Τι είναι η «σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση» του Νίκου Ανδρουλάκη; Ενα πυροτέχνημα, μια ατάκα χωρίς περιεχόμενο, από αυτές που χρησιμοποιούν οι πολιτικοί αρχηγοί για να ξεφύγουν από μια δύσκολη στιγμή, ή δύο καλά ζυγισμένες λέξεις που δείχνουν τη στρατηγική που σκοπεύει να ακολουθήσει μέχρι τις εκλογές αλλά και ύστερα από αυτές ο νέος αρχηγός του ΠαΣοΚ;

Ο κ. Ανδρουλάκης δεν παίρνει γρήγορες αποφάσεις, του αρέσει να κινείται μεθοδικά και να σχεδιάζει σε βάθος χρόνου. Το μεγάλο πρόβλημα για το κεντροαριστερό σχήμα όλα τα προηγούμενα χρόνια ήταν η πίεση που δεχόταν από τα διλήμματα που έθεταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Αλέξης Τσίπρας. «Με τη λογική ή τον λαϊκισμό;», «με τη Δεξιά ή με τη Δημοκρατική Παράταξη;». Για τους νέους επιτελείς της Χαριλάου Τρικούπη, τα διλήμματα αυτά εξυπηρετούν τις προεκλογικές σκοπιμότητες της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά επί της ουσίας δεν υφίστανται.

Απάντηση στα διλήμματα

«Δεν έχουν βάση αυτά τα διλήμματα. Ο Μητσοτάκης έχει υιοθετήσει και προβάλλει στη βιτρίνα του κόμματός του όλον τον λαϊκισμό του ΛΑΟΣ και ο Τσίπρας είναι αρχηγός ενός σχήματος της ριζοσπαστικής Αριστεράς που δεν έχει σχέση με την παράδοση και τις πολιτικές παρακαταθήκες της δημοκρατικής παράταξης», επισήμανε σε μια από τις συσκέψεις με τους στενούς του συνεργάτες. Το ζητούμενο, λοιπόν, δεν είναι με ποιον θα πάει ή δεν θα πάει το Κίνημα Αλλαγής, αλλά αν έχει κάτι να προτείνει – όχι στη λογική του κυβερνητικού συμπληρώματος αλλά της κυβερνητικής προοπτικής της Κεντροαριστεράς. Αυτό είναι η «σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση», δηλαδή η απάντηση στα διλήμματα που θέτουν οι δύο πόλοι του «δικομματισμού του ενάμισι κόμματος». Αυτή είναι η σημαία την οποία θα χρησιμοποιήσει ο κ. Ανδρουλάκης στον κύκλο των διερευνητικών εντολών που αναμένεται να υπάρξουν μετά τις εκλογές.  Πόσο ρεαλιστική, όμως, είναι μια τέτοια προοπτική;

Αλλαγή των συσχετισμών

Η νέα ηγεσία δεν τρέφει αυταπάτες. Χρειάζεται χρόνος. Υπάρχουν πολλά βήματα που πρέπει να γίνουν. Πρώτο και σημαντικό ορόσημο είναι οι εθνικές εκλογές. Στόχος του κ. Ανδρουλάκη είναι στην πρώτη αναμέτρηση  να επισφραγιστεί το τοπίο που αποτυπώνεται αυτή την περίοδο στις δημοσκοπήσεις. Ενα τρικομματικό σκηνικό. «Να τελειώνουμε με τον κουτσό δικομματισμό. Μετά όλα θα πάρουν τον δρόμο τους» φέρεται να λέει στους συνεργάτες του. Εμπειρα στελέχη του κόμματος θεωρούν ότι αν, πράγματι, το εκλογικό ποσοστό κινηθεί κοντά σε αυτό που δίνει η σειρά των δημοσκοπήσεων που είδαν το φως της δημοσιότητας μετά την εκλογή του κ. Ανδρουλάκη στην ηγεσία και η διαφορά με τον ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι μεγάλη, «θα έχει συντελεστεί η αλλαγή των συσχετισμών στον χώρο της Κεντροαριστεράς». Τότε, επισημαίνουν, «οι δεύτερες εκλογές θα γίνουν σε ένα εντελώς διαφορετικό τοπίο. Ο Αλέξης Τσίπρας θα έχει χάσει μια ακόμα εκλογική αναμέτρηση από τον Κυριάκο Μητσοτάκη και θα αμφισβητηθεί η δυνατότητά του να επαναφέρει την προοδευτική παράταξη στην εξουσία. Είναι πολύ πιθανό οι ψηφοφόροι να στραφούν προς τον νέο παίκτη του πολιτικού σκηνικού».

