθανη) απόχρωση του ροζ.
«Ξεκίνησα πολύ πειραματικά, για να δω πώς λειτουργούν κάποια από τα λογισμικά AI», αναφέρει στο ΒΗΜΑ η αρχιτεκτόνισσα Λυδία Γιόκαρη η οποία τα τελευταία χρόνια ζει και εργάζεται στην Ολλανδία, χωρίς στιγμή να βγάζει από το μυαλό και την καρδιά της τον νόστο για την Ελλάδα.
Ήταν αυτή της η ανάγκη, να βάζει λίγο από Ελλάδα στη ζωή της, που την έκανε να ξεκινήσει να πειραματίζεται στις εικόνες της με την πόλη στην πιο ιδεατή μορφή της.
Και μετά ήρθε η πραγματικότητα που δεν μπορούσε φυσικά να αγνοήσει και θέλησε να γίνει κομμάτι της αλυσίδας. Θα γέμιζε με ευχαρίστηση την πόλη με νέον πινακίδες που θα έγραφαν «Καμία Μόνη» γιατί όπως μας λέει: «η πόλη θα έπρεπε να έχει φωτεινούς σηματοδότες και να λένε δεν είσαι μόνη.
Και όχι μόνο αυτό. Να σου λένε αυτός είναι ο πενταψήφιος αριθμός που μπορείς να καλέσεις για να ζητήσεις βοήθεια. Ακόμα (και) η πόλη θα έπρεπε να μας κάνει να αισθανόμαστε ότι υπάρχει ένα πλαίσιο που μας προστατεύει».
Στο ροζ σύμπαν του Pink Metaverse το όνειρο και η πραγματικότητα μπλέκονται αριστοτεχνικά, δημιουργώντας την επιθυμία για ένα διαρκές ταξίδι. Πότε με μάτια που κλείνουν νωχελικά και πότε με μάτια ορθάνοιχτα.
Σπούδασες αρχιτεκτονική και τα τελευταία χρόνια ζεις και εργάζεσαι στην Ολλανδία.
Τα τελευταία 6-7 χρόνια ζω και εργάζομαι στην Ολλανδία. Σπούδασα Αρχιτεκτονική στην Πάτρα και πήγα στην Ολλανδία για να κάνω μεταπτυχιακό.
Τα τελευταία 6 χρόνια εργάζομαι ως αρχιτέκτονας στο γραφείο των Μecanoo Αrchitecten και τα εαρινά εξάμηνα ως επισκέπτρια διδάσκουσα στην αρχιτεκτονική στο TUDelft.
Από το 2023 είμαι συνεργάτης του ερευνητικού ιδρύματος Amsterdam Institute for Advanced Metropolitan Solutions (AMS) ως Program Developer, μελετώντας πιθανά σενάρια για το βιώσιμο μέλλον της πόλης του Άμστερνταμ με ορίζοντα το 2050.
Το ροζ σύμπαν του Pink Metaverse πώς προέκυψε;
Μαθαίνω, έχω εικόνες και εμπνέομαι πολύ στην Ολλανδία. Σίγουρα όμως μου λείπει πάρα πολύ η Ελλάδα. Έχω έρωτα με την Αθήνα. Έτσι, νοσταλγικά ξεκίνησα και το Pink Metaverse.
Ξεκίνησα πολύ πειραματικά, για να δω πώς λειτουργούν κάποια από τα λογισμικά AI.
Photo Credits: Pink Metaverse
Επειδή μου αρέσει πάρα πολύ η σκηνογραφία και ο σχεδιασμός εκθέσεων, ξεκίνησα πιο πολύ να πειραματίζομαι με αυτό το κομμάτι. Ήμουν στην Ολλανδία και σκεφτόμουν τις αντιθέσεις των πόλεων.
Μια πόλη μποτιλιαρισμένη σε σύγκριση με μια πόλη στην οποία δεν ακούς κόρνες, που έχει πράσινο και ανθρώπους να περπατούν στους δρόμους.
«Έχουμε ανάγκη από μια πιο βιώσιμη πόλη η οποία θα επιτευχθεί με έργα προς την κατεύθυνση της αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης».
