Εχει υπογράψει μερικές από τις δημοφιλέστερες παραγωγές της Εθνικής Λυρικής Σκηνής των τελευταίων χρόνων και όχι μόνο. Η «Τραβιάτα», η «Τόσκα», η «Μαντάμα Μπατερφλάι», που αναβίωσε πρόσφατα για μια ακόμη φορά στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, με την ανταπόκριση του κοινού να είναι τόσο μεγάλη ώστε χρειάστηκε να προστεθεί μία ακόμη παράσταση στις αρχικά προγραμματισμένες, έχουν αποδειχθεί «χαλκέντερες» στον χρόνο επιτυχίες του κρατικού λυρικού θεάτρου μας. Πού οφείλεται άραγε αυτό; «Δεν κοροϊδεύω τον κόσμο» απαντά ο βετεράνος Νίκος Πετρόπουλος.
Η συνάντησή μας έγινε την περασμένη Δευτέρα το πρωί, στο φουαγέ του θεάτρου Ολύμπια ενώ την αφορμή για την κουβέντα μας έδωσε η επικείμενη αναβίωση του βερντιανού «Ριγολέττου», μιας ακόμη ιδιαίτερα αγαπημένης παραγωγής η οποία παρουσιάστηκε για πρώτη φορά την καλλιτεχνική περίοδο 2008-2009 με τον ίδιο να υπογράφει τη σκηνοθεσία, τα σκηνικά και τα κοστούμια. Εν προκειμένω, ο Νίκος Πετρόπουλος έχει μεταφέρει τη δράση από τη Μάντοβα του 16ου αιώνα στην Ιταλία του Μουσολίνι, λίγο πριν από το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το αλαζονικό περιβάλλον του έκλυτου Δούκα της Μάντοβας μεταφέρεται σε αυτή την εποχή της συνωμοσίας και της υπεροψίας. «Κατ’ αρχάς να ξεκαθαρίσω ότι δεν είμαι εναντίον της μεταφοράς των λυρικών έργων» λέει ο σκηνοθέτης και σκηνογράφος. «Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο “Ριγολέττος” μου πήρε πέντε ολόκληρους μήνες μελέτης, ιστορικής αρχικά. Στη συνέχεια έπρεπε να δω αν η όπερα μπορούσε να προσαρμοστεί και να έρθει σε μια πιο κοντινή εποχή, μια και δεν είναι έργο που άπτεται συγκεκριμένων ιστορικών προσώπων. Οταν πράγματι είδα ότι οι αντιστοιχίες βγαίνουν, κάθισα και δούλεψα. Γι’ αυτό και πιστεύω πως όταν ασχολείσαι σοβαρά, δεν μπορείς να κάνεις περισσότερες από μία όπερα τον χρόνο. Αν βέβαια θέλεις να το κάνεις σουπερμάρκετ, μπορείς να σκηνοθετείς και μία την εβδομάδα».

Η δυναμική του έργου


Εμπνευσμένος από το θεατρικό «Ο βασιλιάς διασκεδάζει» (1832) του Ουγκό και βασισμένος σε λιμπρέτο του Φραντσέσκο Μαρία Πιάβε, ο «Ριγολέττος» έκανε πρεμιέρα στο θέατρο La Fenice της Βενετίας το 1851. Στην Ελλάδα αναφέρεται παράσταση της όπερας την επόμενη χρονιά, στην υπό βρετανική προστασία Κέρκυρα και το 1853 στην Αθήνα, στην ιταλική γλώσσα. Στο ρεπερτόριο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής περιλήφθηκε τον Ιανουάριο του 1948.
Η ιστορία μιλά για τον έρωτα της Τζίλντας, κόρης του καμπούρη αυλικού γελωτοποιού Ριγολέττου, για τον έκλυτο Δούκα της Μάντοβας, ο οποίος της παρουσιάζεται σαν φτωχός φοιτητής. Προκειμένου να εκδικηθεί για τη χαμένη τιμή της κόρης του, ο Ριγολέττος καταστρώνει τη δολοφονία του Δούκα. Ανακαλύπτοντας τα σχέδια του πατέρα της,
η Τζίλντα αποφασίζει να σώσει τον αγαπημένο της και να θυσιαστεί, παίρνοντας τη θέση του.