Η επιστροφή του ΠαΣοΚ

Στη Χαριλάου Τρικούπη, στους διαδρόμους του ρεαλισμού, φυσά άνεμος συγκρατημένης αισιοδοξίας. Η επιστροφή του ΠαΣοΚ στο πολιτικό σκηνικό, με ρόλο καθοριστικό, δεν φαίνεται να είναι ένας άπιαστος στόχος. Το κόμμα-πρωταγωνιστής της Μεταπολίτευσης εξαϋλώθηκε εκλογικά, φυλλορροώντας προς τα δεξιά και τα αριστερά. Οι στενοί συνεργάτες του κ. Ανδρουλάκη, μελετώντας τα ποιοτικά στοιχεία των δημοσκοπήσεων, εκτιμούν ότι έχει αρχίσει να παγιώνεται η αντίστροφη τάση. Το κόμμα μεγαλώνει επαναπατρίζοντας ψηφοφόρους από τα δεξιά και τα αριστερά του και, στοιχείο που κρίνεται ως ιδιαιτέρως σημαντικό, από τη δεξαμενή των αναποφάσιστων. Υπάρχουν ακόμα αρκετές «μαύρες ζώνες» σε ορισμένες κατηγορίες και ηλικίες ψηφοφόρων. Ωστόσο, η γενική αίσθηση που υπάρχει είναι ότι «το μεγάλωμα του κόμματος προέρχεται από παντού».

Οι παγίδες και τα κρίσιμα μέτωπα

Οι δημοσκοπήσεις δημιουργούν την αίσθηση ότι έχει αρχίσει μια πορεία ανόδου και, όπως λέγεται, την πίστη ότι έρχονται καλύτερες μέρες. Ομως κρύβουν και παγίδες.  Ο Αλέξης Τσίπρας, αναφερόμενος στη νέα δυναμική των πραγμάτων, θύμιζε τη δική του περίπτωση. Αμέσως μετά την εκλογή του ο ΣΥΡΙΖΑ είχε εκτοξευθεί στο 17% και απειλούσε το ΠαΣοΚ. «Τελικά, στις ευρωεκλογές που ακολούθησαν το ΠαΣοΚ πήρε 40% και εμείς 4%» υπογράμμισε. Ωστόσο, υπάρχει μια θεμελιώδης διαφορά. Ο κ. Τσίπρας ηγούνταν, τότε, ενός σχήματος που έψαχνε να βρει ταυτότητα και να αποκτήσει ρίζες στην κοινωνία. Ο κ. Ανδρουλάκης ηγείται ενός κόμματος που ακόμα και στις χειρότερες στιγμές του εξακολουθούσε να διατηρεί, λόγω των στελεχών του, την επιρροή του σε χώρους σημαντικούς, όπως η αυτοδιοίκηση και οι συνδικαλιστικοί και κοινωνικοί φορείς.

Σε κάθε περίπτωση, όπως δήλωσε και ο κ. Ανδρουλάκης στην τηλεοπτική του συνέντευξη  (Open), η προσπάθεια που έχει ξεκινήσει από τις 13 Δεκεμβρίου θα κριθεί στην κάλπη.  Το αποτέλεσμα, όπως αναφέρουν οι στενοί συνεργάτες του προέδρου του ΠαΣοΚ, θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την επιτυχία των προσπαθειών που θα γίνουν σε δύο κρίσιμα μέτωπα.

Ισχυρά ψηφοδέλτια και αυτοοργάνωση

Το πρώτο μέτωπο αφορά τη συγκρότηση των ψηφοδελτίων. Δεν είναι τυχαίο ότι μια από τις πρώτες ανακοινώσεις αφορούσε το όνομα του επικεφαλής της επιτροπής για την κατάρτιση των ψηφοδελτίων, του Βαγγέλη Αργύρη. Στα κορυφαία στελέχη του κόμματος υπάρχει η εκτίμηση ότι «από τον Μάιο και μετά όλα είναι ανοιχτά». Ο κ. Ανδρουλάκης, σύμφωνα με τους συνομιλητές του, δεν αποκλείει να στηθούν κάλπες το φθινόπωρο. Η συγκρότηση ισχυρών ψηφοδελτίων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για ένα καλό εκλογικό ποσοστό. Οι περίπου 440 υποψήφιοι θα πρέπει να σηματοδοτούν την ανανέωση, τη συνέχεια και την επιστροφή στην πολιτική προσώπων με ισχυρό κοινωνικό και επαγγελματικό αποτύπωμα στις τοπικές κοινωνίες. Κορυφαίο στέλεχος του κόμματος εκτιμά ότι θα πρέπει να τεθεί ο στόχος οι 300 υποψήφιοι να είναι ηλικίας 30-40 ετών. Σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές, όπου παρατηρήθηκε μια δυστοκία στην εξεύρεση υποψηφίων, το σκηνικό έχει αλλάξει. Η εκλογική άνοδος έχει δημιουργήσει κινητικότητα καθώς αυξάνονται οι πιθανότητες εκλογής. Η εκτίμηση που υπάρχει είναι ότι αν επιβεβαιωθούν τα δημοσκοπικά δεδομένα η επόμενη Κοινοβουλευτική Ομάδα του κόμματος θα αριθμεί από 40 έως 50 βουλευτές.