Ξεκίνησα κάνοντας παραλληλισμούς πόλεων. Τα Χριστούγεννα του 2023 ξεκίνησα πιο ζεστά τους πειραματισμούς με εικόνες για την Αθήνα. Η πρώτη μου σκέψη ήταν πώς θα μπορέσω να δείξω την Αθήνα αλλιώς.
Βάζεις ροζ από την αρχή;
Ναι, από τις πρώτες κιόλας εικόνες που δημιούργησα και ήταν σκηνογραφικά installations. Μου αρέσει ως χρώμα γιατί μου φαίνεται πολύ συμπεριληπτικό. Στην Ελλάδα ίσως ακόμα δεν είναι αποδεκτό 100% ότι το ροζ είναι άφυλο.
Photo Credits: Pink Metaverse
Συνδέω όμως το ροζ πολύ με το όνειρο, τη νοσταλγία, το ρομάντζο. Όταν σπούδαζα στην Πάτρα είχε καταπληκτικά ροδακινί-ροζουλί ηλιοβασιλέματα, τα οποία δεν θα ξεχάσω ποτέ. Το ροζ επίσης μου θυμίζει την αισθητική σκηνοθετών που μου αρέσουν πολύ, όπως ο Γουές Άντερσον.
Της πηγαίνει το ροζ της Αθήνας;
Η Αθηνά μου βγάζει ροζ. Έχει αυτές τις στιγμές, το σούρουπο. Στιγμές που λες «κοίτα τι όμορφα που είναι». Που βλέπεις απλά τον ουρανό πώς αλλάζει και αλλάζουν όλα μαζί του. Της ταιριάζει απόλυτα το ροζ της Αθήνας.
Photo Credits: Pink Metaverse
Photo Credits: Pink Metaverse
Όχι τόσο στα κτίρια, όσο στην ατμόσφαιρα. Το αστικό αθηναϊκό περιβάλλον μού φαίνεται λίγο πιο κίτρινο, λίγο πιο ροδακινί. Αλλά πάντα στο μυαλό μου έχω ότι μετά τις 4-5 το απόγευμα, θα «ροζίσει».
Το λεκτικό κομμάτι στις αναρτήσεις σου πώς το διαχειρίζεσαι;
Αυτό το κομμάτι για μένα ήταν το πιο δύσκολο γιατί πάντα από πολύ μικρή είχα συνηθίσει να εκφράζομαι κυρίως μέσα από εικόνες. Ξεκίνησα εμπνεόμενη από πράγματα που διάβαζα ή που έβλεπα. Άρχισα να ξεκλειδώνω.
Χρησιμοποιούσα στίχους από ποιήματα και στην πορεία άρχισα να πειραματίζομαι και να αποτυπώνω τις δικές μου σκέψεις, τα δικά μου συναισθήματα, αναλύοντας την εικόνα. Ήθελα να αποδώσω με λόγια την έμπνευση πίσω από αυτή και τι το βλέπω εγώ μέσα της.
Το ποστ που έκανες για τη γιαγιά σου άγγιξε ευαίσθητες χορδές.
Η αλήθεια είναι ότι νομίζω πως ήταν η πρώτη εικόνα που βγήκε μέσα από την καρδιά μου. Ήταν όντως εκείνη η στιγμή (χρονικά) που είχα χάσει τη γιαγιά μου.
Ήταν σοκαριστικό. Νομίζω πως αυτό το ποστ είναι και το σημείο από το οποίο ξεκινώ να γράφω περισσότερο και πιο προσωπικά. Γράφοντας για εκείνη ήταν ένας τρόπος να εκφραστώ, να πω πράγματα στον εαυτό μου και κυρίως να κρατήσω τις αναμνήσεις μου ζωντανές.
Ακουμπάς με τις εικόνες και τις λέξεις σου και θέματα με έντονο κοινωνικό πρόσημο. Θέματα δύσκολα όπως η βία κατά των γυναικών και το έγκλημα στα Τέμπη.
