Σε δεινή θέση περιέρχεται όσο περνούν οι ώρες η κυβέρνηση στο Προσφυγικό. Η «έξοδος της Ειδομένης», η απέλπιδα προσπάθεια περίπου 1.000 προσφύγων να βρουν διέξοδο στον φράχτη που έχει δημιουργήσει η πΓΔΜ βουτώντας στα ορμητικά νερά του ποταμού Σούβα Ρέκα, κατέδειξε όχι μόνο το αδιέξοδο αυτών των ανθρώπων, αλλά και την προφανή ολιγωρία της ελληνικής Πολιτείας να διαμορφώσει έστω υποτυπώδεις δομές προκειμένου να διαχειριστεί το πρόβλημα.

Αργά χθες το βράδυ διεξαγόταν έκτακτη διϋπουργική σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου υπό τον Αλέξη Τσίπρα ώστε να αναζητηθούν τρόποι αντιμετώπισης της κατάστασης. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, συμφωνήθηκε ότι η μόνη λύση είναι να πειστούν οι πρόσφυγες να εκκενώσουν την περιοχή της Ειδομένης. Αυτό όμως δεν θα είναι καθόλου εύκολο, παρά το γεγονός ότι γίνονται προετοιμασίες για τη δημιουργία μίας «δεύτερης γραμμής» εγκαταστάσεων όπου θα μπορούσαν οι πρόσφυγες να μεταφερθούν.

Την ίδια στιγμή, στις Βρυξέλλες, το πολυαναμενόμενο γερμανοτουρκικό σχέδιο επαναπροώθησης και επανεγκατάστασης σύρων προσφύγων, υπέρ του οποίου έχει ταχθεί αναφανδόν η ελληνική κυβέρνηση στο πλαίσιο της επιλογής για ανταλλαγή του Προσφυγικού με την Αξιολόγηση, αντιμετωπίζει σοβαρά εμπόδια στην εφαρμογή του. Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ έχει επιδοθεί σε αγώνα δρόμου ώστε ενόψει της προσεχούς Συνόδου Κορυφής να βρει ένα συμβιβασμό. Οι προοπτικές όμως δεν μοιάζουν ευοίωνες.

Σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος» από τα Σκόπια, η κυβέρνηση της γειτονικής χώρας φέρεται να είναι πολύ δυσαρεστημένη καθώς θεωρεί ότι όσα συνέβησαν στα σύνορα την Κυριακή αποτελούν κατάφωρη παραβίαση της Δήλωσης των Αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων στις 7 Μαρτίου στις Βρυξέλλες. Η πραγματικότητα είναι ότι στη Δήλωση αυτή έχει καταγραφεί – με τη συγκατάθεση και της ελληνικής πλευράς – το κλείσιμο της οδού των Δυτικών Βαλκανίων.

Οι αρχές της πΓΔΜ σχεδιάζουν σε αυτό το πλαίσιο να επιστρέψουν τους ανθρώπους αυτούς στην Ελλάδα και παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον ο τρόπος με τον οποίο αυτό θα γίνει. Επιπλέον, το γεγονός ότι οι χώρες βορείως της πΓΔΜ έχουν επίσης κλείσει τα σύνορά τους (σσ. η Σερβία έχει ήδη επιστρέψει ορισμένους στα Σκόπια) μάλλον ελαχιστοποιεί τις πιθανότητες να επιτραπεί σε όσους πέρασαν στο σκοπιανό έδαφος από την Ελλάδα να παραμείνουν εκεί.

Ωστόσο, οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι οι ελληνικές αστυνομικές αρχές επέδειξαν ολιγωρία στην αποτροπή της συγκεκριμένης μεγάλης ομάδας προσφύγων να βουτήξει στα παγωμένα νερά και να επιδιώξει να διασχίσει τη μεθόριο.

Στα χέρια πολλών από τους πρόσφυγες βρέθηκε μάλιστα και ένας αυτοσχέδιος χάρτης, με οδηγίες στην αραβική γλώσσα, που τους καθοδηγούσε πως να διαβούν τον ορμητικό ποταμό για να περάσουν από την Ελλάδα στην πΓΔΜ.