Το δεύτερο μέτωπο αφορά το στοίχημα της αυτοοργάνωσης του κόμματος, την οποία θα «τρέξει» ο βουλευτής Χαλκιδικής Απόστολος Πάνας. Η αυτοοργάνωση προβλέπει, μεταξύ άλλων, την εκλογή νέων δημοτικών και νομαρχιακών οργανώσεων. Στόχος είναι οι διαδικασίες αυτές να φέρουν στις οργανώσεις νέα πρόσωπα, μικρής ηλικίας, που, όπως φάνηκε και στις εσωκομματικές εκλογές, έχουν διάθεση να δώσουν αγώνα για την παράταξη και τη γενιά τους.

Το συνέδριο του κόμματος, που θα αποτελέσει την κορύφωση της πορείας προς το νέο ΠαΣοΚ, αναμένεται να διεξαχθεί προς το τέλος Μαΐου ή μέσα στον Ιούνιο.

Το προφίλ του προέδρου και η δυναμική του κόμματος

Σημαντικό ρόλο στη δυναμική που αναπτύσσει το Κίνημα Αλλαγής παίζει η εικόνα του κ. Ανδρουλάκη. Στην τελευταία δημοσκόπηση της Metron Analysis ο κ. Ανδρουλάκης εμφανίζεται να έχει την υψηλότερη δημοφιλία ανάμεσα στους πολιτικούς αρχηγούς και, το σημαντικότερο, υπερτερεί του Κυριάκου Μητσοτάκη στους κεντρώους ψηφοφόρους και του Αλέξη Τσίπρα στους ψηφοφόρους της Κεντροαριστεράς.

Ο πρόεδρος του ΠαΣοΚ θα συνεχίσει να προβάλλει το ίδιο προφίλ: του μετριοπαθούς και ρεαλιστή σοσιαλδημοκράτη πολιτικού που στοχεύει να ανανεώσει το κόμμα του και να του προσδώσει έναν σύγχρονο, προοδευτικό λόγο. Στόχος του επιτελείου του είναι οι θέσεις που διατυπώνει σε όλα τα κρίσιμα θέματα που αφορούν τη χώρα και τους πολίτες να αναδεικνύουν τις γραμμές που τον χωρίζουν και από τον Κυριάκο Μητσοτάκη και από τον Αλέξη Τσίπρα. Είναι χαρακτηριστική η αντίδραση που υπήρξε στην πρόταση δυσπιστίας που κατέθεσε ο Αλέξης Τσίπρας κατά της κυβέρνησης. «Ο κ. Τσίπρας στην προσπάθειά του να βρει σωσίβιο για τον ίδιο, ρίχνει σωσίβιο στον Μητσοτάκη» ανέφερε η πρώτη αντίδραση της Χαριλάου Τρικούπη. Η κίνηση του αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ έδωσε μια μεγάλη ευκαιρία στον κ. Ανδρουλάκη. Η απόφαση να υπερψηφιστεί η πρόταση αποσκοπούσε στο να περάσει το μήνυμα ότι το Κίνημα Αλλαγής αποδοκιμάζει την κυβέρνηση και δεν έχει σχέση ούτε με τη δεξιά πολυκατοικία ούτε με τα σενάρια που αρέσκεται να διαδίδει ο ΣΥΡΙΖΑ περί μετεκλογικής συνεργασίας. Παράλληλα πρόσφερε την ευκαιρία να αναδειχθεί η διαφορετική στρατηγική που ακολουθείται σε σχέση με αυτή του Αλέξη Τσίπρα.

Ο κ. Ανδρουλάκης εμμένει στην άποψη ότι ο κόσμος δεν θέλει εντάσεις και αποστρέφεται τα μικροκομματικά παιχνίδια. Για αυτό έσπευσε να διαχωρίσει τη θέση του από το αίτημα του κ. Τσίπρα για εκλογές. Τόνισε ότι, με βάση τη μικροκομματική λογική, οι εκλογές θα συνέφεραν το Κίνημα Αλλαγής που βρίσκεται σε φάση ανόδου. Υπογράμμισε όμως ότι το να ζητείς εκλογές την ώρα που η χώρα μετρά καθημερινά 100 νεκρούς είναι και παράλογο και πολιτικά ανήθικο.