Κι ενώ προσπαθώ να φτιάξω πράγματα που θα εμπνεύσουν, που θα τα δει κανείς και θα του φέρουν ένα χαμόγελο, μια θετική σκέψη, συμβαίνουν τόσα σοβαρά γύρω μας που δεν μπορείς να κλείσεις τα μάτια. Δεν μπορείς να είσαι μόνο μία ωραία εικόνα κι ένας ευχάριστος λόγος.
Μακάρι να μπορούσαμε να γεμίσουμε την πόλη με νέον σήματα με τη φράση «Καμία Μόνη».
Οι αναρτήσεις με τη φράση «Καμία Μόνη» είναι και οι αναρτήσεις με τις περισσότερες αναδημοσιεύσεις, αντιδράσεις, σχόλια και likes. Αυτό κάτι δείχνει. Το «Καμία Μόνη» με νέον γράμματα σε όλη την πόλη ήταν και είναι μια στιγμή πολύ σημαντική για εμένα.
Photo Credits: Pink Metaverse
Photo Credits: Pink Metaverse
Γιατί μίλησε τώρα; Γιατί δεν το έκανε τότε; Αυτές οι ερωτήσεις που ακούμε κάθε φορά που ένα θύμα βρίσκει τη δύναμη να μιλήσει είναι για εμένα απαράδεκτες. Βαραίνουν το θύμα με ενοχές, λες και ο καθένας μπορεί να έχει άποψη για το πότε κάποια ή κάποιος που έχει δεχτεί την οποιαδήποτε μορφή βίας θα αισθανθεί έτοιμη/ος να το μοιραστεί.
Η βία κατά των γυναικών είναι ένα θέμα που με αφορά πραγματικά και έχω άποψη την οποία και θέλησα να μοιραστώ. Στις αναρτήσεις αυτές σημείωσα και τη Γραμμή SOS 15900. Δεν ξέρεις ποτέ σε ποιον, πώς και πότε μπορεί να φτάσει το μήνυμα.
Είμαι σίγουρη ότι θα ήθελες να το δεις να γίνεται και πραγματικότητα.
100%. Μακάρι να γινόταν. Μακάρι να γεμίζαμε την πόλη με πινακίδες νέον που θα έγραφαν «Καμία Μόνη». Η πόλη είναι ένα μέρος στο οποίο πρέπει να αισθανόμαστε ασφαλείς. Ένα μέρος στο οποίο όλοι συναντάμε κομμάτια μας.
Οπότε, σε μια τέτοια περίπτωση η πόλη θα έπρεπε να έχει φωτεινούς σηματοδότες και να λένε δεν είσαι μόνη. Και όχι μόνο αυτό. Να σου λένε αυτός είναι ο πενταψήφιος αριθμός που μπορείς να καλέσεις για να ζητήσεις βοήθεια. Ακόμα (και) η πόλη θα έπρεπε να μας κάνει να αισθανόμαστε ότι υπάρχει ένα πλαίσιο που μας προστατεύει.
Σου έχουν στείλει να σε ρωτήσουν αν αυτή είναι η Αθήνα;
Ναι, μου έχουν στείλει και άνθρωποι που μένουν στην Αθήνα. Συγκεκριμένα για ένα ποστ με σκάλες που είχαν θέα την πόλη σε ένα πολύ μοβ σούρουπο, δέχτηκα τα περισσότερα μηνύματα. Αναρωτιούνταν όλοι πού βρίσκονται αυτές οι σκάλες με αυτή την υπέροχη θέα.
Photo Credits: Pink Metaverse
Τι απαντάς σε όσους έχουν δαιμονοποιήσει το ΑΙ;
Είναι άλλο ένα εργαλείο και ως τέτοιο πρέπει να το δούμε. Είναι σαν να λέμε ότι θα δαιμονοποιήσουμε το μολύβι ή το πινέλο ενός δημιουργού. Σίγουρα θα πρέπει να υπάρχουν δικλείδες στο πώς το χρησιμοποιούμε, όμως αυτή είναι μια άλλη συζήτηση. Μέσω της χρήσης ΑΙ, εγώ καταφέρνω να πειραματίζομαι με ιδέες που δεν είχα καν σκεφτεί.