Παράλληλα, οι αντιδράσεις στο σχέδιο ΕΕ – Τουρκίας (κατά πολλούς Γερμανίας – Τουρκίας) φαίνεται ότι αυξάνονται. Τουλάχιστον πέντε χώρες, για διαφορετικούς λόγους, αντιδρούν στις προβλέψεις του, ενώ ισχυρότατες επιφυλάξεις φαίνεται να εκφράζει και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNCHR).

Επιπλέον, το αποτέλεσμα των εκλογών σε τρία γερμανικά κρατίδια, στα οποία το ακροδεξιό κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) κατέγραψε εντυπωσιακά ποσοστά, διαμορφώνει μία νέα ατμόσφαιρα παρά την επιμονή της Άνγκελα Μέρκελ ότι η λύση που θα βρεθεί πρέπει να είναι «ευρωπαϊκή». Η καγκελάριος όμως έκανε και προσεκτικά βήματα προς την αντίθετη κατεύθυνση, παραδεχόμενη ότι το κλείσιμο της βαλκανικής οδού έχει ευνοήσει το Βερολίνο και ότι δεν θα δοθεί λευκή επιταγή στην Τουρκία ώστε να εφαρμοστεί η συμφωνία.

Σύμφωνα με ένα κείμενο που φέρεται να έχει προετοιμάσει το γραφείο του κ. Τουσκ και στοιχεία του οποίου δημοσιεύει η ιστοσελίδα «www.politico.eu», η πρόταση για επανεγκατάσταση ενός σύρου πρόσφυγα από την Τουρκίας στην ΕΕ για κάθε παράνομο μετανάστη που επιστρέφεται στην Τουρκία από την Ελλάδα χαρακτηρίζεται «προσωρινή και έκτακτη». Στο κείμενο σημειώνεται επίσης ότι όσοι επιστρέφονται στην Τουρκία «θα προστατεύονται με βάση τα διεθνή πρότυπα».

Ωστόσο, στο κείμενο δεν υπάρχει αναφορά σε τρία σημεία που υπήρχαν στη Δήλωση της 7ης Μαρτίου μετά τη Σύνοδο ΕΕ – Τουρκίας. Αυτά είναι η κατάργηση της βίζας για τούρκους πολίτες, το άνοιγμα νέων ενταξιακών κεφαλαίων και τα χρήματα που θα δοθούν στην Τουρκία. Το ζήτημα της βίζας είναι πολιτικά ιδιαίτερα ευαίσθητο και η δήλωση του Φρανσουά Ολάντ ότι δεν θα υπάρξουν παραχωρήσεις στο θέμα αυτό είναι ενδεικτική.

Το Παρίσι εγείρει επίσης σοβαρά ανθρωπιστικά ζητήματα, όπως η συμμόρφωση της Τουρκίας με τη Σύμβαση της Γενεύης για τους Πρόσφυγες. Η Κομισιόν θεωρεί ότι νομικά η αρχική συμφωνία της 7ης Μαρτίου στέκει, αλλά ο Ζαν – Κλοντ Γιούνκερ άφησε πρόσφατα ανοιχτό το ενδεχόμενο να απαιτηθούν νομικές αλλαγές σε Ελλάδα και Τουρκία (σσ. ιδιαίτερα δύσκολο είναι το ζήτημα του χαρακτηρισμού της δεύτερης ως ασφαλούς τρίτης χώρας). Ανθρωπιστικά ζητήματα θέτει και η Ισπανία.

Την ίδια στιγμή, με δημόσιες και πολύ σαφείς δηλώσεις τους, ο Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης και ο υπουργός Εξωτερικών Γιάννης Κασουλίδης είπαν ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν μπορεί να συναινέσει στο άνοιγμα κάποιου ή κάποιων από τα «παγωμένα» πέντε ενταξιακά κεφάλαια της Τουρκίας, εκτός κι αν η Άγκυρα προβεί σε ορισμένες κινήσεις. Ο Ντόναλντ Τουσκ θα βρεθεί στη Λευκωσία την Τρίτη για να συζητήσει ακριβώς αυτό το θέμα, ενώ αναμένεται να μεταβεί πάλι και στην Άγκυρα. Τέλος, ο βούλγαρος Πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ, με επιστολή του στον κ. Τουσκ, ζήτησε να ληφθεί υπόψη η μεταναστευτική οδός Τουρκίας και Βουλγαρίας, αλλά και το ζήτημα των θαλασσίων συνόρων των δύο χωρών στη Μαύρη Θάλασσα.