Αναδρομικές αναμνήσεις από μια σταθερή φιλία δεκαετιών

Η γνωριμία και η φιλία μου με τον Στάθη Ευσταθιάδη καλύπτει μια περίοδο που ξεπερνά τις τέσσερις δεκαετίες. Χρονικά καλύπτει την περίοδο της λεγόμενης Μεταπολίτευσης. Χωροταξικά έχει μεν πολλαπλά σημεία αναφοράς στις ΗΠΑ με κέντρα τον ΟΗΕ, την προξενική μου θητεία στη Βοστώνη και την πρεσβευτική στην Ουάσιγκτον αλλά και στο ΝΑΤΟ, με κύρια ορόσημα τις αμέτρητες Υπουργικές και Συνόδους Κορυφής της Συμμαχίας. Καλύπτονται σε αυτές ατελείωτες ώρες συζητήσεων και αναλύσεων για τις λεγόμενες διατλαντικές σχέσεις, το μεταπολεμικό σύστημα ασφαλείας της Ευρώπης, την πυρηνική ισορροπία Ανατολής – Δύσεως και τα εθνικά θέματα με κύριο άξονα τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και κρίσεις όπως αυτές μεταφέρονται εντός του ΝΑΤΟ.

Οταν πρωτοσυνάντησα τον Στάθη στους διαδρόμους του ΟΗΕ (Μάρτιος 1976), όπου βρισκόμουν για τη Διάσκεψη του Δικαίου της Θαλάσσης, ως νεαρό μέλος της ελληνικής αντιπροσωπείας, ο Στάθης ήταν ήδη φτασμένος δημοσιογράφος με βαθιά γνώση των αμερικανικών πραγμάτων και των μηχανισμών του ΟΗΕ.

Για το επόμενο χρονικό διάστημα των τεσσάρων ετών οι συναντήσεις μας στη Βοστώνη και στη Νέα Υόρκη μού έδιναν γνώσεις, εμπειρίες και κεντρίσματα. Κύρια χαρακτηριστικά τους, η απλότητα αλλά όχι η απλούστευση, η ιστορική προσπέλαση, οι γεωπολιτικές ισορροπίες και βέβαια η προσπάθεια της μεταπολιτευτικής Ελλάδος να μπει στον διεθνή χάρτη των ευρωπαϊκών και ευρωατλαντικών εξελίξεων μετά το 1974, με την αίτησή της να ενταχθεί στην ΕΟΚ και για να επανέλθει στην ενιαία στρατιωτική διοίκηση του ΝΑΤΟ.

Επηκολούθησε η περίοδος της επανόδου μου στην Κεντρική Υπηρεσία και στη συνέχεια η υπηρεσία μου στα Σκόπια. Στα χρόνια αυτά (1979-1983) εξ αντικειμένου οι επαφές μας αραιώνουν αλλά δεν εκμηδενίζονται.

Εισέρχονται όμως σε νέα φάση από το 1983 και εφεξής, γιατί οριοθετείται νέο λαμπρόν πεδίον με την τοποθέτησή μου στο ΝΑΤΟ σε δύο μακρές υπηρεσίες συνολικής διάρκειας ενδεκάμισι ετών. Τόσο η πρώτη περίοδος που αφορά χρόνια του Ψυχρού Πολέμου όσο και η δεύτερη, μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, του Συμφώνου Βαρσοβίας και τη διάλυση και τον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας, παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα.

Ακόμη μεγαλύτερο όμως για έναν δημοσιογράφο με την ευρυμάθεια, το ανοικτό πνεύμα και τις υψωμένες κεραίες του Στάθη Ευσταθιάδη. Η εκ μέρους του προσέγγιση των γεγονότων και των δραματικών εξελίξεων που αφορούν τη νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας στην Ευρώπη, τις τεκτονικές αλλαγές στις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού, τις εμφύλιες συγκρούσεις σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, της Υπερκαυκασίας κ.λπ. είναι πολυδιάστατη, πολυεδρική και συνδυαστική.

Και φθάνουμε αισίως στα χρόνια της υπηρεσίας μου ως πρέσβεως της χώρας μας στην Ουάσιγκτον. Χρόνια απαιτητικά, δύσκολα, με αναταράξεις αλλά και με αισθητή μείωση των εντάσεων στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις. Και στα χρόνια αυτά η εμπειρία, η ειλικρίνεια και η ευθύτητα του Στάθη μού στάθηκαν πολύτιμοι συμπαραστάτες.

Είναι αναντίρρητο ότι ο θάνατος του Στ. Ευσταθιάδη καθιστά την ελληνική δημοσιογραφία αισθητά φτωχότερη. Αφήνει όμως κληρονομιά και παρακαταθήκες. Ας τις αξιοποιήσουν οι επερχόμενοι και οι νεότεροι με πνεύμα φειδούς, όχι σπατάλης.