Ποια είναι τα αγαπημένα σου σημεία στην Αθήνα;
Μου αρέσει ο περίπατος του Πικιώνη. Όταν βρίσκομαι στην Ελλάδα, πάντα θα κάνω μια βόλτα από το Μοναστηράκι. Τα τουριστικά, τα ρετρό, μου βγάζουν μια νοσταλγία. Και η αλήθεια είναι ότι η Ελλάδα είναι ένα συνονθύλευμα πραγμάτων, τα οποία και προσπαθώ να ενσωματώνω στις εικόνες μου.
«Της ταιριάζει απόλυτα το ροζ της Αθήνας».
Ένα παράδειγμα είναι οι πειραματισμοί που έκανα κάποια στιγμή με την κλασική λευκή πλαστική καρέκλα (σ.σ. την οποία συγκαταλέγουν οι New York Times στα πιο σημαντικά items του 20ού αιώνα).
Ποιος δεν έχει σπίτι του μια λευκή πλαστική καρέκλα; Αυτή η καρέκλα συμβολίζει το καλοκαίρι, την αυλή, την παρέα, την ραστώνη, τα φεστιβάλ και πόσα ακόμα. Ένα αντικείμενο καθημερινής τεχνης.
Ποιες καλές πρακτικές θα μπορούσε η Ελλάδα να πάρει από την Ολλανδία;
Στο πρώτο στούντιο σχεδιασμού που κάναμε έπρεπε να σχεδιάσουμε ένα προάστιο έξω από τη Χάγη, στο πώς θα έπρεπε να διαμορφωθεί το 2025. Ήμασταν τότε στο 2016. Αναρωτιόμουν πώς θα μπορούσε να γίνει αυτό: ξέρουν το 2025 πόσα ακριβώς σπίτια θα έχουν, πόσους κατοίκους, πόσες θέσεις εργασίας στη συγκεκριμένη περιοχή για να υπολογίσουν πόσα γραφεία, πόσα σούπερ μάρκετ, πόσα φαρμακεία θα έχουν;
Photo Credits: Pink Metaverse
Photo Credits: Pink Metaverse
Κι όμως το ξέρουν και μπορούν να κάνουν τους κατάλληλους μακροπρόθεσμους υπολογισμούς. Στην Ελλάδα, σε αντίθεση με την Ολλανδία, δεν έχουμε μία κεντρική πολιτική για το πώς θα είναι το μέλλον των πόλεων μας ανεξαρτήτως κυβερνήσεων και τοπικής αυτοδιοίκησης.
Έχουμε ανάγκη τη δημιουργία περισσότερων πράσινων χώρων, την ενίσχυση των αστικών δασών και τα πολλαπλά σημεία νερού. Έχουμε ανάγκη από μια πιο βιώσιμη πόλη η οποία θα επιτευχθεί με έργα προς την κατεύθυνση της αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης.
Εγώ πάντως την Καλλιδρομίου θα ήθελα να τη δω παραλία.
Θα ήταν τέλεια (γέλια). Της λείπει το υδάτινο στοιχείο αυτής της πόλης. Το νερό ως ύπαρξη, ως στοιχείο στην πόλη αλλάζει το μικροκλίμα. Προφανώς κι αν είχαμε περισσότερο νερό ή δημιουργούσαμε για παράδειγμα κλιματικές πλατείες που έχουν κι άλλες πόλεις στην Ευρώπη, θα έδινε λύσεις.
Και αυτές συνήθως οι πλατείες έχουν και διπλό ρόλο. Στο Ρότερνταμ υπάρχει μια τέτοια πλατεία που όταν έχει ζέστη απελευθερώνει νερό, αλλά όταν βρέχει, μαζεύει νερό περιορίζοντας τον κίνδυνο πλημμύρας ή υπερχείλισης.
Το Pink Metaverse θα μείνει για πάντα ροζ;
Αυτή την ταυτότητα δεν θέλω να τη χάσω. Το χρώμα είναι ατμόσφαιρα, είναι συναίσθημα. Η βάση του Pink Metaverse θα μείνει πάντα προσανατολισμένη σε αυτές τις ροζ αποχρώσεις.
