Η διπλωματική σύρραξη Αθήνας – Βιέννης

Η σύναξη της Βιέννης για το Προσφυγικό την περασμένη Τετάρτη 24 Φεβρουαρίου (με τη συμμετοχή των υπουργών Εσωτερικών και Εξωτερικών Αυστρίας, Σλοβενίας, Κροατίας, Σερβίας, πΓΔΜ, Αλβανίας, Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, Κοσόβου, Μαυροβουνίου αλλά και της Βουλγαρίας ως παρατηρητή) προκάλεσε τη σφοδρότατη, αλλά μάλλον καθυστερημένη, αντίδραση της Αθήνας.

Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς αποφάσισε να ανακαλέσει την ελληνίδα πρέσβη στη Βιέννη Χρυσούλα Αλειφέρη μία ημέρα μετά τη σκληρή κριτική του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στη Βουλή. Παράλληλα αυτόπτες μάρτυρες έλεγαν ότι το κλίμα εντός του Συμβουλίου JHA την Πέμπτη υπήρξε βαρύ ανάμεσα στον αναπληρωτή υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννη Μουζάλα και στην αυστριακή υπουργό Εσωτερικών Γιοχάνα Μικλ-Λάιτνερ. Ο κ. Μουζάλας είχε τη στήριξη του γερμανού ομολόγου του Τόμας ντε Μεζιέρ εντός της αιθούσης, σύμφωνα με κοινοτικές πηγές. Το σίριαλ συνεχίστηκε την Παρασκευή με την άρνηση της Αθήνας να δεχθεί επίσκεψη της κυρίας Μικλ-Λάιτνερ στην ελληνική πρωτεύουσα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η κίνηση της Βιέννης υπήρξε άκομψη. Ωστόσο, έμοιαζε προβλέψιμη έπειτα από τη σειρά πρωτοβουλιών που η Αυστρία είχε αναλάβει το τελευταίο διάστημα, όπως η συνάντηση των αστυνομικών διευθυντών των χωρών της περιοχής στο Ζάγκρεμπ, η βαλκανική περιοδεία του αυστριακού υπουργού Εξωτερικών Σεμπάστιαν Κουρτς και, ως αποκορύφωμα, η επιβολή οροφών στον αριθμό αιτήσεων ασύλου και των μεταναστών που θα δέχεται η Αυστρία να περνούν από το έδαφός της.

Υπάρχουν όμως συγκεκριμένα πράγματα που πρέπει να επισημανθούν και τα οποία συμμερίζονται υψηλόβαθμοι υπηρεσιακοί παράγοντες στο υπουργείο Εξωτερικών. Η Αθήνα καθυστέρησε δραματικά από το περασμένο φθινόπωρο να εκμεταλλευθεί αυτές που παγίως το υπουργείο Εξωτερικών χαρακτηρίζει «παραδοσιακές σχέσεις» με τις χώρες των Βαλκανίων ώστε να δημιουργήσει το κατάλληλο πλέγμα συνεργασίας σε αυτή την τόσο κρίσιμη οδό για την πορεία των προσφύγων προς την Κεντρική και Δυτική Ευρώπη.

Αντίθετα, η Αθήνα και ο υπουργός Εξωτερικών κ. Κοτζιάς επέμειναν σε μια τακτική εστιασμένη στην ανάσχεση της Διαδικασίας του Βερολίνου για την οικονομική πρόσδεση των χωρών της περιοχής στην ΕΕ, αγνοώντας ή ενδεχομένως υποβαθμίζοντας την ανάγκη προσέγγισης με κράτη όπως η πΓΔΜ ή η Σερβία, πόσω μάλλον η Σλοβενία ή η Κροατία. Η σημασία των χωρών αυτών είχε καταστεί σαφής ήδη από τη μίνι Σύνοδο για τα Δυτικά Βαλκάνια το περασμένο φθινόπωρο και θα περίμενε κανείς ότι ο ίδιος ο Πρωθυπουργός θα είχε κατανοήσει τη σημασία εποικοδομητικών σχέσεων με τα κράτη αυτά.

Αντ’ αυτού, όμως, η Αθήνα έδινε έμφαση στη δημιουργία σχημάτων τύπου… Βίζεγκραντ στα Βαλκάνια που δύσκολα μπορούν να προχωρήσουν. Οι σχέσεις Αθηνών – Βελιγραδίου δεν διάγουν την καλύτερη περίοδό τους, το ίδιο και αυτές μεταξύ Αθηνών και Τιράνων (η προγραμματιζόμενη για τις 22-23 Μαρτίου επίσκεψη του αλβανού υπουργού Εξωτερικών Ντίτμιρ Μπουσάτι στην ελληνική πρωτεύουσα σκοπεύει να… ξεπαγώσει τις διμερείς σχέσεις). Οσο για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) με τα Σκόπια, αυτά δεν λειτούργησαν όπως θα έπρεπε για μια από κοινού αντιμετώπιση της πρόκλησης του Προσφυγικού.

Ολα τα προαναφερθέντα ελλείμματα επέτρεψαν στη Βιέννη να… καταλάβει έναν άλλοτε ζωτικό για τα ελληνικά συμφέροντα χώρο. Η πρόσφατη κίνηση της Αυστρίας έχει προκαλέσει δυσαρέσκεια στους εταίρους της, αλλά ουδείς σκέπτεται να κινηθεί εναντίον της. «Ο χρόνος τελειώνει και οι χώρες σκέπτονται: “Αν δεν λειτουργήσει η συμφωνία με την Τουρκία, τι άλλο μπορούμε να κάνουμε;”» δήλωσε ο υπουργός Μετανάστευσης της Ολλανδίας Κλάας Ντάικχοφ. Ακόμη και ο κ. Αβραμόπουλος, που απηύθυνε αυστηρή επιστολή στη Βιέννη για τις οροφές που πρόσφατα επέβαλε, είπε ότι ουδείς ζήτησε παραπομπή της Αυστρίας για παραβίαση των κοινοτικών κανόνων.