«Μιλάνο, Μάρτιος 1938» σημειώνει από την πλευρά του ο Νίκος Πετρόπουλος. «Η Ιταλία, αυτοκρατορία πλέον, από το 1936. Το απόγειο της φασιστικής δόξας. Ενα κράτος πριν από την αρχή της κατάρρευσης και της καταστροφής. Ηθη έκλυτα, υπεροψία της εξουσίας, αυθαιρεσία, καμαρίλα, συνωμοσίες, οίηση. Το ιδανικότερο πλαίσιο για μια χρονολογική, τίμια, μεταφορά του Ριγολέττου σε ένα φιλμ νουάρ. Ομως όλα αυτά δεν τα αντιμετωπίζουμε ακόμη και σήμερα; Να λοιπόν η δυναμική του έργου».
Δεν είναι η πρώτη μεταφορά μιας όπερας στον χρόνο την οποία έχει τολμήσει ο Νίκος Πετρόπουλος. Θυμίζει την «Τόσκα» για την οποία τον ενέπνευσε η ταινία «Roma citta aperta» του Ρομπέρτο Ροσελίνι με την Αννα Μανιάνι. Ωστόσο, δεν πιστεύει ότι όλες οι όπερες μπορούν να μεταφερθούν. «Πάρτε για παράδειγμα τον “Ανδρέα Σενιέ”» λέει χαρακτηριστικά. «Ενας ποιητής ελληνικής καταγωγής από τη μητέρα του, γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη, ο οποίος καρατομήθηκε την εποχή της Τρομοκρατίας καθώς ήταν ενάντια σε αυτήν. Οταν αυτό το έργο αναφέρεται σε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, η χορωδία τραγουδά “α, να ο Μαρά, ο Ροβεσπιέρος…” τι να κάνεις, να τους βγάλεις επάνω σε ποδήλατα;».
Τα έχουμε κουράσει


Αλλο λυρικό έργο το οποίο ο ίδιος πιστεύει ακράδαντα, όπως λέει, ότι δεν μεταφέρεται είναι η «Τραβιάτα». Θεωρεί ότι πρόκειται για «φωτογραφία» μιας συγκεκριμένης εποχής. «Κάπου έχουμε κουράσει τα έργα» εκτιμά. «Ψάχνουμε και βρίσκουμε πράγματα εκεί που δεν υπάρχουν. Πιανόμαστε από κάπου, κάνουμε τεράστιες και βαθυστόχαστες αναλύσεις στα έντυπα προγράμματα των παραστάσεων, σαν να προσπαθούμε να πείσουμε τους θεατές ότι αυτά που λέμε, αυτά θα δουν στη σκηνή. Στην πραγματικότητα όμως τέτοιου τύπου σημειώματα συνήθως παίζουν γροθιές με αυτό που βλέπει ο κόσμος. Να μην ξεχνάμε, είμαστε διαχειριστές των έργων, όχι ιδιοκτήτες. Γι’ αυτό οφείλουμε να τα διαχειριζόμαστε με σεβασμό. Δεν μπορείς, για παράδειγμα, να βγάλεις τη Μαρία Στουάρντα με ταγεράκι και στο τέλος να κυκλοφορεί με ένα κομμένο κεφάλι».
Δηλώνει πως θα έκανε ευχαρίστως μια καινούργια παραγωγή. «Και δωρεάν μάλιστα» λέει. «Το έχω πει. Αρκεί να είναι ένα έργο που θα το θέλω εγώ». Αναφέρει χαρακτηριστικά το «Κορίτσι της Δύσης» του Πουτσίνι το οποίο ο ίδιος έχει ήδη ανεβάσει στην Ιταλία. «Προσωπικά το θεωρώ το πιο δύσκολο και ολοκληρωμένο έργο του Πουτσίνι» λέει και συνεχίζει: «Στην Αμερική δεν είχε καμιά απήχηση, το θεώρησαν σπαγγέτι γουέστερν, η μουσική όμως είναι πραγματικά καταπληκτική. Στην Ελλάδα έχει παιχθεί πολύ παλιά. Χρειάζονται, βέβαια, καταπληκτικοί πρωταγωνιστές, αλλιώς δεν μπορεί να γίνει».
Ο νέος κύκλος


Ο βαρύτονος Δημήτρης Πλατανιάς, ο οποίος έκανε το ντεμπούτο του στον ρόλο του «Ριγολέττου» τη σεζόν 2008-2009 στη Λυρική και έκτοτε τον έχει ερμηνεύσει με εντυπωσιακή επιτυχία σε μεγάλα λυρικά θέατρα της Ευρώπης (Βασιλική Οπερα του Λονδίνου, La Fenice της Βενετίας, Teatro Massimo του Παλέρμο, La Monnaie των Βρυξελλών κ.α.), πρωταγωνιστεί στον νέο κύκλο παραστάσεων της δημοφιλούς όπερας του Βέρντι στο Ολύμπια. Στον ρόλο του Δούκα της Μάντοβας εναλλάσσονται οι τενόροι της ΕΛΣ Γιάννης Χριστόπουλος και Αντώνης Κορωναίος ενώ την Τζίλντα ερμηνεύουν οι υψίφωνοι Βασιλική Καραγιάννη και Μαρία Μητσοπούλου. Στον ρόλο του Σπαραφουτσίλε ο Πέτρος Μαγουλάς και σε αυτόν της Μανταλένας η Μαρισία Παπαλεξίου και η Ελένη Βουδουράκη. Την Ορχήστρα της ΕΛΣ διευθύνει ο Ηλίας Βουδούρης.

πότε & πού:

Ο «Ριγολέττος» του Βέρντι παρουσιάζεται στο θέατρο Ολύμπια στις 12, 16, 18, 20, 23 Μαρτίου. Ωρα έναρξης: 20.00.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